Қазақстан ұрыс алаңы ретінде: АҚШ пен Қытай қайда күш сынасады?

Ковид пен қарыздар

Қытайтанушы АҚШ пен Қытай арасындағы қақтығыста АҚШ президенті Дональд Трамптың пандемия кезінде экономикалық залал үшін ҚХР-дан «айыппұл» өндіріп алу туралы мәлімдемесі бүгінде маңызды екенін айтады.

Демократиялық партия Дональд Трамптың өзін кінәлауға бейім, ол АҚШ-тағы індеттің мүмкіндігін және карантиндік шараларды енгізу қажеттілігін ұзақ уақыт бойы жоққа шығарды. Бірақ коронавирус туралы ақпарат Қытайдан 2019 жылдың желтоқсанында келді. ҚХР Сыртқы істер министрі Ван И Вашингтонның Бейжіңге қарсы талаптарының заңды негізі жоқ және халықаралық құқықты бұзды деп бағалады.

Пандора жәшігі

Шығыстанушы сыртқы қарыз есебінен залалды өтеу әрекеті бүкіл әлемдік экономика үшін ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін деп сенеді.

Оның болжамдары бойынша, долларға деген сенім азайғандықтан, ол әлемдік валютаның рөлін жоғалтуы мүмкін. Егер

қарызды біржақты тәртіппен жоюға болатындығы анықталса, халықаралық несие беру жүйесі дағдарысқа ұшырайды

— Қытай, әрине, қарызды мұндай жолмен қайтаруға ешқашан келіспейді. Өйткені, бір елге төлегеннен кейін, ол барлық жағынан қысымға тап болады.

Сонымен қатар, төлемдерді осылай қабылдау — әлсіздік көрсетумен бірдей. Бұл ел ішінде нашар қабылданады.

Аймаққа қандай қауіп төніп тұр

Жаңа қырғи қабақ соғыс барлық дамушы елдер үшін үлкен қауіп-қатерге толы, дейді Әділ Каукенов.

Біздің аймақтың елдері әлемдік алыптар үшін «ұрыс алаңы» бола алады

АҚШ пен ҚХР арасындағы қақтығыс тек державалардың идеологиялық соғысы ғана емес. Барлығына таңдау жасауға тура келеді. Технологиялардың дамуы да осыған мәжбүрлейді.

Сарапшы ұялы байланыстың бесінші буынын мысалға келтірді. Бұл формат үлкен деректер массивін басқара алады. Атап айтқанда, бұл «ақылды» қалаларды, логистиканы, әскери технологияларды, байланыс құралдарын және тағы басқаларды құру. Алайда америкалық және қытайлық технологияларды бір жерде қолдана алмаймыз. Яғни, егер біз бір алыптың техникалық стандартымен жұмыс жасасақ, екіншісіне ауысу мүмкін емес болады.

Орталық Азия елдері Қытаймен шектеседі. Сондықтан олар геосаяси блоктардың қақтығысында шебер маневр жасай білуі керек. Біз екі жақтың күшті үгіт-насихатымен және экономикалық қысымымен экономикалық дамуды жалғастыруымыз керек. Бұл жоғары дипломатиялық шеберлік пен қиын шешімдер қабылдауды талап етеді, дейді шығыстанушы.

Қытай мен АҚШ-тың стратегиялық мақсаттары

Сарапшы коронавирус пандемиясы АҚШ-тағы сайлау науқанымен сәйкес келгенін еске салды. Вирус халықаралық жағдайды ушықтырып, халықаралық қатынастардың қайта бөлінуіне себеп болды:

— Бұл тұрғыда Мәскеудің позициясы белгісіз. Ол ең алдымен, Қытайдан «от» алып, өзі жеке ойын бастайтын шығар.  БҰҰ вето құқығы болмағандықтан Қытайға қарсы санкция жариялай алмайды. Алайда АҚШ-тың санкциялық ұшқыны қарқын алуда. Дональд Трамп сайлауда жеңілсе де, жағдайдың өзгеруі екіталай.

Қытайға қарсы бұрын айтылған сот ісі ымырасыз. Олар саудаласуды мақсат кеткен және көбінесе үгіт-насихаттық сипатқа ие.

Қытайға қарсы қысым неғұрлым күшті болса, Пекин неғұрлым қатаң және келісілмейтін ұстанымға ие болады

Жауап ретінде ол өз санкцияларын енгізіп, достас емес елдердің нарықтарын жабады.

Түйін

Вашингтон «әлемдік құрастыру цехы» рөлін сақтай отырып, Қытайдың өсуін тоқтатуға тырысады. Сарапшының пікірінше, Америка үшін бұл өте жақсы нұсқа. Бірақ Қытайға өзін оқшаулануға жол бермей, АҚШ-ты саяси және экономикалық салмағы бойынша қуып жету маңызды. Осылайша  әлемдік тартылыс полюстерінің біріне айналады.