Қырғызстандағы руаралық текетірестер және COVID-19-дың екінші толқыны

Қазір Қырғызстандағы сайлау алдындағы бағдарламаларға аса мән бермейді. Қоғам халық қалаулыларының мәлімдемелеріне сенуге болмайтынын біледі. Партиялардың да, жеке кандидаттардың да бағдарламасы мен платформасының өзіндік ерекшелігі жоқ, ұрандар мен уәделер жылдан жылға қайталанады.

Парламент сайлауы және дауыстарды сатып алу

ОСК мәліметінше, сайлауға қатысуға «2-нысан» бойынша 500 мыңға жуық сайлаушы тіркелген. Бұл азаматтарға тіркелген жердегі сайлау учаскелерінен тыс жерде дауыс беруге мүмкіндік береді.

Парламенттік сайлау қарсаңында азаматтардың жаппай қоныс аудармайтыны анық, сондықтан бұл құбылысты дауыстарды сатып алумен байланыстырады. Бәлкім,

партиялар сайлау нәтижелеріне сенімділік сипатын беру үшін өз жақтастарын елдің солтүстігі мен оңтүстігіндегі аймақтарға біркелкі таратпақшы

Қоғамдық белсенділер ОСК-дан осы норма туралы мәселені қарастыруды талап етті, бірақ бұл бағытта елеулі әрекеттер жасалмады.

Дауыстарды сатып алу және халықты жаппай көшіру туралы әңгімелерде көбінесе екі партияның аты аталады: кеден қызметі төрағасының бұрынғы орынбасары Райымбек Матраимовпен байланысты «Бірімдік» және «Мекенім Қырғызстан». Естеріңізге сала кетейік, соңғы жылдардағы ең шулы сыбайлас жемқорлық жанжалы оның есімімен байланысты.

Үгіт науқаны басталғаннан бері әлеуметтік желілерде пара беру туралы бірқатар бейне материалдар пайда болды, бірақ құқық қорғау органдары мұндай ақпаратқа жауап бермейді.

Руаралық текетірес пе?

Сайлауға дейінгі кезеңнің ортасында тағы бір керемет оқиға болды. Республиканың оңтүстігінде Ош облысының Араван ауданында 22 қыркүйекте «Мекенім Қырғызстан» партиясының кандидаттары мен «Бірімдік»  жақтастарының қатысуымен жаппай төбелес болды.

Дағдарыс пен карантин көлеңкелі экономиканы күйретуде, бұның зияны көп — сарапшы

Қақтығыс барысында 12 адам зардап шегіп, кемінде бес автокөлік апатқа ұшырады. Қатты төбелеске не себеп болғандығы белгісіз, бірақ келесі күні тараптар татуласты. Сол күні жергілікті ІІО бастығы қызметінен босатылды. Соңында ОСК жоғарыда аталған партиялардың екі депутатын шығарып тастады. Олар қақтығыс үшін жауапқа тартылды.

Бұл оқиға сайлауға қатысатын екі жетекші партияның арсында шешілмеген мәселе бар екенін көрсетеді.  Шын мәнінде, «Бірімдік» – әкімшілік ресурс, ал «МК» — шектеусіз қаржы қаражаты. Бүгінгі күнге дейін олар бейтарап қатынастардың көрінісін сақтай алды, бірақ парламенттік сайлау бірқатар қарама-қайшылықтарды әшкере қылды.

Сайлау штабтарында жұмыс істейтін жалған аккаунттардың әрекеттеріне қарап екі партия арасындағы қақтығыс туындағанын байқауға болады.

Қырғызстандағы парламенттік сайлауға дейін бар болғаны екі күн қалды. 2020 жылғы 4 қазанда Қырғызстанда заң шығарушы билік құрамы өзгереді. Бірақ соңғы күндер әдетте күтпеген жағдайларға толы болады.

Дәстүр бойынша, соңғы күндері ең лас компромат қолданылады

Мысалы, Аманқұловпқа қатысты видео соңғы аптаға дейін сақталған.

Сарапшылар аталған екі партияның сайлау жарысының сөзсіз жетекшілері екенін жиі айтады. Ауыр күрес тек үшінші, төртінші, бесінші және мүмкін алтыншы орындар үшін жүреді.

Қырғызстан екінші толқынан қашып құтыла алмайды

Сонымен қатар, Қырғызстанның денсаулық сақтау министрлігі коронавирустың жаңа жағдайларының көбеюі туралы хабарлайды. Қыркүйектің соңғы апталарында статистиканың біртіндеп өскені байқалды, бұл елдегі індеттің екінші толқынының басталуын көрсетуі мүмкін.

Бұған дейін Денсаулық сақтау министрлігі  вирустың күздегі толқыны қараша айында келуі мүмкін деп айтқан болатын, бірақ бұл процесс одан да тезірек келетін  сияқты. Ыстықкөл облысындағы Үкіметтің өкілетті өкілі қайта карантин енгізуі мүмкін екенін мәлімдеді. Денсаулық сақтау министрінің орынбасарлары брифингтер барысында сақтық шараларын сақтауға, бетперде киюге және антисептиктерді қолдануға шақырады.

Үгіт-насихат компаниясы аурудың таралуына өз үлесін қосқан шығар. Партиялар аймақтарда санитарлық нормаларды сақтамай, өз жақтастарын жинады. Сайлау кездесулерінен алынған фотосуреттер мен бейнелерде кандидаттардың сайлаушылармен құшақтасып, амандасқанын көруге болады. Әлеуметтік қашықтық сақталмады, бірен-саран адамның ғана маска кигенін көруге болады.

Естеріңізге сала кетейік, Қырғызстанда коронавирустың алғашқы жағдайы 2020 жылдың 18 наурызында анықталды. Эпидемияның шыңы маусым мен шілде айларында болды. Қазіргі уақытта елде 46 мыңнан астам жағдай тіркелген. 42 мың азамат сауығып, 1 064 адам аурудан қайтыс болды.

Орталық сайлау комиссиясының отырыстарында эпидемиологиялық жағдайға байланысты сайлауды мерзімін ауыстыру  мәселесі қарастырылмады.