Дамыған елдердегі “ковид апатының” 10 себебі аталды

Джонс Хопкинс Денсаулық сақтау орталығы (CHS) жыл сайын денсаулық сақтаудың жаһандық индексін жариялайды, онда елдердің денсаулық сақтау жүйелерінің төтенше жағдайларға қарсы тұру дайындығы көрсетілген. Бұл құжат табыс деңгейі жоғары дамыған елдерде де денсаулық сақтау жүйесінің индексі 51,9 балдан аспайтынын көрсетеді, бұл мемлекеттік деңгейде эпидемиялар мен пандемияға дайындықтың жеткіліксіздігін көрсетеді.

Қалған елдерде бұл көрсеткіш одан да төмен, дегенмен, пандемиядан ең жақсы өткен он елдің қатарына негізінен шағын және ең бай емес мемлекеттер кірді — Жаңа Зеландия, Вьетнам, Тайвань, Таиланд, Кипр, Руанда, Исландия, Австралия, Латвия және Шри-Ланка, алайда АҚШ, Ұлыбритания, Нидерланды, Австралия, Канада, Таиланд, Швеция, Дания, Оңтүстік Корея, Финляндия, Франция, Словения және Швейцария индекс мәліметтері бойынша “анағұрлым дайын” саналған.

Зерттеу авторлары кейбір елдің COVID-19 пандемиясына реакцияны дұрыс болжауға мүмкіндік бермеген факторларды анықтады, оларды “пандемияның 10 сабағы” деп атады:

1. Жаһандану мен географияны дұрыс есепке алмау — Австралия, Жаңа Зеландия сияқты аралдық мемлекеттер және Тынық мұхитының ұсақ елдері Еуропалық Одақ сияқты қуатты мемлекеттік бірлестіктерге қарағанда дайын болды.

2. Табысы жоғары елдерде пандемия мағлұмдалған биоқауіпсіздік шаралары мен халықтың профилактика мен бақылау шараларына қатысу мүмкіндігі арасындағы қайшылықты анықтады.

3. Денсаулық сақтау жүйелерінің әлеуетін дұрыс бағаламау.

4. Пандемиямен күрестегі саяси басшылықтың рөлі және халық арасында қабылданған шараларға сенім дәрежесі.

5. Елдердің саяси, әлеуметтік, мәдени және қаржы жүйелері. Мысалы, АҚШ, Бельгия немесе Оңтүстік Африка сияқты федералды елдерде енгізілген шаралар олардың жергілікті жерде жүзеге асырылуына байланысты мүлдем басқаша әсер етті.

6. Шектеулі ресурстарды тиімді бөлу мүмкіндігі.

7. Пандемия жағдайында Денсаулық сақтау қызметтеріне қатысты әлеуметтік теңсіздік Ұлыбритания мен АҚШ сияқты табысы жоғары кейбір елдерде ерекше байқалды.

8. Ұзақ эпидемия жағдайында әлеуметтік қамсыздандыру жүйелерінің тиімсіздігі.

9. Жергілікті инфекцияның таралуын қысқартуда халықтың азаматтық қабілеттілігін дұрыс бағаламау.

10. Денсаулық сақтау жүйелерінің мүмкіндіктері мен оларды практикалық қолдану арасындағы алшақтық.

“Қазір біз осы он факторды анықтап отырмыз, олардың ішіндегі ең маңыздылары — саяси, экономикалық және әлеуметтік контекстті және азаматтық қоғамның рөлін елемеу, әсіресе АҚШ пен Ұлыбритания сияқты батыстың дамыған елдерінде”, — дейді авторлар.

Зерттеушілердің пікірінше, COVID-19 пандемиясының маңызды сабағы — тиімді шаралар тек денсаулық сақтаудың мықты жүйесіне ғана емес, сонымен бірге барлық азаматтарға әлеуметтік және экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін әділетті қоғамның дамуын талап етеді.