Қазақстан қару-жарақ өндіре ме? Бізде әскери-теңіз техникалары бар ма? Істен шыққан әскери техникаларды қайта жөндеу жұмыстары қаншалықты жолға қойылған?
Оқырмандарымыздың тарапынан ең жиі қойылатын сауал осы.
Қазақстанның қорғаныс-өнеркәсіп кешенін дамыту қажеттігін Президент Нұрсұлтан Назарбаев осы саланың басшыларымен кездесуде үнемі еске салып, тиісті тапсырмалар беріп отырады.
Елбасы құрылғанына көп бола қоймаған Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің алдына жаһандық тәжірибе және заманауи ғылыми-техникалық жетістіктерді негізге алып, қорғаныс-өнеркәсіп кешенінің тамырына қан жүгіртуді қадап тапсырған еді.
Ал аталған ведомствоның басшысы Бейбіт Атамқұлов министрлік орындауға міндетті қызметтерді жіліктеп берген.
Олар – қорғаныстық тапсырысты тиімді жүзеге асыру, бірыңғай әскери-техникалық саясат жүргізуге қатысу және өзге мемлекеттермен осы салада әріптестікті жолға қою.
Айта кетелік, еліміздегі қорғаныс өнеркәсібінің кәсіпорындары мен әскери зауыттар Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне қарайтын «Қазақстан инжиниринг» ұлттық компаниясының құрамына енген.
Нақты айтар болсақ, әзіргі күні компания құрамына ел бойынша – 27 кәсіпорын, соның ішінде 10 ірі өнеркәсіптік зауыт кіреді.
Бұл ретте біз Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне төмендегідей сауалдарды жолдаған едік:
«Қазақстан инжиниринг» қандай мақсаттағы өнімдер өндіреді?
Біздің қорғаныс-өндірістік кәсіпорындар өндірген өнімдердің экспорты бойынша қандай жұмыстар жүргізілуде?
Оралдағы «Зенит» зауытының қал-жағдайы қалай?
Әскери авиция саласының әлеуеті қай деңгейде?
Жолдаған сауалдарымызға толымды жауап алдық. Сонымен…
Қазіргі таңда «Қазақстан инжиниринг» компаниясы әскери мақсатқа қажетті түрлі өнім шығарады екен.
Атап айтар болсақ бұлар:
– Әскери-азаматтық кемелер;
– жауынгерлік көліктер;
– тікұшақтар;
– оптикалық аспаптар;
– байланыс және радиолокациялық барлау құралдары,
дүркіндетіп ату жүйесін және біздің әскерді қаруландыруға қабылданған көптеген қару-жарақ түрлері.
Бұдан бөлек компания қару-жарақ және де әскери техниканы жөндеу және жаңғырту бағытында сервистік қызмет те көрсетеді.
Бұл бағытта да біраз жұмыстар жүргізіліп жатқанға ұқсайды.
Айталық, электрондық және оптикалық өнімдер өндіруге негізделген «КAE» ЖШС зауыты кез-келген табиғи жағдайға қарамай тәулік бойына қолданылатын жылулық визиондық көздеуіштердің Түркия еліне алғашқы жеткізілімін жүзеге асырыпты.
Ал Алматы өңірінде «Нұр» деп аталатын координаттық және де радиолокациялық стансыларын жасайтын әріптескен Қазақстан-Франция кәсіпорны ашылған. Әуе кеңістігін бақылау үшін пайдаланылатын бұл станса – тактикалық-техникалық сипаттамалары бойынша әлемдегі үздіктердің бірі.
Министрлік мамандарының айтуынша, бұл Орта Азия көлемінде осы саладағы қолға алынған тұңғыш жоба.
Ал осы жобаға қажет барлық тораптар әрі байланыс құралдары және де арнайы автокөлік техникалары республиканың аумағында шығарылатын болады.
Биылғы жылы Оралдағы «Зенит» зауытының құрылғанына 77 жыл толды. «Зенит» зауытының директоры Вячеслав Валиевтің сөзінше,
зауыт 1993 жылдан бері ҚР Қорғаныс министрлігіне арнап 22 катер жасап шығарыпты.
– Біздің 600-700 тонналық алып корабльдер мен катерлер сала алатын мүмкіндігіміз бар.
Бұдан бұрын зауыт мамандары Ұлттық қауіпсіздік комитетінің шекара қызметіне арналған жылдам жүзетін катерді суға түсіргенін білетін боларсыздар. Жалпы алғанда бұл біздің осымен 27-ші катеріміз, – дейді ол.
Қазақстан қару-жарақ өндіре ме? Бізде әскери-теңіз техникалары бар ма? Істен шыққан әскери техникаларды қайта жөндеу жұмыстары қаншалықты жолға қойылған?
Ілгеріде айтқанымыздай оқырмандар тарапынан дәл осы сауалдар жиі қойылады.
Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің мәліметінше бізде мұның бәрі жолға қойылған.
