Экономикалық өлшемдері бойынша Қазақстан алғаш рет Орталық Азиядағы елдердің аутсайдері болмақ.
Дегенмен “Қазақстан: қалпына келудің ұзақ жолы” баяндамасының авторлары, Дүниежүзілік банк сарапшылары “Қазақстан жақын уақытта экономикалық тығырықтан шыға бастайды” деп болжап отыр.
Сарапшылардың болжауынша, біздің еліміз үшін 2016 жыл шешуші кезең болмақ, десек те ЖІӨ өсе қоймайды
Ал 2017 жылы Қазақстанның ЖІӨ өсе бастайды. Алдымен ол 1,9 пайызға дейін, артынан 3,7 пайызға дейін (егер Қашаған кеніші жұмыс істей бастаса). Бірақ бұл үшін екі шарт орындалуы керек: егер мұнай бағасы 50 АҚШ долларына дейін өсетін және Ресей мен Қытай экономикаларындағы құлдырау аяқталса. Өйткені,
Қытай да, Ресей де біздің мұнай мен металлды сатып алады, сондықтан олардағы дағдарыстың бір ұшы бізге тиеді
Сарапшының сөзінше,
Дүниежүзілік банктің сарапшылары экономиканы көтеру үшін біздің елімізде ішкі өсім көздері жоқ деген пікірде,
бірақ жергілікті билік бұл мүмкіндіктер туралы жиі сөз қозғап жүр.
Мысалы, «Нұрлы Жол» бағдарламасы істеп жатса да, Дүниежүзілік банктің баяндамасындай айтылғандай, ол біздің елді тығырықтан шығатын жол емес. Ол аздай, баяндамашылардың айтуынша, бұл бағдаламаның өзі де қиындықтар тудыруы мүмкін.
— Бұл алаңдаушылықтың жөні бар. Өйткені экономиканы әртараптандыру шарасы елдің ЖІӨ-дегі мемлекет үлесін арттырады, — деп есептейді Замир Қаражанов. Егер бірнеше жыл бұрын қаржы министрлігіндегілер бұл үлес 40 пайызды құрайды деген болса, бір жыл бұрын ол 43 пайыз болған. Атап айтарлығы, бағдарламаны қаржыландыру бюджеттен емес, Ұлттық қордан жүргізілуде.
«2015 жылы Ұлттық қор қаржысын пайдалану көлемі 2013 жылғы 11 млрд доллардан 16 млрд долларға дейін өскен,
бұл 8 млрд доллар көлеміндегі кепілденген жылдық трансферттің сомасын елеулі көбейткен», – делінеді банк баяндамасында.
Дүниежүзілік банк баяндамасынан көңілсіз геосаяси тұжырымдар да туындайды. Астана ұзақ уақыттан бері өзін Орталық Азия аймағының бизнес-көшбасшы санап жүрген. Енді
экономика қарқынының өсімі бойынша Қазақстан дамушы елдерден қалып қоятын болады
ЖІӨ-нің өсу қарқыны бойынша Қазақстан тіпті Орталық Азияда да аутсайдерлер қатарына қосылады. 2016 жылы экономиканың өсуі Өзбекстанда 6,5 пайыз, Қырғызстанда – 2,9 пайыз, Тәжікстанда – 4,8 пайыз деңгейінде болады деп күтілуде. Егер бұрын Қазақстанның даму моделі үлгі аларлықтай деңгейде болса, қазір ондай ұстаным қайта қаралу үстінде.
Дүниежүзілік банктің „Қазақстан: қалпына келудің ұзақ жолы„ баяндамасы – бұл билікке мұнай бағасының өзгеруін күтпей, экономиканы ынталандыру бойынша пәрменді шаралар қолдануға шақырған белгі, — деп санайды сарапшы. Оның үстіне, ол бағалар өсіп қана қоймай, сонымен қатар құлдырауы да мүмкін.
Мақаланың түпнұсқасын 365info.kz сайтынан оқыңыздар