Коронавирустың екінші толқыны соншалықты қатты болмайды, бірақ ұзаққа созылады — дәрігер

Коронавирустың ресми статистикасы қате

— Пандемияның екінші толқыны бола ма деген сұрақ қазір бәрін толғандыратын шығар? Қатаң шектеулер қайтадан бастала ма?

— Егер екінші толқын келсе, ол бірінші толқын сияқты қатты болмайды деп ойлаймын.

Ұзақ уақытқа созылуы мүмкін, 9-12 ай, бірақ жеңіл өтеді

Сондықтан дүрбелеңнен, төсек-орынның болмауынан және басқа да қиындықтардан қорықпауға болады.

Жаңа толқын мүлдем келмеуі мүмкін. Әрине аурудың жаңа жағдайлары анықталады, бірақ таралу индексі бойынша (өткен кезеңдегі тіркеу санына қатынасы) бір мен одан төмен мәннің арасында болады. Салыстыратын болсақ, бұл индекс шілдеде екіге жақындады.

— Бірақ маусымдық аурулар қазірдің өзінде басталады. Тұмау және басқалары жағдайды ушықтырмай ма?

— Егер бұл ешкімге белгісіз жаңа вирус болса (бір жыл бұрынғыдай), онда мәселе басқаша болар еді. 2019 жылдың қараша-желтоқсан айларында тұмау өршіте түскендіктен,  вирус Қытай мен Оңтүстік-Шығыс Азияға қатты соққы жасады.

Бұл жағдайда тұмау вирусы локомотив ретінде пайда болды

Бірақ қазір жағдай басқа. Ең алдымен, біздің елімізде жоғары ұжымдық иммунитет қалыптасқан. Менің есептеуімше, халықтың 70%-ы ковидті жұқтырып үлгергендіктен, мұндай күрт таралу болмайды. Қайта жұқтырып, ауыр өткен жағдайлар тіркелді, бірақ олар бірен-саран ғана.

— Мұндай деректер қайдан шыққан? Ресми статистика мүлдем басқа сандарды келтіреді.

— Коронавирус туралы ресми статистика қате, өйткені онда асимптоматикалық науқастар ескерілмеген. Мен өз есептерімді егжей-тегжейлі жазып, Facebook-ке жүктедім. Қысқаша айтқанда, олар шамамен былай:

Әлемдік мәліметтер бойынша, ковидтің өлім-жітім деңгейі 3%-ға жетеді. Бізде 2020 жылдың мамыр айында жалпы өлім-жітім 2019 жылдың көрсеткішімен салыстырғанда 3,1 мың адамға артық болды (2020 жылдың мамыр айында 14 353 болса, 2019 жылдың мамыр айында 11 183 болған). Егер жалпы өлімнің өсуі пандемиямен байланысты болса (КВИдің жалпы санының 3%), мамыр айында  жалпы саны 105 мың адамнан КВИ анықталды.

Қазақстандықтардың 75%-ының ұжымдық иммунитеті болуы мүмкін

— Содан кейін дәл осындай жүйе бойынша маусым айындағы жағдайды есептейміз: өлім-жітім 15 мың (жалпылама), ал 2019 жылғы маусымда — 10 мың. Егер КВИ себеп болды деп болжасақ, 2020 жылғы маусымда жаңадан ауырғандардың жалпы саны — 163 мың адам.

Сарапшылар: коронавирус миллиондаған адамның өмірін жалмап, әлем экономикасына $9 трлн шығын келтіреді

Осылайша, Қазақстанда КВИ-дан 3% өлім-жітім болды деп болжасақ (әлемдегі сияқты), мынаны аламыз: мамырдан шілдеге дейін аурырғандардың жалпы саны: 105 666 (мамыр) + 162 933 (маусым) + 525 266 (шілде) =  үш ай ішінде 793 866 адам вирус жұқтырды.

2020 жылдың басынан шілде айының соңына дейін пневмониямен ауырғандарды ескерсек 1,1 млн адамға жетеді. Ал енді дәрігерлерге жүгінбегендер, үйде емделгендер және статистикаға кірмегендер бар екенін еске түсірейік. Халықтың 70%-ы коронавирустың асимптоматикалық түрімен ауырады. Содан кейін статистикаға барлық жұқтырғандардың үштен бірі ғана кірді деп болжауға болады. Кем дегенде 3 миллион адамның ауруы ешқандай нышанынсыз өтті, ал КВИ-мен науқастанғандар мен тасымалдаушыларының жалпы саны шамамен 4,5 миллион, яғни

2020 жылы шілде айының соңында Қазақстандағы халықтың 25%-ы коронавирусқа қарсы иммунитетке ие болды

Коронавирус инфекциясының негізгі репродуктивті саны 3,5-ті құрайды. Яғни,

қазан айында Қазақстандағы адамдардың 75%-ында ұжымдық иммунитет қалыптасуы мүмкін

Мұндай ұжымдық иммунитет болса, инфекцияның қайта өршімейтіні анық. Халықтың қалған 25%-ы да асимптоматикалық түрмен ауыруы мүмкін.

