Нұр-Сұлтан
Қазір
-1
Ертең
-3
USD
450
+0.72
EUR
490
+1.14
RUB
4.89
+0.01

Қазақстандағы энергетикалық дағдарыс жасанды түрде жасалады — сарапшы

829
Dramatic Image of Power Distribution Station with Lightning Striking Electricity Towers

Қазақстанда энергетикалық дағдарыс болып жатыр. Саясаттанушы Марат Шибұтов осындай пікір білдіріп, еліміз Еуроодақпен және Қытаймен теңескенін мысқылмен атап өтті. Энергодағдарыс ең алдымен көмір және солярка тапшылығынан көрінеді.

Кейбір елді мекендердің тұрғындары электрмен жабдықтауда оқтын-оқтын мәселе туындап тұратынын айтады. Жамбыл облысы Меркі ауданында электр қуатын жоспарлы түрде өшіріп отыру орын алған

Ал Қапшағай қаласында апат салдарынан көп пәтерлі үйлерде жылу болмады. Саясаттанушы жақын арада цифрлық кеншілер үшін мегаватт тұтыну мөлшеріне шектеулер енгізу де энергиямен қамтамасыз ету жағдайының нашарлауына әкелуі мүмкін дейді.

Қымбат мұнай кезіндегі дүрлікпе

Бұл туралы Қазақстанның жаңартылатын энергетика қауымдастығы директорлар кеңесінің құрметті мүшесі Арман Қашқынбеков өз пікірін білдірді. Оның айтуынша, Қазақстанның энергетикалық нарығындағы қазіргі жағдайды жасанды дағдарыстық дүрлікпе ретінде қабылдауға болады.

— Еске түсіретін болсақ,

бұл фермерлердің егін жинау кезінде және жылыту маусымына дайындық кезінде көмір тапшы бола бастаған алғашқы күз емес. Алайда Қазақстанда оның көлемі жеткілікті: қоры жүздеген жылға, мұнай бойынша — ондаған жылға жетеді

Біз мұнай өндіретін үздік 20 елдің қатарына кіретінімізді мақтанышпен мәлімдей бастағанда солярка отыны жоғала бастайды. Менің ойымша,

тарихи қалыптасқан ірі көтерме ойыншылары осы тұрғыда спекуляция жасайды

Олар өз өнімдерінің бағасы өсуі мүмкін екенін біледі. Қазір мұнай барреліне 80 доллардан асып, өсіп жатыр. Бұл біздің ресурстық экономикамыз бен ұлттық қорымыз үшін керемет болуы керек еді. Бірақ жасанды ажиотаж бар.

Дағдарыс неге әкелуі мүмкін?

— Бұл мемлекеттік орталық және жергілікті атқарушы органдардың біліксіздігі, өйткені олар жергілікті нарықтарды қажетті отынмен және көмірмен қамтамасыз етуге міндетті. Монополияға қарсы комитет те жауап беруге тиіс, — деп атап өтті ол.

Қашқынбековтың айтуынша, мұның бәрі қалалар мен кенттерді энергиямен және жылумен қамтамасыз етуде кедергілерге әкелуі мүмкін.

— Қазақстанда қыстың қаншалықты қатал екенін ескерсек, бұл өте қауіпті. Суық ауа райы келгенге дейін жағдай шешіледі деп үміттенеміз. Бірақ жыл сайын осы жағдай қайталанып отырады

Бұл тұрғыда миллион тұрғыны бар ірі қалалар мен облыс орталықтарының тұрғындарының жолы болды. Оларда жағдай аздап бақыланады. Ал шағын қалаларда, ауылдарда және аудан орталықтарында проблемалар болуы мүмкін, – деп ескертеді ол.

Майнерлердің пайдасы мен зияны

Майнерлерге электр энергиясын тұтынуды шектеуге келетін болсақ, сарапшы мұны “екі ұшты таяқ” деп санайды.

