Қазақстанның жасыл энергетикасының үш киті

Қазақстан алдағы бірнеше жылда “Жасыл экономикаға” көшуге дайындалып жатыр. Бұл үшін Үкімет мұнай-газ, тау-кен металлургиясы, химия және электр энергетикасы өнеркәсіптерінің кәсіпорындарын Еуроодақ елдерінің тәжірибесі бойынша ең үздік технологияларды пайдалану арқылы өндірісті жаңғыртуға ынталандырмақ ниетте.

Пайдалы қазбаларды қайта өңдеу және өндіру жөніндегі жаңа стандарттары бар анықтамалықтар әзірленетін болады. Ал ағымдағы жылы Үкімет су ресурстарын пайдалану, қалдықтарды қайта өңдеу мәселелерін қарайды, төмен көміртекті даму стратегиясын әзірлейді.

Оған ауысу үшін не қажет?

Қазақстанның мұнай сервистік компаниялар одағы төралқасының төрағасы Рашид Жақсылықов атап өткендей, жасыл технологияларды енгізу мемлекеттерден үлкен инвестицияларды талап етеді. Сонымен қатар, ғылыми мамандарға қажеттілік бар. Жасыл энергетика саласындағы барлық шешім ғылыми зерттеулерге негізделуі тиіс. Осыдан кейін ғана мемлекет немесе инвесторлар оны енгізуі керек.

– Жасыл энергетиканы дамыту үшін “үш кит” қажет. Біріншісі – үлкен қаржы. Екіншісі – өзінің ғылыми әзірлемелері. Үшіншісі – мамандарды дайындау.

Ертең біз Күн батареяларын шығаратын зауыт салсақ та, онда жұмыс істейтін адамдар қажет,

— деп атап өтті ол.

Оқу орындарында жасыл энергетиканы терең зерттеумен айналысу қажет.

– Қазақстандық табиғат су энергетикасын дамытуға мүмкіндік береді – біз су электр станцияларын сала аламыз

Сондай-ақ жел және күн. Бізде, мысалы, Англияға қарағанда, күн жылы, – деп атап өтті Жақсылықов.

Көмірден бас тарту

Оның пікірінше, жасыл экономика жолы шағын экономикадан басталуы тиіс. Бүгінгі таңда энергия тасымалдаушылардан бірінші орынға газ шығатынын ескере отырып, Қазақстан алдымен барлық өңірдегі газдандыруды қамтамасыз етіп, көмірді пайдаланудан бас тартуы керек. Ал

мұнай сервистік компаниялар мұнай өндіру кезінде бөлінетін газды тиімді пайдалануды бастауы керек

— Көптеген елде адамдар велосипедтерге көшеді, бұл да Жасыл экономика бағыттарының бірі болып табылады. Біз ірі қалаларда веложолдар жасадық, бірақ

көліктердің орнына халық көліктің осы түрін жаппай таңдай бастауы үшін шенеуніктер мұны велосипедтерге қайта салу арқылы өзінің үлгісімен көрсетуі керек

Ал экологиялық көлікті таңдайтын азаматтар үшін түрлі жеңілдіктер енгізуге болады, – дейді Рашид Жақсылықов.

Бүгінге дейін не істелді?

Саясаттанушы Талғат Қалиевтің айтуынша, Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың өзі Жасыл экономикаға көшуге үлкен көңіл бөледі.

— Ол бұл тақырыпты ұлттық кеңестің отырысында көтеріп, тиісті нормативтік-құқықтық актілерді қабылдауды тапсырды.

Біз мұнайға көп мазаланбасымыз анық. Жеке өзім Алматы облысында күн электр станцияларының үлкен жобасы іске асырылғанын бақыладым

Қордайдан өтіп бара жатқанда жел станциялары бар. Соңғы мәліметтер бойынша, әлемдегі жасыл энергия атом энергиясынан озып жатыр – соңғысы құлдырауда. Жасыл энергия арзанырақ”, – дейді ол.

Сыйымды аккумуляторлар

Бірақ Қалиев бұл мәселе күн энергиясын өндіруде емес, оны сақтауда деп санайды. Қатты жел кезінде немесе күндіз сіз оны жинап, “сақтай” аласыз, содан кейін оны қолдана аласыз.

— Біз электр энергиясын тек күндізгі уақытта ғана пайдалана алмаймыз. Егер біз оны жинауды үйренсек, дұрыс болар еді.

Қазір біз үлкен сыйымдылығы бар тиімді батареяларды құру туралы айтып отырмыз, сондықтан бағалар көтерілмейді. Бүкіл әлем осы міндеттерді шешу жолында жұмыс істеуде.

“Жасыл” компанияларға субсидиялар

Аккумуляторлармен мәселе шешілгеннен кейін, жасыл энергетика барлық жерде енгізілетін болады. Бұл сізге кез келген жерде – тауда да, таста да өмір сүруге мүмкіндік береді, өйткені тіректер мен электр желілеріне қосылу қажеттілігі жоғалады.

Мысалы, елді мекендерден алыс жерде тұруды талап ететін шалғайдағы шаруашылықтар мен кәсіпорындарда өмір сүру жағдайлары едәуір жақсарады — тұрғын үйді жылыту мүмкіндігі пайда болады.

Менің ойымша, жасыл энергетика бағытындағы жобаларды жеке бизнестің қолына беру керек. Мен ауыл шаруашылығын субсидиялау бағдарламасын қайта қарайтын едім. Көптеген жыл бойы субсидияланған, бірақ айтарлықтай нәтижелер көрінбейді. Менің ойымша,

мал шаруашылығы мен өсімдік шаруашылығының инновациялық әдістерін қолданатын және сонымен қатар өз шаруашылықтарында жасыл технологияларды енгізетіндерді ғана субсидиялау қажет

Мұның бәрі елдің энергетикалық тәуелсіздігін арттырады, барлық технологияны қолдану аясын кеңейтеді және экономикалық жағдайды жаһандық жақсартуға үлес қосады”, — деп қорытындылады саясаттанушы.