Орталық Азияның бес елінің бизнес өкілдері Қазақстанда сыртқы және аймақтық сауданы дамыту үшін кездесті

17 мамырда Халықаралық сауда орталығы (ХСО), БҰҰ мен ДСҰ-ның бірлескен агенттігі, Еуропалық Одақ қаржыландыратын «Ready4Trade Орталық Азия» жобасының нәтижелерін таныстырып, Орталық Азияның бес елінде өңірішілік және халықаралық сауданы дамыту жөніндегі ұзақмерзімді күш-жігерді атап өтті. Нәтижелер мыналарға ойысты:

1. Ашық трансшекаралық сауданы арттыру және нормативтік және рәсімдік кедергілерді жою жөніндегі күш-жігерге.
2. Бизнестің трансшекаралық рәсімділікті сақтауын нығайту үшін экспортты басқару жөніндегі өңірлік оқу бағдарламасын әзірлеуге.
3. Тұрақты дамуды қамтамасыз ету үшін гендерлік аспектілерді және одан әрі іс-қимылдарды ескере отырып, сауда рәсімдерін жеңілдету бастамасының нәтижелері мен жетістік факторларына.

1. Алғашқы өңірлік іс-шара шешім қабылдаушы тұлғалар мен Орталық Азия бизнес өкілдеріне Central Asia Gateway және Орталық Азиядағы сауда рәсімдерін оңайлату жөніндегі порталдар желісінің іске қосылуына байланысты ұсынылатын мүмкіндіктерді талқылауға мүмкіндік берді.

Central Asia Gateway Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан және Өзбекстандағы сауда рәсімдерін оңайлату жөніндегі порталдардан ақпаратты біріктіреді және операторларға өнімнің ерекшелігін ескере отырып, трансшекаралық сауданың рәсімділіктері туралы ақпаратқа оңай қол жеткізуге мүмкіндік береді.

«Info Trade Central Asia Gateway-дың іске қосылуы ЕО-ның сапалы инфрақұрылымға ойға қонымды инвестицияларды қолдау жөніндегі жоспарына сәйкес келетін Орталық Азия өңірі үшін маңызды кезең болып саналады. Екінші бастама – экспортты басқару жөніндегі оқу бағдарламасы – Орталық Азияның жеке секторының әлеуетін ашудың және экспортты әртараптандыруға ілгерілетудің кілті болып отыр», – дейді Юрий Мацкевич, Еуропалық Одақтың Қазақстан Республикасындағы Делегациясының бағдарлама жетекшісі.

Платформа аймақты халықаралық нарықтармен байланыстыруға жәрдемдесу үшін Орталық Азияның барлық порталының мүмкіндіктерін пайдаланады. ХСО мен БҰҰ Сауда және даму жөніндегі конференциясының (ЮНКТАД) техникалық қолдауымен әзірленген сауда рәсімдерін оңайлату жөніндегі порталдар ДСҰ сауда рәсімдерін оңайлату жөніндегі келісімнің 1.2-бабында бекітілген сауда рәсімдерін оңайлату мақсатына қол жеткізуге ықпал ете отырып, әлемнің 30 елінде енгізілді.

Қазақстанның сауда порталы трансшекаралық сауданы жүргізу уақыты мен шығындарын қысқартты. 2022 жылғы 4 шілдеде іске қосылған сәттен бастап платформа (Сауда және интеграция министрлігі жанындағы «QazTrade сауда саясатын дамыту орталығы» АҚ әзірлеген) қазірдің өзінде 5 000-нан астам қолданушыға қызмет көрсетеді және оның аудиториясы қарқынды түрде кеңейіп келеді.

2. Екінші өңірлік іс-шара ХСО серіктестеріне өңірдегі экспортты басқару бойынша оқу бағдарламаларымен танысуға және талдауға мүмкіндік берді.

Өңірлік және халықаралық сауданы ілгерілету үшін ХСО әр елдегі шағын және орта бизнес кәсіпорындары (ШОБ) үшін тегін курстар әзірлеп, өткізді. ШОБ-тың 4500-ден астам өкілі процедуралық және нормативтік трансшекаралық талаптарды қамтитын онлайн және офлайн оқытудың пайдасын көрді. Бұл курстар экспортты басқару бойынша толық және заманауи оқу бағдарламасынан тұрады және олардың біліктілігін арттыру мақсатында болашақ экспорттаушылар мен компания басшыларына арналған. Курстар халықаралық сауда ережелерінен бастап экспорт процесіне, транзиттік бағыттарға, сапа мен сәйкестік стандарттарына және Еуропалық Одақ нарығының талаптарына дейінгі көптеген мәселені қамтиды.

«Трансшекаралық саудадағы ашықтық пен жеке сектордың әлеуеті халықаралық сауда үшін өте маңызды. Орталық Азия шлюзі және Ready4Trade Орталық Азия жобасының экспортты басқару жөніндегі аймақтық оқу бағдарламасы және оның серіктестері жеке сектордың, атап айтқанда, шағын бизнестің қажеттіліктеріне уақытылы әрекеті болып саналады”, – деді Пьер Бонтонно, Халықаралық сауда орталығының сауда процедураларын жеңілдету жөніндегі аға кеңесшісі. 

3. Үшінші өңірлік іс-шара әйелдердің кәсіпкерлер қауымдастығына және кеден брокерлері қауымдастығына, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен жеке сектор өкілдеріне гендерлік факторларды ескере отырып, сауда рәсімдерін оңайлату жөніндегі бастаманың жетістіктерін қорытындылауға және болашақтың әлеуетін айқындауға мүмкіндік берді.

Трансшекаралық сауданы жүзеге асыру кезінде әйелдердің қандай шектеулерге тап болатынын түсіну және практикалық шешімдер ұсыну үшін ХСО Орталық Азияның бес елінде 1500-ден астам әйелге сауалнама жүргізді. Шекара қызметінің 600-ден астам қызметкері гендерлік сезімтал шекара ортасын құру үшін саудаға жәрдемдесудің әділ, әдепті әдістерін әзірлеу бойынша оқытудан өтті, ал 350-ден астам әйел кәсіпкер кеден заңнамасы мен халықаралық нормативтік-құқықтық базаны, кеден брокерлерімен келіссөздердің ерекшеліктерін, сондай-ақ шекарадан өту кезіндегі ережелер, құқықтар мен міндеттерді түсінігін пысықтады.

«QazTrade Academy – жаңадан бастаған және жұмыс істеп тұрған кәсіпкерлер мен экспорттаушыларға өз бизнесін дамыту және жаңа нарықтарға шығу үшін халықаралық сауда ережелерін және оларды практикалық қолдануды түсінуге мүмкіндік беретін бірегей платформа. Қазақстанның сауда порталы ақпараттық-анықтамалық құрал ретінде қызмет етеді, ол арқылы кез келген адам қазақстандық бизнес үшін басым тауарлар бойынша экспорт/импорт және транзит рәсімдерінің қадамдық сипаттамасымен оңай таныса алады», – деді Нұрлан Құлбатыров, «QazTrade сауда саясатын дамыту орталығы» АҚ Бас директорының орынбасары.