— Бір жағынан, криптовалюта майнингі еліміздің IT-саласының дамуына ықпал ететін Қазақстан экономикасындағы жаңа технологиялар. Сонымен қатар, бұл дерлік қатты валютада төлеуге дайын шетелдік ойыншылардың келуін қамтамасыз етеді. Компаниялардың көпшілігі қытайлық, олар өз еліндегі заңнаманың қатаңдатылуына байланысты бізге ұмтылады.

Екінші жағынан,

майнерлер қоршаған ортаның ластануына ықпал ететін энергияның едәуір бөлігін жұмсайды. Ірі ГРЭС-тің көмір генерациясын тұтыну нәтижесінде пайда болатын “көміртегі ізін” өтейтіндер аз

Еуропалық компаниялар болмаса. Олардың кейбірі күн және жел станцияларын салумен, мысалы, Павлодар мен Екібастұздың айналасында ағаш отырғызумен ластануды өтейді. Бұл атмосфераға қосымша оттегінің шығарылуын қамтамасыз етеді. Алайда, бас қатыратындар аз, — деп атап өтті Қашқынбеков.

Болашаққа жоспарлар

Бүгінде Қазақстанда КСРО кезінде 50-60 жылдары салынған, техникалық қызмет мерзімі аяқталып қалған ескі жылу станциялары аз емес. Сарапшы оларды жабу және жаңғырту қажет деп есептейді. Немесе “таза көмір” деп аталатын жаңаларын салу.

— Жалпы, Қазақстан таза, жаңартылатын энергетиканы дамытуға ұмтылуы тиіс. Біз қазірдің өзінде 3%-ға қол жеткіздік және президент атап өткендей, 2030 жылға қарай 15%-ға жетеміз. Бірақ “жасыл технологиялар” мәселесінде батарея жинақтағыштары бірінші орынға шығады.

Егер бұл технологиялар Қазақстанға келіп, таза электр энергиясы тұтынушылар үшін арзанға түсетін болса, ол барлық қажеттіліктерді молынан жабады

Егер келесі онжылдықта батарея дискілері жаппай қол жетімді болмаса, газ генерациясы балама бола алады. Бұл көмірге қарағанда экологиялық таза. Бірақ соңғы тұтынушы үшін оның бағасы төмен болмауы мүмкін.

Атомдық сұрақ

— Сондықтан да президент Үкіметке бейбіт атом саласындағы технологияларды зерделеуді тапсырды. Кеңестік үлгідегі қауіпті ірі атом станцияларын салу қажет емес. Әлемде аз қуатты және қауіпсіз ангарлық атом станцияларының дамып жатыр. Қазір Ресей, Қытай, Ұлыбритания, сондай-ақ ЕО және АҚШ белсенді жұмыс істеуде.

Энергетик ретінде мен Атом энергиясы әлемдегі ең арзан энергияның бірі екенін жоққа шығармаймын. Электр энергиясын өндіру құны өте төмен. Бірақ егер сіз Ресейдегідей үлкен типтегі атом станциясын нөлден тұрғызсаңыз, ондаған миллиард доллар қажет болады

Егер инвестор келіп, салса, оның инвестицияларын қайтару үшін табыс нормасын көтеруі керек болады. Сәйкесінше, тарифтің қандай болатынын есептеу керек, – дейді Арман Қашқынбеков.

Оның айтуынша, егер Қазақстанда ескі үлгідегі АЭС салынса, реакторларды салқындату үшін көп су қажет болады. Демек, Каспийде немесе Балқашта салу қажет болады.

Егер төмен қуатты тиімді ангарлық реакторларды таңдаса, аз су қажет болады. Сонымен, оларды энергия тапшылығы байқалатын жерлерде қоюға болады

Ол әсіресе Оңтүстікте, Түркістан облысында байқалады. Халықтың көп шоғырланған және жоғары іскерлік белсенділігі бар сұранысқа да назар аудару керек. Мұндай жерлерге соның ішінде Алматы да жатады.

Серіктестер жаңалықтары
© «365 Info», 2014–2024 info@365info.kz, +7 (727) 350-61-36
050013, ҚР, Алматы қ., «Керемет» ықшамауданы, 7 үй, 39 корпус, 472 кеңсе
Қате байқасаңыз, оны белгілеп Ctrl+Enter басыңыз