21 мың отбасы атаулы әлеуметтік көмек алуда алаяқтық жасаған

Ойдан шығарылған жоқшылық

“Мәселен, 2019 жылдың мамыр айында кәмелетке толмаған екі баланы тәрбиелеп отырған Алматы облысының 25 жасар тұрғыны АӘК алуға өтініш білдірді”, – деп жазады Еңбек министрлігі. — “Табыс ретінде ол жұбайының еңбекақысын 43 мың теңге көлемінде деп көрсеткен, бұл міндетті зейнетақы жарналарының түсімімен дәлелденді. Отбасына жылына 739 860 теңге төлеу тағайындалды. Алайда шілдеде жұмыс беруші бірінші тоқсанға 77 100 теңге міндетті зейнетақы жарнасын түсірген. Осылайша, өтініш берушінің МЗЖ бойынша нақты табысы айына 300 мың теңге немесе 2019 жылдың бірінші жартыжылдығы бойынша 900 мың теңгені құрады”.

Тәртіпсіздікті “Е-Халық” жүйесі анықтаған. Және мұндай мысалдар мыңнан асады. Осындай деректер бойынша заңсыз төленген жәрдемақыларды қайтару және алдағы уақытта қайталануына жол бермеу бойынша жұмыстар жүргізілуде.

Бұл тақырыпты Мәжіліс депутаты Кеңес Әбсатыровпен талқыладық.

Отбасына емес, балаларға

— Кеңес Гарапұлы, соңғы әлеуметтік көмек елге пайдасынан гөрі, зиянын алып келген жоқ па?

— Бұл тұрғыда жәрдемақы отбасына емес, балаларға деген талаптар дұрыс айқындалып отыр. Және бұл бірінші балаға беріле ме, әлде бесіншісіне ме, бұл маңызды болмау керек.

Әр балаға жәрдемақы төленуі тиіс, тіпті отбасында бір бала болса да. Осы көзқарас дұрыс болар еді.

— Әрбір отбасы бала туу және бір жасқа дейінгі бала күтімі бойынша жәрдемақы алады.

— Бірақ бұл минимум ғой. Ал бір жасқа толған соң жәрдемақы берілмейді. Біз мәжіліс сауалнамаларында бұрыңғы ресейлік ана капиталына ұқсас жүйені енгізуді ұсындық. Мысалы, отбасында бала дүниеге келді — отбасының 25% ипотекасын қысқарту. Екі бала дүниеге келді — ипотеканың 50%-ын қысқарту. Бұл әр отбасына нақты көмек болар еді. Қазір атаулы көмекті көп балалы немесе толық емес отбасыларға ғана тағайындайды.

Балалардың тууына жауапты қарайтын отбасыларды ешкім ескермейді, онда 4-5 бала жоқ. Тіпті отбасында екі бала болса да олар — Қазақстан азаматтары

Шығыс Қазақстанда, егер есіңізде болса, әйел бірінші некеден туған балаларын балалар үйіне тапсырған, ал екінші некеден тағы үш бала тапқан. Көп балалы отбасыларға АӘК тағайындалғаннан кейін ол балалар үйінен өз балаларын дереу алып, атаулы көмек ресімдеп, балалар үйіне қайта тапсырған. Бұл қалыпты ма? Шымкентте судьялар жалған ажырасудың өскенін анықтады.

Жазаның бұлтартпастығы

— Бұл алаяқтықпен қалай күресуге болады? Көмекті алып тастай алмаймыз ғой. Заңсыз есептелген жәрдемақыларды сот арқылы өндіріп ала ма?

— Сот арқылы өндіріп алу керек. Бұл заңгерлерге сұрақ. Мұндай әрекеттер алаяқтық ретінде қаралуы тиіс.

2010 жылдан бастап елімізде ізгілік операциясына байланысты қылмыстың жалпы өсуі бар.

Тек осындай алаяқтық түрлері бойынша ғана емес, сонымен қатар зорлық-зомбылық бойынша да, жеке тұлғаға қарсы басқа да қылмыстар бойынша да жазаны қатайту қажет.

АҚШ-та федералдық деңгейде өлім жазасын енгізді. Ұлыбритания премьер-министрі құқық тәртібі мен жандармдардың санын күшейтуді айтады. Біз Батысқа еліктейміз де, өзімізде тәртіп орнатуға қабілетсізбіз. Менің пікірім осындай, мен мұны жұмыс топтарының отырыстарында қорғайтын боламын.