Жыл соңында цифрлық теңге пайда болады

“Цифрлық валюталардың екі түрі бар. Орталықтандырылған, яғни іс жүзінде ұлттық. Жеке түрі де бар, мысалы, биткойн. Бірінші типке келетін болсақ, Қазақстанның Ұлттық Банкі ресейлік ОБ (цифрлық рубльмен) сияқты цифрлық теңге жобасымен жұмыс істейді. Пилот 2021 соңында іске қосылады деп жоспарлануда.

Мүмкін, бұл осы технологияға көшуді түсінудің алғашқы әрекеттері болар. Екінші типке, жеке криптовалюталарға келетін болсақ, біз оған цифрлық технологиялар арқылы тәжірибе жасау деп қараймыз”, — деді Келімбетов.

Дегенмен, ол АХҚО криптовалюталар бағытында да белсенді дамуды жоспарлап отырғанын атап өтті.

“Әзірге сала тұрақтануда – кейбір ел криптосфера мен майнингті қолдайды, кейбіреуі қолдамайды. Кейбіреулер шектеулер енгізе бастайды немесе криптобизнестің белгілі бір түрлеріне мүлдем тыйым салады. Дегенмен, жаһандық өзгерістер мен валютаның жаңа түріне көшуге дайындалып жатқаны анық.

Жақын болашақта крипто-шлюздар, трансшекаралық төлемдер бойынша көрсетілетін қызметтер қажет болады. Біз есептеулер, аударымдар, әртүрлі төлем жүйелерінің үйлесімділігі туралы ұсыныстар дайындаймыз. Бұл АХҚО-ға жаңа технологияларға көшу үдерістеріне қатысушы платформа ретінде алға жылжуға мүмкіндік береді”.

Сұхбатта негізінен АХҚО-ның ел экономикасына және капитализмнің экономикалық жүйе ретіндегі өміршеңдігіне қатысты жұмыс ерекшеліктері туралы сөз болды. Міне, осы әңгімедегі кейбір тезистер.

АХҚО елдің экономикалық реформалары контексінде

“Астана” халықаралық қаржы орталығын құру туралы шешімді Қазақстанның Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев 2015 жылы жариялады. Мұнай бағасының құлдырауы, әлемдік нарықтардағы турбуленттілік – сол кездегі жағдай есіңізде шығар. Біздің елдеріміз – Қазақстан мен Ресейге – нақты әртараптандыру туралы ойлануға тура келді.

Яғни,

инвесторлар тек мұнай мен газға ғана емес, басқа секторларға келуі үшін не істеу керектігін ойластырды

Сонымен қатар, Қазақстанда құқықтық ортаны түбегейлі өзгерту, сот жүйесін жақсарту, құқық қорғау саласында реформалар енгізу қажеттігі туралы талқыланды.

Осы ойлардан кейін АХҚО құру басталды. 2018 жылдың 1 қаңтарында орталық ресми түрде өз жұмысына кірісті. Халықаралық тұсаукесер болды, біздің институттар – сот, биржа, Халықаралық арбитраж орталығы, реттеуші ашылды.

АХҚО соты Қазақстан Жоғарғы Сотының жүйесіне кірмейді, ал реттеуші Қазақстандағы реттеушіге бағынбайды. Яғни, олар тәуелсіз және автономды. Жалпы айтқанда, АХҚО – бұл инвестиция тарту саласындағы, өңірлік қаржы ынтымақтастығын дамыту саласындағы басқа да реформалардың негізіне айналған жоба.

Реформалардың басым бағыттары туралы

Бүгінгі таңда мемлекет денсаулық сақтау, білім беру, цифрландыру саласындағы мемлекеттік қызметтердің деңгейін жақсарту үшін қарқынды жұмыс істеуде. Әртараптандыру саясатын жалғастыру қажет. Экономикалық өсу
ол, әдетте, инвестицияларға, банктік несиелеуге негізделген.

Яғни, несиелеу процесін қалай іске қосу керек, қалай көбірек инвестициялар тартуға болады, заңнамада, инвестициялық ахуалда нені жақсарту қажет, инвесторларға қандай тұрақтылыққа уәде беру керек. Барлық осы мәселелер Үкіметтің Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің үйлестіретін реформаларының бір бөлігіне айналды.

Бұл қызметтің принциптерін бірнеше бағытта тұжырымдауға болады.

• мұқият қайта реттеуді талап ететін мемлекеттің күнделікті функциялары
• Үлкен өзгеріс – біздің күнделікті өмірімізге үлкен өзгеріс енгізетін нәрсе.

