ҚХР-да “1 отбасында 1 бала” қағидасы тұсында екінші рет балалы болушылық жиі кездескен деседі. Әрине, 2-балаға ресми түрде құжат берілмесі анық. Соның салдарынан бүгінгі күні онда негізгі ұлт саналатын қытайлар арасында құжатсыз жастар көбейген.
Көрші елдерге келетін солар ма? – деген күмәнді сауал туады. Ресми расталмаса да, Орта Азия елдеріне ағылып жатқан қытай жұмысшылары құжатсыз келеді деген қауасет жұрт арасында кеңінен тарап кеткен.
Егер өз елдерінде құжатсыз жүрген болса, ондайлар өз Қытайына ешқашан қайтпасы, келген жеріне сіңуі заңдылық. Бұл тіпті, қытайдың отарлау саясатының ең құпия күрделі тұсы болуы да ықтимал. Олардың осылайша көрші елдерге заңсыз енуі дұрыс па?
Әрине, қате! Ондай келімсектерді мұнда күтіп отырған қатын-баласы, туыс туғаны жоқ. Телеарнаға сұхбат берген бір қытай жігіті өзінің Қазақстанда түпкілікті қалуға, қазақ қызына үйленіп, осы елдің тұрақты тұрғыны болуға ниетті екенін, аты-жөнін де “Арман” деп атап жүргенін айтып жатыр. Барша келімсектің арманы осы болса, бұл жаулап алу емей немене?
Олардың саны 300 мыңға жеткен дегенді де телеарна хабарлап жатыр. Олардың заңды немесе заңсыз, құжатты немесе құжатсыз екенін де нақтылау керек шығар, алдымен.
Ендеше, жалғыз Сайрагүл Сауытбайдың күйеуі мен балаларына, отбасына, тарихи Отанына паспортсыз-ақ қытай басқыншыларының қысымынан бас сауғалап өтуіне толықтай қақысы бар. Бір Сайрагүл емес, 2 миллион қазақ диаспорасы да шекараны кесіп өтсе, бастарына күн туса қабылдаймыз деп мәлімдесек, не сөкеттігі бар, тіпті орынды болар еді.
Қуандық Шамахайұлы
Фейсбук парақшасынан