Ел екінші толқынды күтуде — дәрі-дәрмек импорты 30%-ға қымбаттап кетті

Шілде айында импорт көлемі 135,2 млн долларға жетті. Бұл 2019 жылдан бергі ең жоғары айлық максимум.

Қысқа қарай нанның бір бөлкесі 90-95 теңгеге қымбаттайды — сарапшы болжамы

Қазақстан дәрі-дәрмектерді әлемнің 55 елінен сатып алады, оның ішінде экзотикалық (Сан-Марино және Оңтүстік Африка сияқты) елдер де бар. Бірақ импорттың жартысына жуығын тек бес мемлекет қамтамасыз етеді:

• Германия – $100 млн
• Үндістан – $72,1 млн
• Ресей – $59,8 млн
• Франция – $16,6 млн
• АҚШ – $41,8 млн

2019 жылдың қаңтар-шілдесінде негізгі жеткізушілер болған 15 елді алсақ, 13 жағдайда импорт көлемі артты.

АҚШ-тан әкелінетін жеткізілімдер басқаларға қарағанда көбірек (2,8 есе) өсті, ол қазір негізгі импорттаушының бірі

Импортты қысқартамыз… тек бес жылдан кейін

15 қыркүйекте Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі Бейбіт Атамқұлов фармацевтика және медицина өнеркәсібін дамыту жоспарлары туралы айтты. Оның айтуынша, 2020-2025 жылдарға арналған кешенді жоспар әзірленді. Ол төрт негізгі мақсатты қамтиды.

• өндіріс көлемін екі есе ұлғайту. Ағымдағы көрсеткіштер 92 млрд теңгені құрайды, ал нысаналы мәні – 184 млрд теңге;
• дәрілік заттар экспортын екі есе арттыру. Мақсат – 116 миллион доллар;
• бір рет қолданылатын маскаларды шығару тәулігіне 2 млн бірлікке дейін артады. Бұл қазіргі көрсеткіштен екі есе көп;
• қорғаныс костюмдері өндірісінің көлемін айына 1 млн данаға дейін ұлғайту (ол да қазіргі көрсеткіштерден екі есе артық). Бұл жоспарды орындаудың нақты мерзімі – 2021 жылдың I тоқсаны.

Тазалау жұмыстары: білім министрлігі ЖОО-ларды қысқартуда, ал сот студенттердің жағына шықты

Ағымдағы жағдайға келетін болсақ, негізгі көрсеткіштердің өсуі байқалады. Министрдің айтуынша, бүгінде 33 фармацевтикалық кәсіпорын дәрілік заттың 922 түрін шығарады.

Фармацевтика өнеркәсібіндегі өндіріс көлемі 34,1%-ға өсті. Пандемия басталғаннан бері жаңа жобаларды енгізу есебінен жеке қорғаныс құралдарын шығару көлемі 10 есеге артты. Яғни

отандық өндірушілер қайта пайдалануға болатын қорғаныс костюмдеріне, қолғаптар мен маскаларға ішкі сұранысты жабады

Өндіріс көлемі артты

Статистика комитеті фармацевтикалық өнімдердің екі түрі бойынша деректі жариялады. Олардың бірі – дәрі-дәрмекке қатысты. 2019 жылға дейін өндіріс көлемі килограммен, одан кейін өндірілген өнімнің құнымен есептелді.

2020 жылғы тамыздағы көрсеткіштер осы уақыт ішінде ең жақсы көрсеткіштердің бірі болды. Бір ай ішінде 10,4 млрд теңгеге дәрі-дәрмек өндірілді. Наурызда ғана көбірек болды (10,9 млрд-тан астам) Небәрі 8 айда республикада  73,5 млрд теңгенің өнімі шығарылды. Бұл 2019 жылдың ұқсас кезеңіндегі көрсеткіштерден 49,4%-ға артық.

Екіншісі – басқа фармацевтикалық препараттарды өндіру. 2020 жылғы тамызда өндіріс көлемі 564,1 млн теңгені құрады, бұл жеті айдағы ең нашар нәтиже. Бірақ өткен жарты жылда өндіріс республика өлшемдері бойынша айтарлықтай жоғары деңгейде болғанын атап өткен жөн. Небәрі сегіз айдың ішінде өндіріс көлемі 5,5 млрд теңгені құрады.

Осылайша, 2020 жылдың 8 айында дәрі-дәрмектер мен өзге де фармацевтикалық препараттар өндірісінің жалпы көлемі 78,9 млрд теңгені құрады (2019 жылы — 53,6 млрд). Өсім — 47,4%. Алайда, ол өндірілген өнімнің өзіндік құнымен өлшенетінін есте ұстаған жөн.

Экспортталған өнімдер бар ма?

Министрдің айтуынша, өнімнің бір бөлігі экспортқа кетеді. Алайда Статистика комитетінің деректері мұны растамайды. Сыртқы саудаға арналған ай сайынғы бюллетеньдерде дәрі-дәрмектер немесе фармакологиялық өнімдер сияқты экспорттық бөлім жоқ. Бұл әдетте шетелдік сатылымы төмен номенклатуралық топтарда болады.

Мұнайдан түсетін пайда барған сайын төмендеп барады

Сыртқы сауда бойынша статистиканы Мемлекеттік кірістер комитеті де жариялайды. Онда деректер неғұрлым егжей-тегжейлі, алайда онда ЕАЭО елдерімен жасалған сауда көлемі қамтылмайды. Бұл деректерге сәйкес, 2020 жылдың жеті айында Қазақстан:

• қан мен сарысу — 1 миллион доллардан аз
• дәрі-дәрмектер — $3,3 млн
• фармакологиялық өнімдер — $9,7 мыңға экспортталды.

Импорт көлемін ескерсек,  көрсеткіштер аса жоғары емес екені анық.