Басқаруға тым көп адам қатысады, бірақ жеке жауапкершілік көтермейді.
Су саласында көптеген проблема бар, өйткені бұл саладағы басқару тым бөлшектелген. Су саясатына сегіз министрлік және 150-ден астам бөлімшелер мен ұйымдар қатысады, бірақ үйлестіру жоқ. Сонымен қатар, су энергетикасы – “жасыл экономиканың” құрамдас бөліктерінің бірі. Ал ауыз судың маңыздылығы жылдан жылға артып келеді.
Бұл туралы Мәжіліс депутаты Зульфия Сүлейменова Асқар Маминнің атына жолдаған сауалында жазды.
Бұл ретте депутат жағдайды түзету бойынша кейбір шараларды ұсынды.
Депутат су қауіпсіздігін қамтамасыз ету – стратегиялық міндет екенін атап өтті. Мұны президент 26 қаңтарда өткен Үкіметтің кеңейтілген отырысында да атап өтті.
Бұл салада шаралар қабылдануда. Бірақ Сүлейменова су тапшылығы мәселесі жылдан жылға шиеленісіп келе жатқанын айтады.
– Өзендердің таяз болуы және көлдердің кебуі, тұщы судың ұзақ мерзімді қорларының-мұздықтар еруі, жер асты бассейндерінің қарқынды ластануы байқалады. Әрине, бұл мәселелер Су ресурстарын басқару жөніндегі ұлттық жобамен қамтылуы тиіс, — деді ол.
Депутат негізгі проблемаларды атап өтіп,
жүйелік шешім әлі табылған жоқ деген ой айтты.
Біріншіден, су ресурстарын басқарудың мемлекеттік жүйесі бөлшектелген.
– Бүгін
су мәселесімен сегіз министрлік, жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ “Самұрық-Қазына” ұлттық әл-ауқат қорының компаниялары айналысады
Атап айтқанда, су қорын пайдалану саласындағы саясатпен ЭГТРМ, мелиорациямен – АШМ, тарифтерді қалыптастырумен және экономика салаларын сумен қамтамасыз етумен – ҰЭМ, сумен жабдықтау және су бұруды үйлестірумен – ИИДМ, трансшекаралық өзендермен – ЭГТРМ және СІМ, ірі СЭС басқарумен – Самұрық-Энерго, жерасты суларын барлау және қайта бағалаумен – әкімдіктер айналысады. Су ми орталықтары БҒМ мен АШМ-ге жатады, – деп атап өтті ол.
Осылайша, су саясатын жүзеге асыруға 172 құрылымдық бөлімше мен ұйым тартылған. Бірақ үйлестіру жоқ.
— Мысалы, Ақтөбе облысындағы Көкжиде жер асты суларының стратегиялық кен орнын қайта бағалаумен Табиғат пайдалану басқармасы емес, облыстық әкімдіктің Энергетика және ТКШ басқармасы айналысады. Көкжиде Ембі, Темір және Атжақсы өзендерінің есебінен қоректенеді.
Басқаша айтқанда,
Көкжиде күрделі су экожүйесі ретінде емес, тек ауыз су қоры ретінде қарастырылады,
ол ауыз су түрінде экожүйелік қызметтерді ұсынады. Бұл ресурсты толық түсіну жоқ екенін көрсетеді, — деп есептейді Сүлейменова.
Екіншіден, салада су мамандары тапшы.
– Білім мен тәжірибе жинақталған бірнеше ғылыми институттар материалдық-техникалық қамтамасыз етудің қарапайым проблемасына тап болады. Осылайша, География және су қауіпсіздігі институты — су саласындағы жабық сипаттағы жобаларды жүзеге асыратын және Қытаймен су жөніндегі келіссөздерді сараптамалық сүйемелдеуді қамтамасыз ететін жалғыз институт — бірнеше жылдан бері өзінің жеке ғимараты мәселесін шеше алмай келеді, — деп атап өтті депутат.
Әрі қарай, ол өткір мәселелерді шешу үшін бірнеше шараларды ұсынды.
— Су қауіпсіздігі мәселесі сөзбен емес, іс жүзінде мемлекеттік саясаттың басымдығына айналуы тиіс, — деп түйіндеді ол.