Ресей банктеріне қарсы санкциялар Қазақстанға әсер етпей ме?

валюта бағамдарының ағымдағы құбылмалылығы банк секторының қаржылық тұрақтылығына әсер етпейді

Қаржы реттеушісі Украинадағы жағдайға байланысты Ресей мен Ресей компанияларына қатысты енгізілетін шетелдік санкциялардың Қазақстанның қаржы нарықтарына ықтимал әсерін мұқият қадағалап отыр. Бірінші кезекте бұл ресейлік банктердің қазақстандық еншілес банктеріне қатысты.

Альфа-Банк

Бұл ретте агенттіктің баспасөз хабарламасында “Альфа-Банктің” жергілікті еншілес банкі аталған. Алайда АҚШ-тің санкциялық пакеті бұл банктің қызметіне аса қатысы жоқ. Банкке батыс нарықтарында жаңа еурооблигациялар мен акциялар шығаруға тыйым салынған. Бірақ “Альфа-Банк” өзінің бағалы қағаздарын бұл нарықтарда орналастырмайтындықтан, енгізілген санкциялар оның жұмысына әсер етпейді.

Бұдан бөлек, көлемі бойынша қазақстандық “Альфа-Банктің еншілесі” жүйе құрушы мәртебесіне үміткер емес. Ұлттық Банктің жиынтық жедел есептілігінің деректеріне сәйкес, биылғы басында “еншілес” активтері 905,8 млрд теңгені құрады, несие қоржынының көлемі 559 млрд, заңды тұлғалардың депозиттері — 438,9 млрд, жеке тұлғалардың депозиттері – 213,2 млрд теңге.

Сбербанк

Қазақстандық “Сбербанкқа” келер болсақ, ол американдық санкцияларға тікелей ұшырады, себебі ол АҚШ қазынашылығының санкциялар тізімінде (Қаржы министрлігі), дәлірек айтқанда шетелдік активтерді бақылау бөлімінде (Office of Foreign Assets Control, OFAC) көрсетілген.

Оның басты “Сбербанкпен” бірге CAPTA (the Correspondent Account of Payable-Through Account Sanctions List) тізіміне қосылуы барлық америкалық қаржы институттарынан осы банктердің кез келген корреспонденттік шоттарын бір ай ішінде жабуды және олардың қатысуымен жасалған кез келген транзакцияларды қабылдамауды талап етеді.

Шектеулер 26 наурызда күшіне енеді. Олар банктердің санкцияларына түскен барлық активтер мен шоттарды толық бұғаттауын білдірмейді. Сондықтан, ҚНРжДА бүгінгі күні Сбербанк клиенттеріне олардың қаражаттары мен қызметтері толық көлемде қол жетімді екенін айтқаны өтірік мәлімет емес.

Сонымен қатар, еншілес “Сбербанк” биылғы жылдың басында активтердің (4 трлн 221,6 млрд теңге), несие портфелінің (2 трлн 635 млрд) және заңды тұлғалар депозиттерінің (1 трлн 586,9 млрд) мөлшері бойынша екінші орында болды. Яғни, банктің Қазақстанның банк секторы үшін жүйе құраушы маңызы бар. Халық салымдарының көлемі бойынша ол 1 трлн 42,6 млрд теңгеден төртінші орын алды.

Банк ВТБ

Ең қатаң америкалық санкцияларға бас банкпен бірге еншілес Банк ВТБ (Қазақстан) ұшырады. АҚШ-та олар Штаттағы активтерді толығымен құлыптау, АҚШ-тың контрагенттерімен долларлық төлемдер мен транзакцияларға тыйым салуды көздейтін SDN (арнайы жобаланған ұлттар және оқшауланған адамдар) тізіміне енгізілді.

Дегенмен, Қазақстанда жергілікті “ВТБ” еншілес банкі қаржылық қызметтердің негізгі түрлерін ұсына алады. “Банк ВТБ (Қазақстан)” мөлшері бойынша салыстырмалы түрде шағын. Биылғы жылдың басында ол несие қоржынының көлемі 212,4 млрд, халықтың салымы 81,7 млрд, заңды тұлғалар салымы 303,0 млрд теңге болған кезде активтердің мөлшері (506,3 млрд теңге) бойынша 13-орында болды.

Түбегейлі өзгеріс болмайды

Сондай-ақ, ҚНРжДА ресейлік “еншілестердің” клиенттеріне банктердің қаржылық реттеушінің минималды талаптарынан едәуір асатын капиталдандыру және өтімділік көрсеткіштері бар және несие берушілерге қаражаттың қайтарылуын қамтамасыз ететін ұзақ мерзімді қорландырудың тұрақты базасына ие екендігіне сендірді.

Естеріңізге сала кетейік, “ВТБ” және “Сбербанк” Бас банктері шын мәнінде мемлекеттік банктер болып табылады. Бұл Орталық Банкке (Ресей банкі) және Ресей Қаржы министрлігіне қарсы Батыстың қаржылық санкцияларының әсерінен олардың осалдығын арттырады.

Сонымен қатар, Standard & Poor’s рейтингтік агенттігі жақында Ресейдің шетел валютасындағы тәуелсіз несиелік рейтингін теріс болжаммен “ВВВ -” – тен “ВВ+” – ке дейін “қоқыс” деңгейіне дейін төмендетті.

Мемлекеттік ресейлік банктердің де, көрші елдің ірі жеке компанияларының да рейтингі төмендейтінін болжай беруге болады. Ал бұл БЖЗҚ мен ҚР Ұлттық қорының зейнетақы жинақтары үшін инвестициялық базасын бірден тарылтады.

Ресейлік “еншілестер” триосының жиынтық активтері шамамен 5,6 млрд теңгені немесе бүкіл банк секторының жиынтық активтерінің шамамен 15%-ын құрайтындықтан, ҚНРжДА Ұлттық банкпен және үкіметпен бірлесіп, АҚШ-тың нарыққа осы қатысушыларға қарсы енгізген санкцияларының теріс салдарларынан құтыла алады деген сенім бар.

Ұлттық экономика министрі Әлібек Қуантыров атап өткендей:

“Біз бір немесе екі банкке байланбаймыз. Адамдар басқа банктердің қызметтерін пайдалана бастауы үшін бізде резервтер бар”