“Нефтянка” өзін ақтады, бірақ инвестициялық кіріс ұятқа қалдырды

Ал экономика мен халықты мемлекеттік қолдауға Brent маркалы мұнайдың әлемдік бағасы барреліне $19,3-ға дейін төмендегенін ескере отырып, шамамен 6 трлн теңге жұмсалды!

Ұлттық қорға түсімдер өткен жылы 3 трлн 453,7 млрд теңгені құрап, 2020 жылға қарай үштен бірге (30,7%), абсолюттік мәнде – 1 трлн 530,4 млрд теңгеге төмендеді, бірақ бұл ретте мұнай ұйымдарынан түсетін тікелей салық түсімдері 1,9 есеге дерлік (1 трлн 204,1 млрд теңгеге) — 2 трлн 605,1 млрд теңгеге дейін ұлғайды.

Қаржы министрлігінің Ұлттық қордың қолма-қол ақшаны бақылау шотындағы ақша қозғалысы туралы деректерінде Салықтық түсімдер бойынша жоспар 56,3%-ға асыра орындалғаны көрсетілген, оның ішінде:

• корпоративтік табыс салығы бойынша – 39,7%-ға (969,1 млрд теңге)
• ренталық салық бойынша – 179,4% (399,7 млрд)
• өнімді бөлу туралы келісімдер бойынша Қазақстанның үлесі – 59,5% (791,1 млрд)
• пайдалы қазбаларды өндіру салығы бойынша – 19,1% (351,2 млрд)

Салыстырып көрейік: 2020 жылы осы баптар бойынша түсімдер тиісінше 429,8, 160,3, 422,5 және 265,2 млрд теңгені құрады.

Мұнай ұйымдары жүзеге асыратын операциялардан түскен басқа да түсімдер өткен жылдың қорытындысы бойынша өте аз болып шықты – тек 7,7 млрд теңге

Республикалық меншікті жекешелендіруден (10,2 млрд), квазимемлекеттік сектор ұйымдарының активтерін бәсекелес ортаға беруден (10,6 млрд), ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін сатудан (0,2 млрд) түскен түсімдер де мардымсыз. Тағы 20,3 млрд теңгені Қорға заңнамамен тыйым салынбаған өзге де түсімдер мен кірістер әкелді.

Ұлттық қорға түсетін түсімдердің айтарлықтай қысқаруының негізгі себебі инвестициялық табыстың күрт төмендеуі болды,

оның активтерін басқарудан алынған табыс – 2020 жылғы үшінші тоқсанның қорытындысы бойынша 3 трлн 560,8 млрд теңгеден өткен жылдың осындай кезеңінде 799,5 млрд теңгеге дейін немесе 4,5 есе төмендеген!

Өткен жылы Қордың шығыстары біршама төмендеді – 5,6%-ға (4 трлн 519,0 млрд-қа дейін), абсолюттік мәнде – 266,1 млрд теңгеге. Республикалық бюджетке түсетін кепілдендірілген трансферттер бойынша 44,0%-ға (2 трлн 100,3 млрд – 2 трлн 669,7 млрд теңгеге дейін) төмендеу болды.

Сонымен қатар, Ұлттық қордың активтерін басқаруға және жыл сайынғы сыртқы аудитті жүргізуге арналған шығыстар өткен жылы 25,6-ға —19 млрд теңгеге дейін ұлғайды.

Естеріңізге сала кетейік, “ҚР Ұлттық қорынан 2022-2024 жылдарға арналған кепілдендірілген трансферт туралы” Заңға сәйкес басталған жылы оның көлемі 2,4 трлн теңгеге белгіленіп, келесі жылы 2,2 трлн-ға дейін азаяды, содан кейін 2 трлн-ға дейін төмендейді. Бұл ретте биылғы жылы нысаналы трансферт ретінде қордан 550 млрд теңгеден, ал келесі екі жылда 400 млрд теңгеден бөлінетін болады.

ҚР Ұлттық қорының түсімдері және оны пайдалану туралы 2022 жылғы 1 қаңтардағы есеп

Ескерту:

* ҚР Ұлттық қорын сенімгерлік басқару бойынша ҚР Ұлттық Банкінің 2021 жылғы үшінші тоқсандағы бекітілген есебіне сәйкес 2021 жылғы үшінші тоқсандағы қорды басқарудан шығыстарды шегергенге дейінгі жиынтық табысты ескере отырып алынды