Елдегі өнеркәсіп екінші ай қатарынан құлдырауда

Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша, мамыр айында өнеркәсіптік өндіріс индексі (ӨӨИ) 2020 жылдың мамыр айымен салыстырғанда 103,6% – ды құрады. Бұл бір жыл ішінде республикада шығарылған өнім көлемі өскенін білдіреді.

Соған қарамастан көрсеткіш қатарынан төртінші ай өткен жылғы деңгейден жоғары. Бір жағынан, бұл өнеркәсіптің қалпына келгенін көрсетеді. Бес айдың қорытындысы бойынша ӨӨИ 2020 жылғы қаңтар-мамыр айларындағы деңгейден 101,4%-ды құрады.

Бірақ, екінші жағынан, өткен жылы осы кезеңнің бір бөлігі локдаунға келді, онда көптеген кәсіпорындар толық қуатта жұмыс істей алмады. Осыған байланысты 1,4% өсу маңызды емес сияқты.

Сонымен қатар, мамыр айында ӨӨИ сәуір деңгейінің 97,4%-ын құрады, яғни бір айда өнім шығару көлемі төмендеді. Және мұндай төмендеу қатарынан екінші айда орын алып отыр. Сәуір айында ӨӨИ наурыз айының көрсеткіштерінен 96,7%-ды құраған еді.

Өндіріс жылына 4,9%-ға төмендеді

Жақсы жаңалықтардың бірі — республика үшін өте маңызды тау-кен саласын қалпына келтіру. Мамыр айында барлық негізгі бағыттар бойынша көрсеткіштер сәуір айынан жоғары болды. Бастылары:

• мұнай (айына +4,9% )
• газ (+7,1%)
• көмір өндірісінің өсуі (+2,5%)

Алайда, 2020 жылғы қаңтар-мамыр айларындағы көрсеткіштерге жету мүмкін болмады:

• Мұнай өндірудегі ӨӨИ 2020 жылдың бес айы деңгейінің 92,2%-ын құрады. Бұл бірінші кезекте ОПЕК+ шарты шеңберінде Қазақстанға салынған өндіру бойынша шектеулерге байланысты
• газ өндірудегі өнеркәсіптік өндіріс индексі – 91,6%
• көмір және лигнит өндірудегі өнеркәсіптік өндіріс индексі – 98,5%

Соған қарамастан металл кендерін өндіру өсуде: 2020 жылғы қаңтар-мамыр айларына қарағанда +0,6%. Тау-кен өнеркәсібінің өзге салаларында ӨӨИ 106,2%-ды құрады. Ал көрсетілген техникалық қызметтердің көлемі ақсап  тұр – минус 5,7%-ды құрады.

Өңдеу өнеркәсібі қарқынын бәсеңдетті

Өңдеу өнеркәсібі бір жылда 7,2%-ға өсті, бірақ қарқыны төмендеді. Төрт айдың қорытындысы бойынша ӨӨИ 107,7% құраған. Тежеу көптеген бағыттарда байқалады. Оның ішінде жыл басынан бері ең жоғары өскен бағыттар да бар.

• Фармацевтика өнеркәсібінің көрсеткіштері бір айда 54,1%-ға төмендеді (бірақ 5 айдың қорытындысы бойынша 25,7%-ға өсті)
• Былғары өнімдерінің өндірісі – минус 31,8% (+18,7)
• Ағаш бұйымдары – минус 24,5% (+17,6%)
• Дайын металл бұйымдары — минус 39,7% (+29,8%)
• Электр жабдықтары — минус 37,6% (+8,5%)
• Жиһаз өндірісі – минус 29,5% (+18,2%)

Металлургия өнеркәсібінің көрсеткіштері де төмендеді. Сәуір айына қатысты ӨӨИ 97,6% құрады, алайда бес айдың қорытындысы бойынша өткен жылғы деңгейден асыру байқалады (+2,7%).

Батыс артта қалып барады

Егер өңірлер бөлінісінде өнеркәсіппен байланысты жағдайды қарастыратын болсақ, бес айдың қорытындысы бойынша өсім республикалық маңызы бар қалаларда және кейбір іргелес өңірлерде байқалған.

• Алматыда кондитерлік өнімдер, сыра, мал азығы, құрылыс құрама металл құрылымдары, бетон және көлік өндірісі өсімінің артуы есебінен ӨӨИ — 119,7%
• Нұр-Сұлтан – ӨӨИ 115,6%-ды құрады. Негізінен алкогольсіз сусындар, бетон, алтын, теміржол вагондары мен дизельді локомотивтер өндірісінің өсуі есебінен
• Алматы облысында ӨӨИ темекі өнімдерін, сусындар, қант, цемент және электрлі аккумуляторлар өндірісін ұлғайту есебінен 115,6%-ға өсті
• Шымкентте ӨӨИ күнбағыс майы, дәрі-дәрмек, цемент, тауарлық бетон, жағатын мазут, трансформаторлар, электр сымдары мен кабельдер өндірісінің ұлғаюы есебінен 110,1%-ды құрады

5 айдың қорытындысы бойынша өнеркәсіптік өндірістің өсуі Қазақстанның 14 өңірінде байқалады. Артта қалғандар арасында батыстық үш аймақ бар.

Батыс Қазақстан облысында газ конденсатын өндірудің төмендеуіне байланысты ӨӨИ 94,1%-ды құрады. Атырау (86,8%) және Маңғыстау (93,7%) облыстарында ӨӨИ негізінен шикі мұнай өндіруді қысқарту есебінен төмендеді.