— Негізгі репродуктивті сан дегеніміз қарапайым сөзбен айтқанда, бір тасымалдаушының қанша адамға жұқтыра алатынын көрсетеді ғой. Бірақ карантин жағдайында, теория бойынша, ол аз болуы керек. Өйткені, адамдар үйде отырып, жұқтыру қаупі төмендеді.

— Маусым-шілде айларында мұндай карантин болған жоқ. Жалған локдаун ғана енгізілді. Базарлар жұмыс істеді, адамдар маска кимей, алаңсыз (әлі күнге дейін солай) жүрді.

Денсаулық сақтау саласының дайындығын «үшке» бағалауға болады

— Сондықтан, бізде ұжымдық иммунитет жоғары деңгейде. Бұл инфекцияның алғашқы толқындағы сияқты тез таралуына жол бермейді.

Айтпақшы, жақында Қазақстан өңірлері бойынша әлеуметтік зерттеу жүргіздік. Ковидпен 3,8 миллион адам ауырған, ал байланыста болғандар (асимптоматикалық тасымалдаушылар) саны 12 миллионға жетуі мүмкін. Көріп отырғанымыздай, мен жоғарыда айтқан сандар шықты.

— Сонда тағы бір карантин енгізілмей ме? Егер бәрі сіз айтқандай болса, оның пайдасы шамалы болады емес пе?

— Бастапқы кезеңде карантин қажет болды. Себебі денсаулық сақтау жүйесі дайындық жүргізуі керек еді. Ал қазір оның қажеті жоқ. Бұны екінші локдаунға қарап айтуға да болады.

Карантин шындығына келгенде КВИ-дің таралуын тоқтатпайды

— Ақыры денсаулық сақтау жүйесі туралы айтқан екенбіз, қалай ойлайсыз, ол өзі үшін сабақ алды ма? Бұл жолы жақсырақ дайындалды ма, жоқ па?

— Аз да болса қорытынды шығарды. Егер бірінші толқында ол бес балдық шкала бойынша «минус бірге» жұмыс істесе, онда екіншісінде (егер ол  болса) ең болмағанда үшке қызмет атқарады. Қалай болғанда да, тәжірибеші дәрігерлер қажетті тәжірибе алғанын растайды. Олар бастапқыда абдырап қалғанымыз рас, бірақ қазір барлық қорқынышымызды жеңіп шықтық дейді.

Коронавирус пандемиясы жаһандық саясатқа үлкен өзгерістер енгізеді

Оның ішінде денсаулық сақтау ұйымдары да,  тиісті министрлік те бар.

—Ал материалдық-техникалық қамтамасыз ету — жаңа жабдықтар, препараттар және т. б. туралы не деуге болады?

— Мәселен Алматыда балаларға арналған  жұқпалы аурулар госпиталі ашылды, оны керек жағдайда ересектерге арналған коронавирус инфекциясын емдейтін аурухана ретінде қайта жабдықтауға болады. Жаңа керемет жабдықтарды әріптестеріміз көріп келді,  ауыздарын ашып, таңданып отыр. Сондықтан дайындық бар деуге болады ӨЖЖ аппараттарының жетіспеушілігі де бұрынғыдай болмайды. Аурырғандардың саны да соншалықты көп болмайды.

Сонымен біздің денсаулық сақтау саласы екінші толқында (егер ол болса) бірінші толқынға қарағанда жақсырақ жұмыс істейді.

«Денсаулық министрлігіне барлық билік берілсін» схемасынан пайда болмады

Бірақ бұл толқын Ресейге, Еуропаға және Қытайға соққы беруі мүмкін, өйткені бірінші толқында бұл елдерде ұжымдық иммунитет қалыптаспады. Онда екінші толқын біріншіге қарағанда әлдеқайда ауыр болады. Швейцариялық таныс әріптестерімнің айтуынша, Еуропада да вирус жұқтырғандардың саны жоғары. Бірақ олардың арасында жағдайы ауыр науқастар көп емес.