Қазақстанда экономикалық өсім сценарийінің қайталануы екіталай — сарапшылар

Экономикалық саясатты жүзеге асыру шарты

ҚҚҚ сарапшылары атап өткендей, негізгі макроэкономикалық көрсеткіштер динамикасы бойынша болжамдар экономикалық саясатты тиімді жүзеге асырудың қажетті шартының бірі.

«ҚР ҰЭМ өз болжамдарында өткен жылдардың динамикасын салыстыру базасы ретінде пайдаланады, бұл елдегі өндірістік процестер туралы жалпы түсінік береді, қазақстандық экспортқа сыртқы сұранысты бағалау үшін әлемдік экономиканың өсуіне қатысты жасалған болжамдар, ел экспортының 60%-дан астамын қамтитын негізгі экспорттық тауар мұнайға баға беріледі», — деп мәлімдейді сарапшылар.

ҚҚҚ мына мәселені есте сақтау керек дейді:

тек 12 айдағы шектеулі кезеңге жоғары сеніммен болжам жасауға болады

Кейінгі кезеңдер – бұл макроэкономикалық көрсеткіштер мен бар үрдістерді сақтай отырып, оқиғалардың жалпы даму моделі ғана.

«Нарықтағы жағдай (сыртқы және ішкі) айтарлықтай өзгерген кезде мұндай болжамдарға түзету енгізілетіні сөзсіз. Мысалы, коронавирус пандемиясы сияқты оқиғалардың пайда болуын болжау мүмкін емес. Дегенмен, орта мерзімді кезеңге арналған жалпы жоспарсыз экономикадағы ағымдағы басымдықтарды анықтау мүмкін емес», – деген сенімде сарапшылар.

Сонымен бірге, сарапшылардың пікірінше, ағымдағы жылдың үш тоқсанында экономика жаңа күйзелістерге тап болды, оларды өтеуге бюджет біршама шығындалады.

«Бюджет шығысы 11,58 трлн теңгені құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 22,9%-ға жоғары. Ауыл шаруашылығы, өңдеу өнеркәсібі және құрылыс мемлекеттік бағдарламалар желісі бойынша қолдау есебінен оң өсімді сақтап қалды», –деп атап өтті ҚҚҚ-да.

Сыртқы сұраныстың төмендеуі

Сарапшылар

Қазақстан шикізатқа тәуелділіктен бірте-бірте бас тартуы керек деп қосты

«Бейсенбі күні «2021-2023 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» заң жобасын қарау жөніндегі Сенаттың жалпы отырысында белгілі болғандай, Үкімет импортқа тәуелділікті азайту және экспортты әртараптандыру жөніндегі шаралар кешенін іске асыру жоспарымен бөлісті. Бұл экономиканың тұрақтылығына, инфляцияның төмендеуіне және ұлттық валюта бағамының тұрақтылығына оң әсер етуі керек», – дейді сарапшылар.

ҚҚҚ-да әлемдік экономиканың өсуі бойынша болжамдарды қазақстандық экспорт сыртқы сұранысты бағалау үшін пайдаланылады.

«Мәселен, коронавирустың таралуына байланысты сыртқы сұраныстың төмендеуі экспортқа бағытталған салалар (мұнай, металлургия және т.б.) өндірісінің төмендеуіне қатты әсер етті», – деп атап өтті сарапшылар.

Әлемдік сауда нарықтарына тәуелділікті қалай төмендетуге болады

Сонымен бірге, сарапшылар елдің ЖІӨ дамуына әсер ететін негізгі фактор энергетика секторы болып қала береді деп айтуға мәжбүр.

«Өткен жылдары тауар-шикізат нарығының қолайлы конъюнктурасы экономиканың өсуіне, оның ішінде ел бюджетінің кіріс бөлігінің ұлғаюына, Ұлттық қор активтерінің өсуіне ықпал етті. Өз кезегінде, ел кірісінің өсуі ел ішіндегі инвестициялық және тұтынушылық белсенділікті ынталандырды. Сондықтан экономиканың оң өсімі байқалды», – деп еске салды ҚҚҚ-да.

Бірақ әлемдік экономика мен энергия нарығындағы ағымдағы өзгерістерді ескере отырып, сарапшылар

мұндай сценарийдің қайталануы екіталай деп отыр

«Сондықтан  ЖІӨ құрылымын өзгерту, теңгерімді бюджеттің болуы және еңбек өнімділігін арттыру ең басты міндетіміз. Экономиканың қарқынды дамуына көшкен жағдайда тауар нарықтарындағы үрдістерге тәуелділік төмендейді», – деп түйіндеді ҚҚҚ-да.