Зейнетақы жүйесі: БЖЗҚ кірістілігі бір пайыздан төмен болды

Бұл ретте төмен көрсеткіш екінші ай қатарынан сақталып отыр – желтоқсан айындағы пайда 18,34 млрд теңгені құрады, бұл ретте жыл қорытындысы бойынша орташа көрсеткіш 116,6 млрд теңгені құрады.

Ұлттық Банкте қаңтар айындағы көрсеткіштер былай түсіндіріледі:

“ФРЖ монетарлық саясатын қатаңдатудың аса үдемелі қарқынының болжамы аясында орын алған акциялар нарығының төмендеуі және сыртқы, сондай-ақ ішкі нарықтардағы облигациялардан кірістердің өсуі нәтижесінде 2022 жылдың басынан бастап есептелген инвестициялық табыстың мөлшері 12,13 млрд теңгені құрады”.

Неліктен кірістілік төмендейді?

Егер біршама тереңірек зерттесек, басты себеп — бағалы қағаздар мен депозиттер бойынша сыйақы кірістерімен жабылған бағалы қағаздарды нарықтық қайта бағалаудан болатын шығындар.

• 2021 жылғы қарашада қайта бағалаудан болған шығын 73,55 млрд. теңге сыйақыдан түскен кірістен 34,9 млрд. теңгені құрады
• 2021 жылғы желтоқсанда көрсеткіштер тиісінше -9,8 және 69,3 млрд теңгені құрады.

Қаңтар айындағы есепте бұл екі мақала бір-біріне біріктірілді. Айдың қорытындысында ол бойынша шығын 33,1 млрд теңгені құрады. Яғни бағалы қағаздар мен депозиттер бойынша сыйақыдан түсетін дәстүрлі жоғары табыс бағалы қағаздар құнының төмендеуінен болатын шығындарды жаба алмады.

Есесіне шетел валютасын қайта бағалаудан түскен табыс 10,2 млрд теңге әкелді; сыртқы басқару тағы да 35,1 млрд теңге берді. Бұл тіпті қандай да бір табыс алуға мүмкіндік берді.

“2022 жылдың басынан бастап салымшылардың (алушылардың) шоттарына түскен БЖЗҚ зейнетақы активтерінің кірістілігі 0,70% инфляция кезінде 0,08%-ды құрады.

Бұл ретте 2022 жылғы 1 ақпандағы жағдай бойынша БЖЗҚ салымшылары (алушылары) үшін соңғы 12 айда (2021 жылғы ақпаннан бастап 2022 жылғы қаңтарға дейін) зейнетақы активтерінің кірістілігі 8,5% мөлшеріндегі инфляция кезінде 9,73%-ды құрады.

Осылайша, соңғы 12 айда БЖЗҚ зейнетақы активтері бойынша нақты кірістілік 1,23%-ды құрады”, – делінген қордың хабарламасында.

Қаңтарда қандай мәмілелер жасалды

Ұлттық Банк байқаусызда шетелдік банктердегі салымдарды жүзеге асыруды тоқтатты, шетелдік эмитенттердің барлық акциялары мен Депозитарлық қолхаттарынан, сондай-ақ квазимемлекеттік сектордың шетелдік компанияларының облигацияларынан құтылды. Жалпы алғанда, қазір шетелдік эмитенттермен жасалған барлық мәмілелер мемлекеттік қарызға және халықаралық қаржы ұйымдарының қағаздарымен жасалатын операцияларға әкеледі. Яғни, ешқандай жеке компания жоқ.

Сондықтан сыртқы эмитенттермен жасалатын операциялар айтарлықтай шектеулі. 2022 жылғы қаңтарда жалпы сомасы 346,75 млрд теңгеге АҚШ-тың мемлекеттік бағалы қағаздары сатылды. Ал жаңалары 130,34 млрд-қа сатып алынды, орташа алынған кірістілігі жылдық 1,19%. Сондай-ақ, Азия даму банкінің 7,62 млрд теңге сомасына облигациялары өтелді.

Қазақстандық эмитенттерге келетін болсақ, мұнда да белсенділік төмен болды.

“Қарастырылып отырған кезеңде ҚР Қаржы министрлігінің МБҚ жылдық орташа алынған кірістілігі 10,97% болатын 35 млрд теңге көлемінде сатып алынды”, — делінген БЖЗҚ хабарламасында.

Бұдан басқа, ҚР Ұлттық Банкінің депозиттеріне инвестициялау жүзеге асырылды. Мәмілелердің орташа көлемі жылдық орташа 9,19% кірістілікпен 180,86 млрд теңгені құрады. Сондай-ақ, “Қазақстан Халық Банкі” АҚ облигациялары бойынша 93,62 млрд теңге сомасында негізгі борышты жоспарлы түрде өтеу жүзеге асырылды.