Құтқарушыларды кім құтқарады — техника да, жабдық та жетіспейді

ТЖМ бөлімшелеріндегі техника мен жабдықтардың жартысынан көбі ескірген, бірақ тіпті олардың өзі де жеткіліксіз болып тұр. Көптеген далалық ауруханалар өз ресурстарын толығымен тауысқан. Қызметкерлердің әлеуметтік қорғалуы және материалдық қамтамасыз етілуі де жеткіліксіз. Осыған байланысты “кадрлардың ауысуы” бітер емес, ал кәсіби орта жайлы айтпаса да түсінікті.

Мәжілісмендер тобы премьер-министрдің орынбасары Роман Склярға жағдайды реттеу туралы өтінішпен жүгінді.

Неге заманауи техника қолданылмайды?

Елімізде жылына орта есеппен 18 мыңнан астам табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ тіркеледі, оның 15 мыңы өртке қатысты.

Төтенше жағдай орнына бірінші болып өрт сөндіру және авариялық-құтқару жұмыстары қызметінің күштері келеді.

– 2021 жылғы 26 тамызда Қорғаныс министрлігінің 28349 әскери бөлімінің қоймасында оқ-дәрілердің жарылысы орын алған оқиға АҚО қызметкерлері жұмысының қаншалықты қауіпті екенін тағы да дәлелдеді. Өрт сөндірушілер өрт сөндіруді ұйымдастыру үшін ТЖ орнында алғашқылардың бірі болды.

Қызметтік міндеттерін орындау кезінде жарылыс салдарынан азаматтық қорғау органдарының 9 қызметкері қаза тауып, 49-ы түрлі сипаттағы жарақат алды,

– делінген депутаттық сауалда.

(Соңғы мәліметтер бойынша, оқиға орнында 16 адам қайтыс болды, оның ішінде әскери қызметкерлер мен әскери прокурор бар — шамамен.)

Тәуелсіздік алғаннан бері қызметтік міндеттерін атқару кезінде 63 қызметкер қаза тауып, 155-і түрлі жарақаттар алған.

ТЖМ күштері мен құралдары үнемі сұранысқа ие және тәулік бойы сақадай сай тұрады. Жаһандық және өңірлік ауқымдағы ТЖ жоюдың әзірленген жоспарлары бар. Өрттерді, оның ішінде күрделі жағдайда өрт сөндіруді ұйымдастыру қағидалары бар.

— Осыған байланысты орынды сұрақ туындайды: төтенше жағдайларда күрделі өрттерді сөндіру кезінде адам денсаулығы мен өміріне тікелей қауіп төнуі себепті, өрт ошағына өте жақын аймақта адамдардың болуына жол бермейтіндей, қазіргі заманғы техникалық шешімдер мен құралдар неге толық көлемде қолданылмайды. Мүмкін жай ғана ондай құралдардың жоқ болуы себебінен болар? – деп жазады депутаттар.

Кейбір бөлімшелер тек 5% қажетті құралдармен қамтамасыз етілген

Мәжілісмендер ТЖМ ақпаратына сілтеме жасап,

материалдық-техникалық құралдар мен олардың жай-күйі бойынша мәселелер бар екенін айтты

Атап айтқанда, өрт-құтқару техникасы мен өрт-техникалық жабдықтар. Сондай-ақ өрт сөндіру бөлімдерін өрістету және салу. Міне, олардың кейбіреулері:

• ТЖМ-нің арнайы техникаға жалпы қажеттілігі 2 669 бірлікті құрайды
• 2007 жылы балансқа қабылданған апаттар медицинасы орталығының далалық госпитальдары өз ресурсын толығымен тауысып, келтірілген залалдарды үнемі жойып отыруды талап етеді
• “Қазавиақұтқару” АҚ әуежай аумағындағы 10 ангардың 5-і жөндеу жұмыстарын қажет етеді
• авиапарктың 27 тікұшағының 3 тікұшағы ақаулы, техникалық қызмет көрсетілуде және ұшуға жарамдылық сертификатын күтуде — 7, өндіруші зауыт тағайындаған 2 тікұшақта пайдалану ресурсы жақында аяқталады
• ТЖМ құрамына берілген азаматтық қорғаныстың 3 әскери бөлімінің 2-ін авариялық-құтқару жабдықтарымен және құрал-саймандармен қамтамасыз ету 31% және 5% құрайды. Сондай-ақ әрбір бөлікте радиациялық, химиялық, биологиялық қорғау техникасымен жарақтандыру бойынша мәселелер бар (олардың жарақтандырылуы 80%-ды құрайды, оның 65%-ы жаңартуды талап етеді, өйткені қолда бар мүлік пен техника моральдық жағынан да, физикалық жағынан да ескірген).

Кадрлар азаюда, мамандар кетіп жатыр

Қазір бірқатар елдерде күрделі өрттерді сөндіру кезінде шынжыр табанды және дөңгелекті роботты техника қолданылады. Мысалы, радиация деңгейі жоғары, адамдар үшін зиянды және қауіпті заттар бар аймақтарда. Сондай-ақ үйінділерді талдау үшін төтенше жағдайларды жою кезінде және жарылыс толқыны мен сынықтардан зақымдану қаупі бар уақытта.

– Сонымен бірге, азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің өздері олардың барынша қауіпсіздігін қамтамасыз ететін және туындаған түрлі ТЖ-ды тиімді жоюға мүмкіндік беретін ең заманауи өрт-техникалық қару-жарақпен және жабдықпен жарақтандырылуы, сондай-ақ лайықты түрде әлеуметтік қамтамасыз етілуі тиіс, – деп мәлімдейді депутаттар.

Қол қоюшылар бірқатар шараларды ұсынды:

• аса қауіпті және зиянды жұмыстарды жүргізу кезінде жеке құрам үшін қауіпті азайту. Бұл жұмыстарды жаңа робототехникалық технологияларды кеңінен игеру және енгізу арқылы жасау
• қолда бар техника мен жабдықтарды жаңғырту жөніндегі іс-шараларды қайта қарау. Немесе оларды заманауи үлгілермен алмастыру, аймақтық бөлімшелерге ерекше назар аудару
• азаматтық қорғау қызметкерлерінің әлеуметтік қорғалуын және материалдық қамтамасыз етілуін жақсарту. Құтқарушылар үшін зейнетақы жасын, оның ішінде олардың аттестатталуын ескере отырып қайта қарау. Кадрлардың ауысуын тоқтатуға және кәсіби ортаның тарап кетпеуіне жағдай жасау.