Ұлттық қордың активтері тамызда 1,5 трлн теңгеге қысқарды

Инвестициялық кірістің күрт төмендеуі Ұлттық қорға түсетін түсімдердің айтарлықтай төмендеуіне әкелді. Жаздың соңғы айында олардың көлемі үштен бірге (34,6%) — 2 трлн 363,9 млрд теңгеге дейін қысқарды. Абсолюттік мәнде – 1 трлн 250,0 млрд теңге.

Бұл шығындар мұнай секторы ұйымдарынан түсетін тікелей салықтардың түсімдерін өтей алмады. Тамыз айында олар тек 8,6%-ға (90 млрд теңге) ұлғайды.

Осы ұйымдардан түсетін басқа да түсімдер бойынша теріс шама – минус 2,6 млрд теңге болады. Ол «орталық мемлекеттік органдар, олардың аумақтық бөлімшелері мұнай секторын ұйымдастыруға салатын әкімшілік айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар» бағандарының (минус 8,8 млрд) ықпалымен қалыптасты. Іс жүзінде бұл

соттағы өздеріне салынған айыппұлдар туралы істер мұнайшылардың пайдасына шешілді дегенді білдіреді

Нәтижесінде жаздың соңғы айында Ұлттық қордың активтері 5,6%-ға — 25 трлн 944,1 млрд теңгеге дейін азайды. Абсолютті түрде қысқарту 1 трлн 537,0 млрд.

Мұнай долларлары қайда кетті

Ұлттық қордың шығысы тамыз айында 8%-ға — 3 трлн 889,8 млрд теңгеге дейін өсті. Негізгі көзі республикалық бюджетке кепілдендірілген трансферттер болды. Көріп отырғаныңыздай, олар мұнай ұйымдарынан түсетін тікелей салық түсімімен салыстырғанда жоғары қарқынмен өсуде.

Сондықтан Ұлттық Банк Төрағасы Ерболат Досаевтың пессимистік болжамы, сондай-ақ тәуелсіз сарапшылардың Ұлттық қор қаражатының сөзсіз қысқаруы қатысты берген бағасы да орынды болып көрінеді.

Ресеймен бірігудің қажеті жоқ, тек ынтымақтастық орнату керек — сарапшы. 2-бөлім

Еске сала кетейік, Досаевтың бағалауы бойынша, 2023 жылдың соңына қарай қор активтерінің көлемі ЖІӨ-нің 30%-дық төмендемейтін қалдық деңгейіне жақындайды. Алайда республикалық бюджет жобасы бюджет тапшылығын және Ұлттық қордан жасалатын трансферттер көлемін едәуір ұлғайтуды көздейді.

Дегенмен, ресми болжам бойынша, Ұлттық қордағы қаражат әлі де ұлғаятын болады. 2022 жылы олар 26,6-дан 26,9 трлн-ға дейін өседі, ал 2023 жылы 27,6 трлн теңгеге жетеді.

Негізінде, мұнай бағасы төмен болса да  мұндай қарапайым позитивке қол жеткізу қиын емес. Қордың қаражаты негізінен осы валютада көрсетілген қаржы құралдарына инвестицияланғандықтан,

ұлттық валютаның долларға девальвациясы есебінен активтерді теңгелік баламада өсіруге болады