Қазақстан Украинаға азырақ көмір сататын болған. Бұған Ресей кінәлі ме?

22 қазан 2020, 17:56

221

2019 жылдың күзінде «Атамекен» ҰКП премьер-министрге жүгініп, отандық компаниялар тап болған проблеманы қозғады. Мәселе Ресей аумағы арқылы Украинаға жіберілетін көмір транзиті туралы болды. ҰКП-ның айтуынша, РФ өтінімдердің айтарлықтай бөлігін қабылдамады. Мәселе екіжақты форматта қаралды, нәтижесінде Ресей айына 140 мың тонна көлемінде қазақстандық көмірдің жеткізіліміне келісті. Алайда, келісімдерге қарамастан, Ресей Федерациясының мемлекеттік органдары әлі де көлемнің бір бөлігін қабылдамай отыр. «Атамекен» ҰКП деректері бойынша, 2019 жылғы шілдеде көмірді тиеп жөнелту қажеттілігі 377 мың тоннаны құрады, бірақ оның 8%-ына ғана рұқсат еткен. Қазір көрсеткіштер әлдеқайда төмен.

Бензин экспорты 125 млн доллар әкелді, ал дизель отынын импортауға көбірек қаржы жұмсалды

«Ағымдағы жылдың қыркүйек айында біз күрт төмендегенін байқадық, барлығы 107 мың тоннаға өтінім берілді. Қалыптасқан жағдайға байланысты контрагенттер ынтымақтастықтан бас тартады. Өткен жылы тұрақты түрде 8 қазақстандық компания өтінім берген, ағымдағы жылы небәрі төрт компания қалды.

Әрине, бұл қазақстандық компаниялар үшін көмір экспорты көлемінің төмендеуіне, жіберіп алған пайдаға және компаниялардың қаржылық көрсеткіштерінің теріс салдарға тап болуына алып келді», — деп мәлімдеді «Атамекен» ҚР ҰКП Басқарма төрағасының орынбасары Евгений Больгерт.

Оның айтуынша, жалпы алғанда,

2019 жылдың шілдесінен бастап қазақстандық компаниялардан келіп түскен РФ арқылы Украинаға көмір транзиттеу бойынша өтінімдердің 52%-ы қабылданбады

Мәселе неде?

«Мамыр айынан бастап Украина үкіметі ресейлік көмір импортына 65% арнайы баж салығын енгізгенін ескерсек, Ресей Федерациясының «РТЖ» ААҚ «техникалық мүмкіндіктерінің болмауын» сылтауратып Украина нарығына жеткізелетін қазақстандық экспортты ығыстырып жатқанын көріп отырмыз.

Бұл қазақстандық бизнестің мүдделеріне тікелей нұқсан келтіру, ол туралы «Атамекен» үкіметте және Еуразиялық экономикалық одақ деңгейінде бірнеше рет мәлімдеді», — деп атап өтті Евгений Больгерт.

ҰКП деректері бойынша, мұндай саясаттың кесірінен кәсіпорындардың бірі (оның атауы жария етілмеген) 5,5 млн доллар шығынға батты. Сатудың төмендеуіне байланысты өндіріс пен өңдеуді азайтып қана қоймай, шығындарды оңтайландыруға тура келді. Яғни, жалақы деңгейін төмендетіп, жұмысшылардың бір бөлігін жұмыстан шығарды.

«Мәселені шешу үшін біз Еуразиялық экономикалық комиссияны іске қостық, ол Ресей тарапының әрекеттерін ішкі нарықтың жұмыс істеуі үшін кедергі келтіру ретінде қарау керек деген қорытындыға келді.

ЕЭК-пен және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттермен қазанда өткен консультацияларда қазақстандық көмір компаниялары проблеманың өзектілігін растады. Тараптар бұл мәселеде Қазақстанды қолдады», — деді Ұлттық палата төрағасының орынбасары.

Енді бұл мәселе 27 қазанға жоспарланған Комиссия Алқасы деңгейінде шешілетін болады.

Барлығы соншалықты қиын ба?

2020 жылдың қаңтар-тамызда Қазақстан көмірді әлемнің 13 еліне экспорттады. Жалпы алғанда, 14 млн тоннадан астамы шетелге кетті. Бұл ретте мәмілелер сомасы 215,3 млн долларды құрады. Бұл 2019 жылдың көрсеткіштерінен айтарлықтай төмен: 15,7 млн тонна және 308,6 млн доллар.

Мемлекет жастармен жұмыс істемесе, оларға басқалар назар аударады — Сұлтанов

Украина өткізу көлемі бойынша екінші нарық болып табылады. Ресми статистиканың деректері Ұлттық палата айтып отырған деректерден сәл өзгеше. Атап айтқанда, 8 айдың қорытындысы бойынша экспорт көлемі 532,8 мың тоннаны құрады. Бұл

2019 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 15%-ға артық;
2018 жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 3,6 есе көп;
соңғы 8 жылдағы 8 айдың ең жоғарғы мәні

Тағы бір мәселе — көмірдің құны айтарлықтай төмендеді. Украинаға сатылған тоннаның орташа бағасы бір жыл бұрынғы 96,7 доллармен салыстырғанда 174,7 долларды құрады. Бұл түсімнің 80,9-дан 51,5 миллион долларға дейін төмендеуіне әкелді. Бірақ бұл соңғы сегіз жылдағы екінші көрсеткіш.

Осылайша, ресми статистика мен «Атамекен» ҰКП-ның деректері сәйкес келмейді. Әзірге