Террористік шабуылдың артында шын мәнінде кім тұрды? – Әшімбаев

Соңы, бірінші бөлімді де оқыңыз.

Тонаушыларды қалалық маргиналдарды қиратуға тарту керек болған

Әшімбаев оппозиция қазір өзін “халық көтерілісінің” қозғаушы күші ретінде көрсетуге тырысып жатқанын атап өтті. Бірақ, біріншіден, бұл жерде сөз халық көтерілісі туралы емес, екіншіден, қазіргі оппозицияда мұндайға ресурстары да, қабілеттері де жоқ.

– Әйтпесе, олар туралы баяғыда-ақ елеулі саяси күш ретінде айтылатын еді.

Оқиғалардың бейбіт те, қарулы бөлігін де мүлдем басқа адамдар ұйымдастырған

Тағы қайталаймын: мұндай жұмылдыру әлеуеті тек діни экстремистік топтарда және олармен тығыз байланысты ұйымдасқан қылмыста (біздің қауіпсіздік күштеріміз жақында олардың барын жоққа шығарған) бар”, — деп атап өтті сарапшы.

Ол наразылық акциялары синхронды түрде қалай өткенін және негізгі соққы күшінің көрінісін қалай жасыра білгенін еске салды. Бұл физикалық және ұйымдастырушылық жағынан жақсы дайындалған жастар. Әшімбаев бұл адамдарды ірі қалалар мен іргелес аумақтарға алдын ала орналастырған деп есептейді. Содырлар қару-жарақпен, байланыс құралдарымен және мақсаттар тізімімен қамтамасыз етілген.

Болжам бойынша,

ұйымдастырылған тонау бюджетті толықтыруға және сонымен бірге қалалық маргиналды топтарды бүлікке тартуға бағытталған

(Бұл мақсатқа сәтті қол жеткізілді – ескерту)

Содырлар плакаттар мен ұрандар ұстап қиындатпады – мұны басқа адамдар іске асырды. Оларды “бандиттер” деп атау қиын – мақсат қарулы тонау емес, билікті басып алу болды. Оларды “бүлікшіл халық” немесе “бейбіт наразылық білдірушілер” деп атау күлкілі. Олар кәдімгі террористер болды”, – деді саясаттанушы.

Ол атап өткендей,

“оқиғалардың эпицентрінде болғандар Алматыдағы соққы күштерін 20 мың адам, ал басқа аймақтарда 30 мыңға жуық адам деп бағалады”

Көбінесе бұл оңтүстік аймақтардың тумалары, бірақ шетелдіктер де болды (атап айтқанда, Орталық Азияның көрші республикаларынан). Командалық құрам арасында Ауғанстанда, Иракта және Сирияда әскери тәжірибеден өткен адамдар да бар.

– Террористердің іс-әрекеттерінің маңызды бөлігі, “жанама әсері” емес, алдын-ала жоспарланған бөлігі, бейбіт тұрғындарға қарсы террор болды: кісі өлтіру, терезеге ату және көліктерін беруден немесе көмек көрсетуден бас тартқандарды атып кету.

Мұның бәрі қарулы іс-қимылдарды “ақпараттық” сүйемелдеудің бір бөлігі болды

— осының бәрін БАҚ пен блогерлер бірден күш құрылымдары қызметкерлерінің қылмысы ретінде көрсетті. Полиция мен әскери адамдардың киімдерін киген содырлардың бір бөлігі қауіпсіздік күштеріне теріс көзқарас қалыптастыру үшін көшедегі қарапайым адамдарды өлтірген фактілері кездесті. Кепілге алынғандар қатарынан “тірі қалқандар” жасағандары да белгілі болды, — деп атап өтті Әшімбаев.

Премьер креслосы

Көбісін ҰҚК сол кезде қандай рөл атқарғаны қызықтырады. Әшімбаев тәртіпсіздіктердің дәл сол жерде ұйымдастырылуы екіталай деп санайды. Оның пікірінше, ведомствоның ұйымдастырушылық және саяси әлеуеті тым төмен. Бірақ болжамы бойынша,

басшылық төңкеріске дайындалып жатқанын алдын-ала анықтап, өз ойынын жүргізуге болар еді

– Жағдай шиеленіскен кезде өзін “тыныштандырушы” немесе “татуластырушы” рөлінде көрсету үшін ақпаратты саналы түрде жасыру (немесе тіпті ықпал ету).

Есімде, Жаңа жыл алдында кенеттен “Мәсімов қайтадан премьер-министр болады еккен деген әңгіме тарады”, – деді сарапшы, оған “Мәсімовке “кеңседе” көңілсіз көрінеді, және ол “ойынға қайта оралғысы келді” екен деген де әңгіме қосылған.

Тиісінше террористік шабуыл 4 қаңтарда басталды, ал Мәсімов 5-інен 6-қаңтарға қараған түні орнынан алынып, қамауға алынды. Осыған байланысты Әшімбаевтың болжамынша,

“ҰҚК (немесе МКҚ) басшылығынан біреу оның жоспарын әкімшілікке жеткізген”

Әйтпесе, бұл біраз уақытқа дейін… билік үшін құпия болып қала берер еді.

ҰҚК-нің үшінші төрағасы да тергеу объектісіне айналуда

– Ақордада 5 қаңтарда таңертең не болғаны кейінірек белгілі болады. Жаңа жылға дейін жоспарланған Асқар Маминнің премьер-министр қызметінен және Қырымбек Көшербаевтың Мемлекеттік хатшы қызметінен кетуімен қатар, өте маңызды тағайындау оры алды.

Мемлекет басшысының бұрынғы әріптесі, ПӘ басшысының халықаралық істер жөніндегі орынбасары болып жұмыс істеген Мұрат Нұртілеуов ҰҚК төрағасының бірінші орынбасары болып тағайындалды. Самат Әбіштің орнына емес, онымен бірге (соңғысы, айтпақшы, 17 қаңтарда ғана қоғамның қысымымен қызметінен босатылды; бұған дейін ҰҚК оның тұтқындалуы немесе отставкаға кетуі туралы жаңалықты ресми түрде жоққа шығарды), — деп қосты сарапшы.

Ол хронология келтірді:  Максимовтың тергеу изоляторына қамалғаннан біраз уақыттан кейін оның бірнеше орынбасары орнынан алынды, кейінірек екеуі қамауға алынды. 10-қаңтарда Максимовтың көпжылдық серігі полковник Ибраев өз-өзіне қол жұмсады.

Әшімбаев барлық орынбасары алынып тасталмағанын, ал жұмыстан шығарылғандардың ішінен барлығы тұтқындалмағанын ерекше атап өтті.

– Сонымен бірге, басшылық ауысқаннан кейін Ұлттық қауіпсіздік комитеті террористер мен бандиттерге қарсы белсенді іс-қимылдарға кіріскенін көріп отырмыз.

ҰҚК-нің үшінші төрағасының қылмыстық тергеу объектісіне айналғаны бізді ойлануға мәжбүр етеді,

– деп түйіндеді ол.