Рубль теңгеден бөлек кетті

Ағымдағы курс – екі жылға жуық уақыттағы ең максимумы. Ал Ресей валютасының неғұрлым жоғары құны 2002 жылғы ақпанда байқалған – ол кезде ресми түрде 6,04 теңге болған.

Рубль неге қымбаттауда?

Жақында рубльмен байланысты жағдайға Ұлттық Банк төрағасының орынбасары Әлия Молдабекова түсінік берді. Оның айтуынша, қазір курстың өсуіне бірнеше фактор әсер етуде.

“Экономикалық белсенділікті жандандыру және кейінге қалдырылған сұранысты іске асыру импорттың өсуіне алып келеді. Ресей Федерациясының жалпы импорттағы үлесі жоғары деңгейде қалып отыр. 2021 жылғы қаңтар-тамыз аралығында ол 40,7%-ды құрайды — өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 6,3%-ға артық”, – деп атап өтті Молдабекова.

2021 жылдың екінші тоқсанының нәтижелері бойынша Ресейден келетін импорт 4,2 млрд долларға жетіп, 2020 жылдың екінші тоқсанымен салыстырғанда 36,1%-ға өсті.

“Ресей тауарларының импортына деген ішкі сұраныстың артуы рубльге шаққандағы теңге бағамының әлсіреуіне алып келеді. Ресей рубліне деген сұраныстың артқанын Қазақстан қор биржасындағы теңге-рубль жұбымен биржалық сауда-саттық көлемінің ұлғаюы да айғақтайды.

2021 жылдың бірінші тоқсанындағы сауданың орташа көлемі айына 1,9 миллиард рубльді құрады, ал ағымдағы жылдың үшінші тоқсанында бұл көрсеткіш 5,2 миллиард рубльге дейін өсті. Сондай-ақ, айырбастау пункттерінде рубльдің нетто-сатылымының жыл басынан бері 26,6%-ға өскені байқалады”, – деді Ұлттық Банк төрағасының орынбасары.

Ал мұнай ше?

Brent баррелінің құны сауда-саттық барысында 86 доллар белгісінен өтіп, көпжылдық максимумдарды жаңартты. Бұл ресейлік және қазақстандық валюталар үшін жақсы. Екінші жағынан, рубльдің тағы да бірқатар артықшылықтары бар.

“Мұнай бағасының жоғары болуына қоса, ресейлік рубльге газдың жоғары бағасы және шетелдік инвесторлардың Ресей Федерациясының үлестік нарығына деген қызығушылығының артуы да қолдау көрсетуде.

Резидент еместердің Ресей Федерациясының Федералды қарыз облигацияларына салымдарының деңгейі соңғы төрт айда артып, 2021 жылдың қыркүйек айының басында 21,4%-ға жетті”, – деп атап өтті Ұлттық Банкте.

Қымбат рубль несімен қауіпті?

Ресейлік тауарларға деген сұраныстың артуы теңге бағамына ғана қысым жасап қоймай, Ресейден жеделдетілген инфляцияны импорттау арқылы тұтыну бағаларының қосымша өсуіне алып келеді.

Ресейде қыркүйек айында ол соңғы бес жылдағы рекордтық деңгейге 7,4%-ға дейін өсті. Ресейдегі азық-түлік инфляциясының деңгейі қыркүйекте 9,2%-ға дейін көтерілді, бұл Қазақстандағы азық-түлік инфляциясының өсуіне де әсер етті.

“Теңгенің рубльге қатысты айырбастау бағамының әлсіреуі және Ресейден келетін импорт көлемінің өсуі аясында болып жатқан инфляция импорты Қазақстан экономикасы мен сыртқы сауданың қалыптасқан құрылымын көрсетеді. Бұл мұнай нарығының оң динамикасына қарамастан теңгенің әлсіз нығаюының бір себебі”, – деп атап өтті Ұлттық Банкте.

Доллар мен евроның жағдайы қалай?

Мұнай бағасының өсуі іс жүзінде басқа негізгі валюталардың бағамына әсер етпейді. Мысалы, 20 қазандағы доллардың ресми құны 426 теңге 14 тиынды құрады. Бұл қазірдің өзінде үйреншікті 425 теңге деңгейінен біршама жоғары. Алайда, жалпы алғанда, курс соңғы айлардың деңгейіне толық сәйкес келеді.

Еуроға келетін болсақ, бұл валюта да қымбаттай бастады. 12 қазанда оның ресми құны 490 теңге 46 тиынды; бес күн бұрын – 490 теңге 28 тиынды құрады. Ол кезде бағам 2020 жылдың шілдесінен бастапқы ең минималды мәнде болды. Бір аптадан астам уақыт өтті және жағдай өзгерді: 20 қазанға арналған еуроның ресми құны – 497,05 теңге.