Оқу жүйесіндегі инновациялар: “Салауатты тамақтану мектебі”

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының «Оқушылардың денсаулығы мен мінез-құлқын бақылау» бойынша зерттеуде балалардың 14,4%-ы күнделікті, ал 66,6% аптасына бір рет тәтті, газдалған сусындар ішетінін айтқан. Ал олардың 3,0%-ы – күнделікті, 20,5%-ы аптасына бір рет энергетикалық сусындар ішетіні анықталған. ДДҰ-ның соңғы мәліметтеріне сәйкес, Қазақстанда 6-9 жас аралығындағы балалардың 21%-да артық салмақ немесе семіздік бар. Бұған қоса оқушылардың фастфудке, бургерлер мен фри картобына тәуелділігін қосыңыз. Өскелең ұрпақты денсаулық мәдениетіне тәрбиелеу – бүгінгі күннің өзекті мәселесіне айналып отырғаны рас.

Әлбетте, фастфуд өндіруші алыптармен күресуге Қазақстанның барлық құқзыретті мамандар жұмылдырылған. Бірінші кезекте, бұл оқушыларға білім беру аясында дұрыс тамақтану мен салауатты өмір салтын ұстануға баулу. Осыған байланысты Алматыда «Қазақстандағы балаларды салауатты өмір салты негіздеріне оқыту жүйесіндегі инновациялар: «Салауатты тамақтану мектебі» атты дөңгелек үстел өтті.

Іс-шара өсіп келе жатқан ұрпақты денсаулық мәдениетіне тәрбиелеуге көмектесетін заманауи тиімді құралдарды талқылауға арналды. Іс-шараның ұйымдастырушылары — Алматы қаласы Білім басқармасының «Білім берудегі жаңа технологиялардың қалалық ғылыми-әдістемелік орталығы» және Nestlé Kazakhstan. Пікірталасқа қатысушылар – еліміздің түрлі облыстарынан келген Білім басқармасы органдарының өкілдері, ғалымдар-педагогтар, дәрігерлер, психологтар.

Кездесу барысында «Салауатты тамақтану мектебі» бірегей білім беру жобасының жұмыс тәжірибесі талқыланды. Бүкіл Қазақстан бойынша мектептерде 10 жылдан бері жүзеге асырылып келе жатқан осы бағдарламаның арқасында 200 000-нан астам бала дұрыс тамақтану ережелерін меңгерді.

«Салауатты тамақтану мектебі» ғылыми кеңесшісі Александра Макееваның айтуынша, оқушыларға бұл сабақтар факультатив ретінде өткізіледі.

Бұл сабақтарды мұғалімдер сабақтан тыс жұмыстар аясында өткізеді. Бұл сынып сағаты сияқты. Аптасына бір рет осындай арнайы тамақтану сабағы өтеді. Бірақ біз аптасына бір сабақ өте жақсы екенін жақсы түсінеміз, бірақ бұл баланың да, ата-ананың да дұрыс тамақтану туралы түсінігін қалыптастыру, тамақтану мәдениетін қалыптастыру үшін жеткіліксіз. Бірақ не істеу керек? Мектеп кестесіне тағы бір сабақ енгізу керек пе? Үш сабақ, төрт сабақ, мектеп кестесі шексіз созыла бермейді, әсіресе денсаулық мәдениетін қалыптастыру бағдарламасы туралы айтатын болсақ, балаға жүктемені шектеуіміз керек. Сондықтан конкурстар, фестивальдар, викториналар түрінде ұйымдастыру қарастырылған. Бұл балалар мен олардың ата-аналары қатысатын әртүрлі, қосымша белсенділік, жарқын, көңіл көтерудің тұтас кешені, дейді ол.

Бұл ретте «Салауатты тамақтану мектебі» бағдарламасы аясында мектеп мәзірі өзгермейтінін, мектептер арнайы диеталық өнімдермен қамтылмайтынын атап өтілді. Тек білім беру құралдары арқылы өскелең ұрпаққа дұрыс тамақтанудың не екенін түсіндіру және дұрыс тамақтануға баулу

Бүгінгі таңда бағдарлама дамуын жалғастыруда. Оқу жылының басынан бастап жоба аясында бірнеше жаңа білім беру ресурстары іске қосылуда, соның көмегімен денсаулық сақтау мәдениетін оқыту Қазақстанның барлық бастауыш сынып оқушылары үшін қолжетімді болады. Цифрлық сабақтар, фуд-зертхана, «Біздің дастархан» байқауы — бұл жобаның жаңа білім беру құралдарының толық тізімі емес. Олар тамақтануға байланысты білім мен дағдыларды қалыптастыру үшін ғана емес, сондай-ақ балаларды тамақ дайындаудың тәжірибелік дағдыларына тәрбиелеу үшін де қолданылады. Жобаның ерекше назары ел мәдениетінің ажырамас бөлігі ретінде балалардың ұлттық аспаздық мәдениетке деген қызығушылығын қалыптастыруға бағытталған.

«Қазақстанның білім беру жүйесінде оқыту сапасын арттыру мақсатында инновациялық технологиялар белсенді енгізілуде. Алайда, мектеп тек заманауи және тиімді білім беру бағдарламаларын ғана емес, сонымен қатар тәрбиелік, оның ішінде өскелең ұрпақта салауатты тамақтану мәдениетін қалыптастырумен байланысты бағдарламаларды қажет етеді. Мектеп оқушыларына өз денсаулығына қамқорлық жасауға мүмкіндік беретін осындай тәрбие құралының үлгісі «Салауатты тамақтану мектебі» бағдарламасы болып табылады. Оның тәжірибесі бүкіл ел бойынша белсенді зерделеуге және ауқымды болуға лайық», — деді Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының жетекші ғылыми қызметкері, биология ғылымдарының кандидаты Ботагөз Ахметова.

«Республика мектептерінің педагогтары жаңа оқу жылында «Салауатты тамақтану мектебінің» цифрлық модульдерімен белсенді танысуда. Мұғалімдер жыл сайын педагогикалық жұмыстың жаңа нысандары мен әдістері туралы білетін Республикалық тамыз кеңесі аясында біз қатысушыларға жоба туралы айтып қана қоймай, сондай-ақ кейбір құралдармен жұмыс істеуді ұсындық. Нәтижесі тамаша болды – білім беру ресурстары педагог-практиктердің жоғары бағасына ие болды, – деп атап өтті «Алматы қаласы Білім басқармасының «Білім берудегі жаңа технологиялардың қалалық ғылыми-әдістемелік орталығы» бөлімінің басшысы Татьяна Ежова.

Сондай-ақ, дөңгелек үстелден кейін «Салауатты тамақтану мектебі» бағдарламасының табысты жұмысына 10 жыл» атты республикалық конференция өтті, онда қатысушылар бағдарламаның әдістемелік аспектілерімен танысып, оны іске асыру бойынша егжей-тегжейлі нұсқауларға ие болды, Алматы қаласының білім беру мекемелеріне барып, ашық сабаққа қатысты. Сондай-ақ, конференция аясында бүкіл Қазақстан бойынша алғаш рет өткен «Біздің дастарқан» суреттер байқауына қатысқаны үшін оқушылар марапатталды.