Атап айтар болсақ, «Семей инжиниринг» зауыты қазіргі таңда сауытты танк техникаларын, оның ішінде Т-72 танкі, БМП-1 және 2, БТР-70 жөндеу және қайта қалпына келтіру қызметін көрсетіп жатыр.
Ал «КАЕ» компаниясы электронды-оптикалық жүйелер өндіруден бөлек – сауытты-қалқанды техникаға, бұдан бөлек авионика бөлігінде әуе кемелеріне жөндеу жасайды. Петропавл ауыр машина жасау зауыты «Град» және «Смерч» бірнеше дүркіндетіп атудың реактивті жүйелерін және ЗУ-23-2 зениттік қондырғысын жөндеу жұмыстарын жүргізеді.
Өз кезегінде «Еврокоптер Қазақстан инжиниринг» бірлескен кәсіпорны сервистік қызмет көрсетумен және де ЕС-145 деп аталатын тікұшақтарын жөндеумен айналысып, қосалқы бөлшектерді жеткізуді жүзеге асырып жатқан жайы бар. Бұл кәсіпорын сонымен қатар ұшқыштар мен техникалық мамандарды да оқытады.
Бұл ғана емес, әуе техникаларын жөндеуге маманданып алған «Қазақстан авиация индустриясы» кәсіпорны С-295 және «Ан» ұшақтарына техникалық қызмет көрсетеді.
Былтырғы жылы қазақстандық авиациялық индустрияны одан әрі дамытуға септігін тигізетін маңызды құжатқа қойылды.
Анықтап айтар болсақ, «Қазақстан инжиниринг» компаниясы және «МиГ Ресей ұшақ жасау корпорациясының арасында әріптестік туралы келісім жасалды.
Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің хабарлағанындай осынау құжат «МиГ-35» көпсалалы ұшағын бірлесіп жетілдіруді және Қазақстанда «МиГ» маркалы ұшақтардың жекелеген тораптары мен агрегаттарын шығаруды көздейді.
Осының нәтижесінде елімізде «МиГ» РСК» шығарған ұшақтарға нақты қызмет көрсететін толыққанды сервис орталықтары құрылатын болады.
Бұдан бөлек былтыр Астанада авиация техникаларын құрастыру, жөндеу және техникалық қызмет көрсету бойынша құрылған сервис орталығы да отандық әскери әуе саласының дамуына оң ықпалын тигізбек.
Сөзіміздің қорыта айтсақ, мемлекет тарапынан елді қару-жарақ, қорғаныс өнімдерін өндіретін елдердің қатарына енуге барлық мүмкіндік жасалып жатыр. Тек сөз бен іс сай болғай деп тілейік.
Бұдан бұрын өткен «Advanced def tech» ғылыми-практикалық конференциясында ҚР Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бейбіт Атамқұлов Қазақстандағы кәсіпорындар әртүрлі әскери қарулардың түрлерін өндіріп жатқанын атап өткен.
– Қазақстанның қорғаныс-өндірістік кешенінің (ҚӨК) біздің елдің экономикасында маңызы өте зор.
Экспорттық әлеуеті жоғары. Сонымен бірге, ол әскери қуаттылыққа ғана емес, азаматтық секторда да әсерін тигізеді.
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсырмасы аясында біз өз алдымызға қорғаныс-өндірістік кешенінің жұмысының тиімділігін арттыруды мақсат етудеміз. Біршама нәтижелеріміз де баршылық.
Қазіргі таңда ҚР қорғаныс-өндірістік кешені – 9 мың жұмыс орынына ие құрамына 40 кәсіпорынды біріктірген ғылымды қажет ететін жүйе.
Сондай-ақ, қосымша келісім шарттармен жұмыс атқарып жатқан 60-қа тарта компания бар.
Соңғы уақытта біздің елде технологияның трансферті қамтамасыз етілген бірлескен кәсіпорындар жұмыс істей бастады.
есе де, Қазақстандағы ҚӨК-нің әлеуеті толығымен ашылмағанын айта кеткіміз келеді. Ары қарай саланы дамыту үшін терең жаңғыртуды жүзеге асыру керек. Біз кәсіпорындарымызды жаңғырту жоспарын жасап қойдық. Себебі, көптеген кәсіпорындар кеңестік корғаныс кешенінен қалған. Біз бұрынғы өндіріс базасы арқылы қаруландырудың жаңа түрлерін шығаруға көштік.
Қазір бізге жаңа технологиялық жетекші жобалар керек. Сондықтан, біз барынша ашықпыз.
Серіктестікке дайынбыз. Әлемдік ірі компанияларды біздің алаңға шақырамыз», – деген болатын ведомство басшысы.
2016 жылғы 6 қазанда ҚР Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің (ҚАӨМ) құрылған кезінен бастап, оған Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды қажетті қару-жарақпен және әскери техникамен қамтамасыз ету бойынша міндет қойылды.