Ресей ажыратылатын SWIFT дегеніміз не — қарапайым сөзбен

Жаңалық бүкіл әлемге ең аз уақыт ішінде таралды. Алайда, қарапайым адам SWIFT деген не екенін және бүкіл елдер одан ажырату арқылы неге жазалай алатынын нақты түсінуі екіталай.

Күн сайын 40 миллион хабарлама

Swift (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunications) аббревиатурасы “Дүниежүзілік банкаралық байланыс арналарының (немесе телекоммуникациялардың) қоғамы” деп аударылады. Бұл төлемдерді жеңілдетуге арналған халықаралық банк жүйесі. Бұл ретте

жүйенің өзі төлемдік емес, яғни ақшалай қаражатты емес, хабарламаларды: соның ішінде тапсырыстарды, төлемдердің расталғанын, валюталық мәмілелерді береді

Қарапайым сөзбен айтқанда, ақша басқа жолмен келеді. Жүйе ескі байланыс арналарын бір арнаға топтастырды.

Мұндай хабарлама беру тұтастықты, жылдамдықты, құпиялылықты және бірыңғай форматты қамтамасыз етеді деп саналады.

Орташа алғанда, күн сайын жүйе арқылы 40 миллионға жуық хабарлама өтеді

SWIFT жүйесі 1973 жылы Бельгияда құрылды, жүйеде алғашқы хабарлама 1977 жылы өтті. Штаб-пәтері Бельгияда, бірақ кеңселер әлемнің көптеген елдерінде орналасқан. Деректерді өңдеу орталықтары АҚШ, Нидерланды және Швейцарияда орналасқан. Біріншісі 1979 жылы АҚШ-та ашылды.

Жүйеге қатысушылар екі хабар алмасу аймағына бөлінеді: трансатлантикалық және еуропалық. АҚШ-тағы Орталық бірінші аймақты, екінші аймақты Нидерланды қызмет етеді, ал Швейцариядағы орталық екеуін де жасайды.

Қазір оған 11 мыңнан астам қатысушы қосылды.

Өшіру жылдам байланысқа тосқауыл қояды

Тимур Турлов, Freedom Holding бас атқарушы директоры, өзінің Facebook парақшасында:

— Бұл банкаралық банк-клиент, әлемнің барлық дерлік банктері үшін ақша қаражатын аударуға арналған тапсырмаларды қауіпсіз және жылдам алмасудың тәсілі.

Осы жүйенің көмегімен банктер шетелдік серіктестеріне шетел валютасын аудару, айырбастау бұйрықтарын жібереді, мәмілелерді растайды және клиенттер үшін кепілдік бере алады. Жүйенің өзі ешқандай аударымдарды жүзеге асырмайды және қаражатты сақтамайды — бұл жай байланыс жүйесі. Ақшаны корреспондент банктер сақтайды. АҚШ долларында барлық банкаралық есеп айырысулар америкалық банктер арқылы өтеді.

SWIFT жүйесінен ажырату ақша аудару мүмкіндігін жоймайды. Әрине, егер бұған тыйым салатын қосымша санкциялар болмаса. Алайда, мұндай өшіру іс жүзінде қаржы ұйымдары арасындағы жылдам байланыстың сәтсіздігін білдіреді,

бұл қаржы ағындарының баяулауына және қымбаттауына әкеледі

— Мерзімдер едәуір артуы мүмкін — бір аптадан көп уақытқа дейін. Маңыздылығы жоғары төлем тапсырмаларын шетелдік тараптың күш-жігерімен тезірек өңдеуге болады, бірақ басқа жағдайларда (аз сомалар, маңызды емес мәмілелер, шетелдік банктердің тәуекелдерді қабылдауға келмеуі), әсіресе жеке тұлғалар мен шағын және орта бизнес үшін үлкен кідірістер болуы мүмкін”, – деді Джордж Волошин, Британдық Aperio Intelligence консалтингтік компаниясының француз бөлімшесінің директоры.

Ресей импорты азаюы мүмкін

Қаржы талдаушысы Андрей Чеботарев FINANCEkaz телеграм-арнасында мұның Қазақстан үшін несімен қауіпті екенін айтты.

— Ең бірінші және тікелей қауіп — Ресеймен өзара сауданың баяулауы. 2021 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстан мен Ресей арасындағы тауар айналымы рекордтық болуға уәде берді және 23 млрд АҚШ долларын құрауы тиіс еді. Сондай-ақ, өткен жылы Ресейдің Қазақстанға салған инвестициясы 43 млрд долларды құрауы тиіс еді.

ЕДБ деректері бойынша 2019 жылы Қазақстан мен Ресей саудасындағы валюталық үлес 37%-ды құрады. Бұл дегеніміз, Ресей SWIFT-тен ажыратылған кезде, бұл төлемдер банктер арасында жаңа тікелей келісімге келгенге дейін аяқталмауы мүмкін”, – деді Чеботарев.

Ол сондай-ақ ресейлік импорт азаюы мүмкін екенін растады.

— Егер Ресей SWIFT-тен толығымен ажыратылатын болса, ресейлік импорттың үлесі, кез-келген жағдайда, қысқа мерзімде банктер жаңа ортақ тіл тауып, SWIFT-ті айналып өтіп, аударымдар жүйесін құрғанға дейін төмендеуі мүмкін”, – деді Чеботарев.

Жақында Ұлттық экономика министрі Әлібек Қуантыров ресейлік банктердің жабылуы Қазақстанға қалай әсер етуі мүмкін екенін түсіндірді.

— Егер бұл сол Сберге қатысты болса, ағындардың бір бөлігі басқа қазақстандық банктерге өтуі мүмкін. Біз бір немесе екі банкке байланбаймыз. Адамдар басқа банктердің қызметтерін пайдалана бастауы үшін резервтер бар. Қазақстан — SWIFT-тің белсенді қатысушысы, егер біз ең жағымсыз сценарийлердің бірі — Ресейдің SWIFT-тен ажыратылуын алсақ, одан шығудың жолын таба аламыз деп ойлаймын, – деп мәлімдеді министр.