Жергілікті өндірушілер өсіп келе жатқан сұранысты қанағаттандыра алады. 2021 жылы импорт көлемі 65,8 млн литр (+13,6%) болған кезде, елдегі құйылмалы сыра өнімі 722,1 млн литрді (өткен жылға қарағанда+4,3%) құрады. Яғни ішкі нарықтағы қазақстандық өндірушілердің үлесі қазір 91,6%-ды құрайды.

Бірақ экспорт та бар: 2021 жылдың қорытындысы бойынша шетелге 17,2 млн литр сыра сатылды (және тағы да көпжылдық максимум, бір жылда +14,2%).

Цифрларға қарасақ, отандық өндірушілердің жағдайы жаман емес: өнімге сұраныс тұрақты өсуде (соның ішінде шетелде), өндіріс артып келеді, ал бәсекелестер нарықтың оннан бір бөлігін ғана алады.

Градусы жоғары алкогольге не болды?

2010 жылдардың басында қазақстандықтар арақты белсенді түрде тұтынды. Мысалы, 2013 жылы 73,3 млн литрден астам сатылды. Яғни, күн сайын 200 мың литр. Бірақ онжылдықтың ортасына қарай арақ сатылымы төмендей бастады. Ал коньяк өсті.

“Содан кейін коронавирус келді. Мейрамханалар мен кафелер жабылды, сондықтан күшті алкоголь негізінен “ас үйде ішуге” сатып алынды. Көптеп сатып алынды: коньяк сату бойынша рекордтар жаңарды және арақпен жасалған мәмілелер көлемі қалпына келді. Шектеулер өтіп, коньякқа сұраныс төмендей бастады. Ал араққа сұраныс азаймады.

2021 жылы ішкі нарықта оны сату көлемі 44,2 млн литрді құрады – бір жыл бұрынғыға қарағанда 9,3%-ға артық. Қажеттіліктердің 80%-ын отандық өндірушілер жапты”, – деп жазады @DataHub_FCBK.

Коньякқа келетін болсақ, мынадай цифрлар көрсетілген: 2021 жылдың желтоқсанында (яғни жаңа жылдық мерекелердің алдында) ішкі нарықта 1,28 миллион литр сатылды – бұл бір жыл бұрынғыға қарағанда 30%-ға аз. Жыл қорытындысы бойынша сатудың жалпы көлемі 11,8 млн литрді (-20,4%) құрады.

Шарапқа сұраныс 20%-ға төмендеді

Коньяктың ғана емес, шараптың да тұтыну мөлшері төмендеді. 2021 жылы ішкі нарықта алкогольдің бұл түрін сату көлемі 34,1 миллион литрді құрады – бір жыл бұрын шамамен 40 миллион литр болған.

Жүзімнің табиғи шарабына сұраныстың азаюына байланысты төмендеген (шымырлағыш шарапты қоспағанда). 2021 жылы қазақстандықтар 24,6 млн литр шарап ішкен, бұл төрт жыл ішіндегі ең төменгі көрсеткіш. Төмендеу айтарлықтай байқалады: 2019-2021 жылдары ішкі нарықтағы жыл сайынғы сату көрсеткіштері 30 млн литрден асқан.

Сонымен қатар, қазақстандық шарапқа деген сұраныс төмендеді: өзіндік өндірістің көлемі бір жылда 20,3-тен 13,5 млн литрге дейін төмендеді (және бұл да төрт жылдағы минимум). Бұл ретте импорт 10,4-тен 11,1 млн литрге дейін ұлғайды – Қазақстанға 2014 жылдан бері шарап мұндай көп әкелінген жоқ.

Шымырлағыш шарапқа келетін болсақ, сұраныс кем дегенде 2010 жылдан бастап ең жоғары деңгейде болды: ішкі нарықта 5,57 миллион литр сатылды — бұл бір жыл бұрынғыға қарағанда 760 мыңға көп.