“Еуразиядағы турбуленттілік Қазақстанның ілгерілеуін бәсеңдетпейді”: Тоқаевтың мақаласынан үзінді

“Біз Қазақстандағы демократиялық өзгерістердің жаңа дәуіріне аяқ бастық”, – деді Қасым-Жомарт Тоқаев өз мақаласында.

Мақала ел алдында тұрған өзекті сын-қатерлерге тоқталып, Президент Тоқаевтың 2022 жылғы 16 наурыздағы “Жаңа Қазақстан: жаңару мен жаңғыру жолы” атты Қазақстан халқына Жолдауында мәлімделген ұсынылған ауқымды реформалардың қисынын ашып көрсетеді.

Мемлекет басшысының айтуынша, “посткеңестік кеңістікте орын алып жатқан оқиғалар елеулі сын-қатерлер туғызады, бірақ олар біздің еліміздің алға ұмтылысын тоқтатпайды”

Автор қаңтардың басындағы оқиғаларды еске сала отырып, бейбіт демонстрациялар тәуелсіз Қазақстанның 30 жылдық тарихы үшін бұрын-соңды болмаған ауқымды зорлық-зомбылыққа ұласқанын атап көрсетеді.

“Біз осы жаралардан әлі де қалыпқа келіп жатырмыз, бірақ біз болған оқиғадан сабақ алуға, проблемаларды батыл шешуге және алға жылжуға толықтай дайынбыз”, – деді президент.

Қасым-Жомарт Тоқаев біздің өңірдегі қазіргі қақтығыстың әсері туралы айта келіп, “әлемдегі ең ұзын шекараны біріктіретін елдер ретінде Қазақстан мен Ресейдің ынтымақтастыққа негізделген ерекше қарым-қатынастары бар” екенін атап өтті. Сонымен бірге, ел “Украинамен достық қарым-қатынас дәстүріне” ие екенін және “БҰҰ Жарғысына сәйкес қақтығыс тез және әділ шешілетініне” үміт білдіреді.

Бұған халықаралық қоғамдастықтың Ресей мен Украина арасындағы қақтығысты бейбіт жолмен реттеу жөніндегі күш-жігеріне жәрдемдесу мақсатында Қазақстан Президенті өз әріптестері Владимир Путинмен және Владимир Зеленскиймен байланысы да ықпал ете алатынын айтады.

Қасым-Жомарт Тоқаев өз кезегінде Қазақстанға қаңтардағы оқиғалар ең басты соққы болғанын атап өтті

Еліміз бұдан үйренетін сабақ – “азаматтар заңды талаптарын зорлық-зомбылықтан немесе қудалаудан қорықпай айта алуы тиіс екендігі”, бұл мемлекет пен азаматтық қоғам арасындағы диалог тетіктерін нақты нығайтуды көздейді.

Қазақстанды реформалау мен жаңғырту жөніндегі өзінің негізгі бастамаларын айта отырып, президент олардың бірінші кезекте отандастар көтерген экономикалық және әлеуметтік проблемаларды шешуге бағытталғанын атап өтті.

“Біз олардың үмітін нақты және анық естідік”, – дейді президент.

Тоқаевтың айтуынша, бүгінде “еліміз мемлекеттік билікті теңдессіз орталықсыздандыруға кірісіп, тежемелік әрі тепе-теңдік жүйесін нығайтуда”. Сонымен бірге, сыбайлас жемқорлық пен непотизм төзімсіз құбылыстарға айналуы керектігін, бұл “саяси биліктің шоғырлануына және аздаған адамның қолына байлықтың жиналуына” жол бермейді.

Мемлекеттік биліктің негізгі органдары – президент кеңсесі, парламент, жергілікті әкімшіліктер, сот және құқық қорғау жүйелері реформаларға ұшырайды

Мемлекет басшысы “азаптауға нөлдік төзімділік қамтамасыз етіледі” деп уәде берді.

Жаңа Қазақстанда түрлі билік тармақтары мен мемлекеттік органдар арасында өкілеттіктердің өзгеше теңгерімін қалыптастыру ұйғарылып отыр.