Біз әр қазақстандықтың өмірін жақсы жаққа өзгертуге тырысуымыз керек, мүлдем басқа тәсілдерді ұсынуымыз қажет

Мысалы, осындай тәсілдердің бірі – жаңа мемлекеттік технологияларды пайдалану, мемлекеттік қызметтер базасында сервистер платформасын құру.

Шын мәнінде, бұл мемлекеттік басқару жүйесіндегі Uber сияқты. Халыққа арналған мемлекеттік қызметтің еңбек өнімділігін бірнеше есе арттырады. Міне, біз Үкіметпен бірлесіп, осы тұрғыда белсенді түрде айналысудамыз.

Қазақстан оффшорға балама ретінде

Біздің қызметтерімізге (АХҚО) сұраныстың артуы объективті себептерге байланысты: әлемде деофшоризация процесі жеделдетілуде. Оффшордың екі негізгі қасиеті – салық артықшылықтары мен құпиялылық – тартымдылығын жоғалтады.

Посткеңестік елдердің көптеген кәсіпкерлері бастапқы бизнес жолында
Кипр, Люксембург, Сингапур, Мальта, Нидерланды және басқалары сияқты юрисдикцияларды таңдады. Енді тренд өзгерді. Салықтың пайдасы жоқ немесе жоқтың қасы.

Мысалы, Ресей үкіметі салықты оңтайландырудың жолдарын жабады, қосарланған салық салуды болдырмау туралы келісімдерді өз мүдделерінің пайдасына қарастырады. Анонимділік те күмән тудырады, өйткені біріншіден, деректер үнемі жылыстап кетеді.

Одан да маңызды себеп бар, Еуропа өз мүшелерінің ашықтық деңгейіне қойылатын талаптарды жүйелі түрде күрделендіріп отырады (ЕО-ның жылыстатуға қарсы директивалары деп аталады). Сонымен қатар, ұлттық салық қызметтері арасында деректер алмасу белсенді жүріп тұрады – өз активтерін немесе ақша ағындарын жасыру іс жүзінде мүмкін емес.

АХҚО бұл жағдайда – бір жағынан посткеңестік кеңістіктегі инвесторлар үшін түсінікті балама юрисдикция. Екінші жағынан – бұл Қазақстанның жалпы жүйесінен тәуелсіз, өзінің реттеушісі, биржасы, сот жүйесі бар анклав. Оның үстіне

біздің юрисдикция ағылшын жалпы құқығының нормалары мен қағидаттарына негізделген өз заңнамасы бойынша жұмыс істейді

Яғни, ең беделді және тиімді ережелерге сәйкес жұмыс істейді.

Банк жүйесінің болашағы туралы

Бигтех нарыққа бірнеше жыл бұрын финтехтен күткеннен гөрі көбірек әсер етеді. Банктермен бәсекелестікте болады деп болжаған финтехтер, жалпы, дәстүрлі қаржы ұйымдарының бір бөлігі болды. Ал бигтехи – бұл нарыққа елеулі өзгерістер енгізген шын мәнінде қуатты бәсекелестер.

Олардың күші көлемі немесе технологиялылығы жағында ғана емес, пайдаланушылар жасайтын деректерді қамту жағында. Ал деректер – бұл жаңа мұнай.

Қазір төртінші индустриялық революция жүріп жатыр, яғни технологиялық толқындарда, цифрлық платформаларда және жаңалықтарда үлкен өзгеріс болып жатыр. Негізінде, банктер экожүйелерді құруға қаржы салған кездегі реттеушілердің қорқынышын түсінемін. Бұл тәуекелдерді бақылау керек, оларды реттеп отыруға тырысу керек.

Бірақ егер көріністі тұтастай алып қарайтын болсақ, мен мемлекет тарапынан экожүйелерге шабуыл жасаудың қаупі туралы көбірек алаңдайтын едім. Егер біз ұлттық экожүйелерді тым көп реттейтін болсақ, біздің азаматтарымыз шетелдік экожүйелерді пайдаланады.

Мен бір экожүйеге жататындығымыз туралы алаңдамас едім. Үлкен ойыншылардың үлесін жейтін шағын ойыншылар көп болады, өйткені олар жылдам және ыңғайлы. Уақыт өте келе алыптардың жаңашылдығы азая бастайды – бұл қалыпты процесс.

Соңында, әрқашан біреудің монополизмімен күресуге мүмкіндік беретін реттеуші табылады. Бірақ бірдеңеге тыйым салатын шешімдердің қажеті жоқ. Иә,

тұтынушылардың құқықтарын қорғау қажет, бірақ қазір экожүйелердің өздері шектеуден гөрі қолдауды қажет етеді.