Ресей үшін жаман нәрсе Қазақстан үшін қай жағынан жақсы?

Бұл ретте отандық тауарлардың Ресейге экспорты 33,6%-ға немесе $1 млрд 738,6 млн-ға ұлғайды, Ресей өнімінің импорты 26,2%-ға өсті, немесе $3 млрд 596,1 млн. Өзара сауда сальдосы Ресейдің пайдасына өзгеріссіз қалыптасуда, сегіз жыл ішінде айырма $8 млрд 552,2 млн-нан $10 млрд 409,7 млн-ға дейін немесе 21,7%-ға өсті. Қазақстандағы Ресей импортының үлесі 2014 жылғы 33%-дан 2021 жылы 42,1%-ға дейін көтерілді.

Ресей көбірек — Украина азырақ

Көріп отырғанымыздай, Ресей Батыс санкцияларының қысымымен Еуразиялық экономикалық одақтың өндірушілер үшін ұсынатын артықшылықтары есебінен қазақстандық нарықта өзінің қатысуын белсенді түрде кеңейтті. Әрине, Қазақстан бір орында тұрған жоқ, бірақ Батыстың санкциялары оған қолданылмаса да, бұл жерде аз жетістіктерге жетті.

Украина да мұндай санкцияларға ұшыраған жоқ. Алайда, оның Қазақстанмен өзара сауда көлемі өткен жылы 2014 жылмен салыстырғанда 2,8 есе — $1 млрд 26,7 млн-ға дейін, абсолюттік мәнде — $1 млрд 855,4 млн-ға төмендеді.

Украинаға отандық тауарлардың экспорты 2,9 есеге немесе $1 млрд 97,8 млн-ға қысқарды, Украинадан импорттық жеткізілімдер 2,7 есеге – $451,4 млн-ға дейін, абсолюттік мәнде — $757,7 млн-ға қысқарды және осы уақытқа дейін Қазақстанның пайдасына қалыптасқан өзара сауда сальдосы — $463,9-дан $123,8 млн-ға дейін немесе 3,7 есеге азайды.

Экспорттық кірістің мұндай шығындары, әрине, біздің еліміздің экономикасына пайда әкелмейді. Украинадағы және оның айналасындағы қазіргі жағдайды ескере отырып, сайып келгенде, екі ел арасындағы сауда жақын арада нөлге дейін төмендейді, содан кейін қалпына келуі екіталай деп болжауға болады.

Сауда перспективалары

Нарық қатысушылары мен сарапшылар атап өткендей, ресейлік өндірушілерге келетін болсақ, олардың Қазақстанға деген қызығушылығы неғұрлым қатаң санкциялар нәтижесінде айтарлықтай өсті.

Нәтижесінде Қазақстан қазір Ресеймен салыстырғанда бизнес жүргізу тұрғысынан анағұрлым тиімді жағдайға тап болды. Осы себепті Қазақстанға Ресей экспортының көлемі бұрынғысынша ұлғаятын болады деп болжауға болады. Бұған әлемнің көптеген мемлекеттеріне Ресей тауарларын экспорттауға тікелей немесе жанама түрде енгізілген шектеулер ықпал етеді.

Сонымен қатар, 2014 жылдан бастап Беларусь сияқты Ресей өнімінің кері экспортынан заңды табыс алу үшін Қазақстанда жаңа мүмкіндіктер пайда болуда, оның ішінде оның естелігі болған асшаяндар мен пармезан да бар.

Сондықтан дағдарысқа қарсы шаралар жөніндегі өз қызметін бастаған жедел штаб қазір түбегейлі өзгерген сыртқы жағдайларда Қазақстан-Ресей саудасының жай-күйі мен даму перспективаларына бірінші кезекте назар аударуы қажет.

Сонымен қатар, Батыс санкцияларында тұрған Беларусьпен сауда қатынастарына да назар аудару керек. Әрине, жақын арада Еуропалық Одақтың мүшесі болатын Қазақстанның Украинамен өзара саудасын қалпына келтіру үшін кез келген мүмкіндіктерді жіберіп алмастан. Ал бұл географиялық бағыт біздің еліміз үшін ЕАЭО-мен салыстырғанда басымдыққа ие.

Өткен жылдың қорытындысы бойынша ЕО мемлекеттеріне Қазақстанның барлық сыртқы сауда айналымының 29,6%-ы, ал ЕАЭО-да — 25,7%-ы келді.