“Іс жүзінде еліміз “суперпрезиденттіктен” “нормативтік-президенттік” басқару нысанына көшеді”, – деп атап өтті Қасым-Жомарт Тоқаев.

Бұл ретте енгізілуі елдегі саяси сан алуандықты нығайтуға арналған аралас пропорционалды-мажоритарлық жүйені қалыптастыруға ерекше мән беріледі.

Бұл ретте Тоқаев бүгінде президенттің өкілеттіктерінің бір бөлігінен өз еркімен бас тартатынын еске салды

ол тағайындайтын сенаторлар санын 15-тен 10-ға дейін қысқартып, олардың жартысын Қазақстан халқы Ассамблеясы парламентке біздің елде тұратын түрлі этностық топтар өкілдерінің қатысуын қолдау үшін ұсынатын болады.

“Бәлкім, ең бастысы, конституциялық өзгерістер аудан, қала және ауылдық округ әкімдеріне көбірек өкілеттік беру болады. Бұдан былай олар бірінші кезекте халық алдында жауап береді және оған толық есеп береді”, – деп атап өтті президент.

Сонымен қатар, барлық реформаларды әзірлеу азаматтық қоғамның беделді өкілдерімен тығыз диалогта жүргізілгені атап өтілді. Тоқаев Қазақстан экономикасын монополиясыздандыру тақырыбын қозғай отырып, “жүйе тек сайланғандар үшін ғана емес, біздің азаматтарымыздың игілігі үшін жұмыс істеуі керек” екенін еске салады, өкінішке орай, бұрын-соңды бұл жиі кездесетін.

Осыған байланысты президент “инклюзивті емес өсу тұрақты емес екенін” және “олигархтар мен олардың монополиялары жинаған үлкен байлық біздің еліміздің жұмысшы және орта таптарының пайдасына бағытталады” деп атап өтті.

Қасым-Жомарт Тоқаев әлеуметтік және экономикалық теңсіздік мәселесі елдің одан әрі дамуы үшін маңызды болып табылатын негізгі мәселелердің бірі екенін атап өтті

Оның айтуынша, “экономика өскен сайын азаматтардың мүмкіндіктері де өсуі керек”. Осыған байланысты “Үкіметке жалақыны көбейту және кедейлікті азайту жөніндегі бағдарлама әзірлеу тапсырылды”.

Бұл жағдайда халық үшін ең төменгі жалақыны 40% – ға ұлғайту және мемлекеттік сектор қызметкерлерінің жалақысын көтеру алғашқы сезінерлік қадам болып табылады.

“Шағын бизнестің салық ауыртпалығы қысқарады, ал Қазақстанның өндіруші компаниялары экономикалық ауыртпалықтың үлкен және әділ үлесін көтереді”, – деп еске алады президент.

Жалпы, Тоқаевтың пікірінше, “бұл реформалар біздің халқымыз үшін бетбұрыс болып табылады”. Оның айтуынша, еліміз бүгінде тоқырауды емес, жедел даму бағытын таңдайды.

“Алдымызда ұзақ жол. Ел ішінде де, халықаралық деңгейде де серіктестік бейбітшілік пен өркендеудің жарқын ортақ болашағын құрудың жалғыз тәсілі болып қала береді”, — деп түйіндеді Президент Қасым-Жомарт Тоқаев.

Анықтама: 1985 жылы негізі қаланған журнал АҚШ-тың 37 президенті Ричард Никсон негізін қалаған ұлттық мүдделер ғылыми-талдау орталығымен шығарылады және негізінен саясат пен халықаралық қатынастар мәселелеріне арналған.

Тұрақты авторлардың арасында танымал америкалық саясаткерлер мен сарапшылар бар. Онда Ресей президенті Владимир Путиннің және жапондық танымал американдық саясаттанушы Фрэнсис Фукуяманың мақалалары, соның ішінде әйгілі “Тарихтың соңы” мақаласы да бар.