Тәжікстан медицинасы пара есебінен өмір сүреді — БАҚ

Тәжікстан денсаулық сақтау министрлігінің есептеуінше, жалпы 2018 жылы азаматтар дәрігерлерге $320 млн астам пара берген. Бұл ретте елдің 30% тұрғыны кедейлік шегінде өмір сүретінен атап өту керек.

Қалтаға салынған рақмет

“Демек, бұл іс жүзінде біздің барлық азаматтарымызға қатысты – сәбиден егде жастағы адамдарға дейінгі қосымша салық” – деп сипаттайды заң ғылымдарының докторы Шокирджон Хакимов.

Сондай-ақ, дәрігерлер пациенттерді дәрі-дәрмек алуға өздерімен коммерциялық келісім жасаған дәріханаларға жібереді.

“Егер дәрігерлердің, медбикелердің қосымша табысын және дәрі-дәрмек сатылымын есептесек, шамамен осы сома шығады. Егер оны Тәжікстанның әр тұрғынына бөлсе, шамамен әрбір тұрғын медициналық төлемдерге жылына 200 сомони жұмсайды. Бұл шамамен есептеу”, – деді “Сино” жеке клиникасының директоры Абдухалил Холикзода.

Көптеген пациент дәрігерлерге қосымша ақы төлеуге қарсы, алайда төлеуге мәжбүр екендерін мойындайды

Басқалары болса медицина қызметкерлеріне ақша беруде тұрған ештеңе жоқ деп есептейді, сапа мен жылдамдық үшін ақы төлеуге дайын.

“Әрине төлейді. Онсыз болмайды”. Ауруханада міндетті түрде төлеу керек. Міндетті түрде. Егер бір жерге анықтама алу керек болса, оған да ақша төлейсің”, – дейді пациенттер.

“Құлақ дәрігері құлақ тазалап бергені үшін он сомони алады”, – дейді емханаға келуші. “Бұл сапалы қызмет көрсеткеніне алғыс айту”, – дейді тағы бір пациент. “Егер ақша төлесеңіз, дәрігерлер саған мұқият қарайды. Анықтама қажет болса бес сомони төлейсіз”, – дейді қала тұрғындары.

“Дәрігерлер өз дәріханаларына жібереді. Олардың әрқайсының өз дәріханасы бар”, – деді тағы бір адам.

Дәрігерлер ақшаны пара ретінде емес, алғыс ретінде алады деп мәлімдейді олар

“Біз пара алмаймыз. Мен алмаймын. Бұл, әдетте, баланы емдеп бергенім үшін ата-анасының білдіретін алғысы, өйткені мен отбасылық дәрігермін, – дейді камераға бетін көрсеткісі келмеген душанбелік Лола есімді дәрігер. – Бірақ дәріханалармен жұмыс істейміз, мәжбүрміз. Алайда, препарат әсер етпей жатқанын көрсек және шағымдары болса, біз олармен жұмыс істемейміз, қымбат дәрі-дәрмектерді тағайындаймыз”.

Жүйелік мәселелер

Сонау 2008 жылы Тәжікстанда Денсаулық сақтау реформасы туралы заң қабылданған, ол барлық бейресми төлемдерді жоюға бағытталған болатын және ақша дәрігерлердің қалтасына емес, қызмет көрсету сапасын арттыруға Денсаулық сақтау министрлігінің бюджетіне өтуін қадағалауы тиіс болатын. Бірақ ол әлі күнге дейін жұмыс істемей келеді.

Медицина шенеуніктері дәрігерлер арасындағы ұсақ парақорлық 2022 жылы Тәжікстанда медициналық сақтандыру жүйесін енгізумен жоғалатынына сенімді. Бірақ нөлден есептелетін жаңа жүйеге көптеген сұрақ туындайды.

Например, пока неясно, как в медстраховках будут учитывать многочисленные льготные категории граждан, разный уровень доходов населения в зависимости от регионов и многое другое.

Мысалы, медсақтандыруларда өңірлерге байланысты азаматтардың көптеген жеңілдік санаттарын, халықтың табысының әртүрлі деңгейін және тағы басқаларды қалай есепке алатынын әзірге түсініксіз.

2018 жылы Тәжікстан медицинаға $185 млн құйған, яғни медицинадағы параның жалпы сомасының 60%-ы

Бұл бюджеттің жартысынан астамы медиктерге еңбекақы төлеуге бағытталады, бірақ ақша жеткіліксіз. Шенеуніктер медициналық сақтандыру есебінен бюджетке түсімді арттырса дәрігерлердің жалақысын көтеруге болады деп есептейді.

“Жалақыны көтермей ештеңе болмайды. 18 мыңнан астам медицина қызметкері күндіз-түні жұмыс істейді, – деп атап өтті Тәжікстан Денсаулық сақтау министрлігінің сақтандыру жөніндегі жетекші маманы Сафар Сайфуддинов.

— Бірақ біз медицинаға арналған бюджет артқанына қуаныштымыз: 2002 жылғы 22 млн сомони бюджеттен бүгін біз 1 млрд 740 млн сомониге қол жеткіздік. Болашақта бұл сома одан да көп өсуі тиіс”.