Қыркүйек айының басында Alvin Market компаниясы қазақстандықтардың көші-қон көңіл-күйін бағалау үшін сауалнама жүргізді. Кәмелетке толған азаматтардың 2,4%-ы алдағы жылы елден тыс жерге көшуді жоспарлап отырғаны белгілі болды.
Alvin Market директоры Наталья Оспанованың айтуынша, егер көшу жоспарлары орындалса,
2020-2021 жылдары сыртқы көшетіндердің саны шамамен 300 мың адамды құрайды
— Ресми деректер бойынша, 2019 жылы сыртқы көші-қонның нақты көлемі 45 225 адамды құрады. Яғни, жылдық сыртқы көші-қонның кем дегенде үш есе артуы мүмкін деп айтуға болады, — дейді Оспанова.
Оның айтуынша, көшу белгілі бір мерзімге байланысты емес,
Қазақстандықтардың 10%-ы, оның ішінде 6%-ы Ресейге және 3,6%-ы алыс шет елдерге көшу мүмкіндігін қарастыруда
Біздің отандастарымыздың көшуінің негізгі себептері әлеуметтік салалармен байланысты. Сауалнама барысында шетелге көшудің негізгі 3 себебі аталды:
Көшуді жоспарлаушылардың басым көпшілігі (95%) белсенді, еңбекке қабілетті жастағы орыс ұлтының өкілдері: 95%-ы — 45 жасқа дейін.
— Көшіп кеткісі келетіндердің көбі қала тұрғындары (83%). Оның 47%-ы — Алматы мен Нұр-Сұлтан тұрғындары. Көшуді жоспарлаушылардың жартысына жуығы 100 мың теңгеден және одан жоғары жеке табысы бар, — дейді Наталья Оспанова.
Сонымен қатар, ел ішінде көшіп-қонуға ниетті адамдардың саны айтарлықтай азайғаны байқалады.
— Ресми деректер бойынша, 2019 жылы ішкі көші-қон 1 млн 110 мың 252 адамды құрады. Бұл ел халқының 6%-ы. Біздің сауалнамаға қатысқан кәмелетке толған респонденттердің тек 4,7%-ы 2020-2021 жылдары Қазақстанның басқа елді мекеніне көшуге дайын. Урбанизацияның белсенді үдерісі байқалады: қоныс аударушылардың 83%-ы Қазақстанның ірі қаласына көшуге ниетті, — дейді Alvin Market директоры.
Саясаттанушы Замир Қаражанов Alvin Market-тен көші-қон болжамын тым пессимистік деп санайды. 90-шы жылдары елден көшіп кеткісі келетіндердің саны осы шамалас болды.
— Егер көшетін халықтың құрамын қарастыратын болсақ, бұл көбінесе Ресейге кететін орыс тілді азаматтар. Бірақ бізде бұл санат тәуелсіздіктің 30 жылы ішінде 18,85%-ға дейін қысқарды. Бүгінгі таңда коронавирус пандемиясына байланысты экономиканың өсу қарқыны баяулады.
Оған мұнай бағасының құлдырауы да әсер етті. Жылдың қорытындысы бойынша нақты көріністі көреміз. Бірақ мәселенің бар екені анық. Нәтижесінде мемлекеттік сектор ұлғайып, бәсекелестік орта қысқаратын болады. Бұл жұмыс орындарының қысқаруына және көші-қон көңіл-күйінің өсуіне әкеледі. Бірақ
Ресейге кетудің мағынасы жоқ, өйткені онда экономиканың өсу қарқыны біздікінен әлсіз, бизнесті жүргізу шарттары да жақсы емес
Қазақстаннан кететіндердің саны аз-маз көбеюі мүмкін, бірақ дабыл қағатын деңгейде емес.
Ресейге негізінен жоғары білім алғысы келетін жастар кетеді. Әдетте, олар ірі қалаларда тұрады. Алдымен адамдар жұмыс орнын, содан кейін тұратын жерін де оңай өзгертеді, — деп қорытындылады саясаттанушы.