Бүгінде иісі қазақ 30-40 миллионға жетіп, өз жерінде мейманасы тасып отырар ма еді, амал қанша? Егер сол тұстағы қазақтың жартысынан көбін аштық қырып кетпегенде…
Сол бір нәубет жылдары айтылған кезде көбіне 32-нің аштығы көбірек сөз болып, ал 1921-22 жылдардағы ашаршылық ескерілмей қалып жатады. Мына бір ресми деректерге көз салар болсақ, ол кезде де алаш баласы аштықтың тырнағынан аман қалмаған екен. Назар аударалық.
«Ит пен мысықты ұрлап, сойып жеу – шын мәнiнде iндетке айналды. «Бiр кесiм ет үшiн» бiрiнiң жағасын бiрi жыртқандар көшеде жыртылып айырылды. Өмiрдiң өзiнен алынған шындықтың сиқы осындай: қу құлқыны үшiн, күн көруi үшiн әлгiндей бiр хайуанның соңынан бiрнеше адам жүгiрiп бара жатады. Қалайда тiрi қалудың қамын жасап, жансебiлдiкпен жанталасқан әлгi адамның өмiрге құштарлығын түсiну үшiн оның қуып жүрген хайуанды ұстаған кезiндегi қуанышын көрсеңiз ғой, аштықтың қасiреттi сайқымазағын сонда түсiнесiз.
Жол жиегiнде өлiп жатқан, өлiп бара жатқан адамдарға әлгi «жансебiлердiң» өзi қарауға қорқады, өйткенi келесi сәтте оның өзi де соның кебiн құшуы мүмкiн. Иә, ол да ғажап емес…
Сотта бiрде тұрақты түрде адамның етiмен қоректенген үш адамның iсi қаралап жатса, келесiде адамның етiн пұттап сатқанға үкiм шығарып жатады.
Мiне, дәл осындай көрiнiстен мағлұмат берген Орал губерниясындағы Елек аудандық аштарға көмек комитетiнiң 1922 жылғы 14 қаңтарындағы есебiнде: «Кешке жақын көшеге шығу қорқынышты, адамдарды, әсiресе толық адамдарды аң сияқты аулауға шығатындар бар.. Аштар өлгендердiң етiн жеп жатыр», – деп жазылған екен.
Адамның жанын түршіктіретін нағыз сұмдық емес пе? Иә, қазақ осындай «мың өліп, мың тірілу жолынан өтті.
Бірақ аман қалды. Тәубә!
Ақшарқат Ахметбек
https://kaz.365info.kz/myanma-dejsizder-4-mln-khazakhty-khyrgan-stalin-khylmysyn-khalaj-zhasyrganyn-bilesiz-be-279084