Парадокс: мұнай қымбаттайды, теңге мен рубль әлсірейді. Сарапшы себептерді атады

Мұнай бағасы барреліне 60 доллардан асып кетті. Бірақ бұл үш апта бойы әлсіреген Ресей рубліне оң әсер етпеді. EXANTE сарапшысы Андрей Чеботарев ұлттық валюта бағамы рубльдің ықпалымен бір доллар үшін 429 теңгеге дейін арзандады деп есептейді.

– Рубльдің ықпалына тікелей тәуелділік жоқ, бірақ бұл теңге бағамын қалыптастыратын факторлардың бірі, өйткені Ресей – біздің негізгі сауда серіктесіміз. Яғни, егер рубль әлсіресе, теңге де одан кейін әлсіреуі мүмкін, бірақ бірдей пропорцияда болуы міндетті емес.

Ресейлік стратегия біз үшін емес

– Рубльдің өз стратегиясы бар: 2020 жылдың маусымынан бастап

Ресейде әлсіз ұлттық валюта саясаты деп аталады. Бұл бюджет тапшылығын азайту үшін жасалады

Экспорттан көбірек ақша алу және рубль бюджетінің тапшылығын жабу үшін валюта жасанды түрде құнсызданады немесе минималды деңгейде және көп қолдаусыз сақталады. Мұндағы логика қарапайым: экспорттаушылар жеңеді, импорттаушылар мен халық жоғалтады. Бірақ

бұл саясат басталған кезде Ресейде инфляция өте төмен болды – шамамен 2,5%

Қазір ол, әрине, көтерілді және бұл – сол саясаттың салдарының бірі. Бірақ Қазақстан бұған қол жеткізе алмайды. Ол Ресейге қарағанда инфляцияның неғұрлым жоғары болуына, ішінара теңгенің шектен тыс әлсіреуіне алып келетін жоғары әлеуметтік тәуекелдерге байланысты.

Естеріңізде болса, 2019 жылдың қыркүйегінде, бізде рубль 5,5-тен 6,2 теңгеге дейін өскен кезде, доллар 380 белгісінен қозғалмады. Біз теңгенің нығаюын жасанды түрде тежедік, бірақ кейін бұл саясаттан бас тартуды шештік, — дейді сарапшы.

Мұнаймен не болады?

Чеботаревтің пікірінше, бүгінде мұнай бағасының жоғары болуының себебі — әлемдік экономиканың қалпына келуі. Бұл рейстердің біртіндеп қалпына келуімен бірге жүреді, көптеген елде вакцинация басталды.

– ОПЕК өзінің қосымша тау-кен қысқартуларының бір бөлігін алып тастады, бұл да мұнай нарығындағы жағдайды жақсартты. Ол қанша уақытқа созылады? 2021 жылға арналған әртүрлі инвестициялық банктердің бірнеше болжамдары бар.

Орташа болжам бойынша барреліне 60 доллардан 70 долларға дейін. Бірақ ол 100 долларға жетеді деген де пікір бар

Бұған негіз бар: мұнай компанияларының акциялары бағаланбайды. Компаниялардың жаңа кен орындарын барлауға ақшасы жоқ. 2020 жылдың басында мұнай бағасының барреліне $25 дейін төмендеуімен қатар жүретін дағдарыс орын алды, содан кейін көптеген компаниялар жаңа инвестициялық жобаларды тоқтатты. Шекаралардың ашылуымен сұраныс қалпына келген кезде, өндіруді арттыру қиынға соғады, әсіресе егер сіз бір жыл бойы жаңа кен орындарын барлауға қаражат жұмсамасаңыз, — дейді сарапшы.

Мұнай құнының жаһандық өсуіне қарамастан, қазіргі уақытта оның бағасы төмендеді. Бұл теңге бағамына да кері әсерін тигізеді. Қысым рубльдің әсерімен қатар, доллар индексімен де жүреді (АҚШ долларының алты негізгі әлемдік валюта қоржынына қатынасы-ред.). Яғни, жиынтықтағы барлық үш фактор.

Қымбат доллар алыс емес

– Доллар индексі өседі

Байден әкімшілігі арзан долларға қызығушылық танытпайды, бұл мәселеде ол Трамптың саясатын жалғастыруда

Сондықтан олар көп ақша басып шығарса да, бұл әлі де доллардың нығаюына кедергі келтіреді. Жақын арада біз қымбат доллар көретін шығармыз. Ол дегеніміз басқа әлемдік валюталарға қарағанда қымбат, — деп болжайды Андрей Чеботарев.

Ақшаны қайда салуға болады?

Бірақ аналитик қазақстандықтарға ақшаны доллармен және евромен депозиттерде сақтауды ұсынбайды. Бұл тиімсіз.

– Долларда ең жоғарғы мөлшерлеме 2%, бірақ мерзімінен бұрын алған кезде сіз сыйақыны жоғалтасыз. Еурода мөлшерлеме одан да аз, шамамен 1%. Бірақ теңге мөлшерлемесі жоғары. Бұл шетелдік инвесторлардың біздің мемлекеттік қағаздарға деген қызығушылығын арттырады.

Егер баламалы инвестициялар туралы айтатын болсақ, мен – депозиттік табыстылықпен салыстырғанда жылдам алуға мүмкіндік беретін қор нарығының жанкүйерімін.

Бірақ мен жоғары қауіпті алыпсатарлықтың жақтаушысы емеспін. Бағалы қағаздарға инвестиция салғысы келетіндерге алдымен барлық тәуекелдерді бағалауға кеңес беремін. Егер депозитте ақшаны жоғалту мүмкін болмаса, қор нарығында бәрін жоғалтуға болады. Бірақ егер де сіз қор нарығына бос қаражат салуды жоспарласаңыз, инфляцияның салдарынан ақшаның жоғалуын болдырмайтын валютада жасаған дұрыс, — деп қорытындылады сарапшы.