Қазақстан мен Ресей көші-қон мәліметтері сәйкес келмейді

Бұған екі фактор әсер етуі мүмкін. Біріншісі – 2014 жылдан бастап “Оңтүстік-шығыс Украинадан мәжбүрлі мигранттар легінің азаюы”. Екінші – еңбек мигранттарына Ресей тартымдылығының төмендеуі: украиндар соңғы кездері Еуропа елдерін (бірінші кезекте Польшаны) жиі таңдайды.

ТМД-дан Ресейге еңбек мигранттарының легі 2015 жылдан бері тұрақты түрде қысқаруда:

осы уақыт ішінде заңды қоныс аударушылар саны екі есе азайды.

Жиі кездесетін жағдай, қазақстандық және ресейлік статистикалық агенттіктердің деректері сәйкес келмейді. ҚР Статистика комитетінің мәліметтері бойынша, Ресейге қоныс аудару көрсеткіші жоғары – шамамен 32,9 мың адам. Алайда, сандардағы айырмашылық бұл ақпаратты бір мағынада түсіндіруге мүмкіндік бермейді.

Осылайша, Ресей тарапының мәліметі бойынша ҚР-дан 2018 жылы көшіп-қонушылардың жалпы саны 72 141 адамды құрады (2017 жылмен салыстырғанда шамамен 45 адам өсіммен). Қазақстан агенттігінің мәліметі бойынша Ресейге 36 796 мигрант кеткен – айырмашылық екі есе! Бірақ РФ-дан ҚР-ға келгендер бойынша айырмашылық әлдеқайда жоғары: 45,6 мың (Ресей тарапының мәліметтері бойынша) және Статистика комитетінің мәліметтері бойынша 3,9 адам. Осылайша, мәліметтерде 12 есе айырмашылық!

Қоныс аударушылардың басым бөлігі – орыстар

Қалай болса да, Қазақстандағы көші-қон жағдайы нашарлауда. ҚР Статистика комитетінің мәліметтері бойынша, 2017 жылы елден 37 704 адам, ал бір жылдан кейін – 41 894 адам кетті. Шетелдік көшіп-қонушылардың легі де төмендеді: 16 081-ден 12 785-ке дейін. Осылайша, сыртқы көші-қон сальдосы теріс динамиканы көрсетеді. Егер 2017 жылы кеткендер саны келгендер санынан 21,6 мың адамға артық болса, 2018 жылы айырмашылық 29,1 мың адамға дейін өсті.

Көші-қонның басты бағыты Ресей болып қала бермек – ТМД елдеріне қоныс аударушылардың 98%-сы осы елді таңдаған

Екінші танымал ел – Германия, бірақ іс жүзінде ол жаққа қоныс аударатындар аз: Ресейге көшетін 27 адамның 2-сі таңдайды.

Қазақстаннан келгендердің төрттен үші – орыстар. 2018 жылы бұл ұлттың 30,3 мың өкілі елден кетті – 2017 көрсеткішінен 3 мыңға артық. Шетелден келген орыстардың саны осы уақыт ішінде 3 333-тен 2 952 адамға дейін қысқарды.

Қазақстанға көбіне қазақтар жиі қоныс аударады – 2018 жылы 6 774 адам, бұл жалпы қоныс аударғандардың шамамен жартысы. Бірақ келетіндер де былтырғымен салыстырғанда 1,5 есеге кеміген: 2017 жылы келгендер саны 9 432 адамды құраған болатын.

Зейнеткерлер Қазақстанды таңдайды

Басқа елдерге кететін қазақстандықтардың көпшілігі еңбекке қабілетті жастағы азаматтар. ҚР Статистика комитетінің мәліметтері бойынша, 2018 жылы Қазақстаннан 16-дан 62 жасқа дейінгі 29 мыңнан астам адам кетті, бұл кеткендердің жалпы көлемінің 70%-ы. Олар өздерімен 4,7 мыңнан астам мектепке дейінгі және 6,6 мың мектеп жасындағы балаларды алып кеткен. Бұдан басқа, Қазақстаннан бір жыл ішінде 2,2 мыңға жуық зейнеткер (жалпы санның 5,3% – ы) кетті.

Қазақстанға келген мигрант-зейнеткерлердің үлесі екі есе жоғары – 10% (1 206 адам). Ал кәмелетке толмағандардың үлесі айтарлықтай аз – 16,7%. Бұдан шығатыны,

Қазақстан зейнетақы жасындағы мигранттарға тартымдырақ

(бұған салыстырмалы түрде жоғары зейнетақы ықпал етеді). Бірақ балалардың болашағы туралы сөз болғанда, ҚР позициялары осалдау.

Солтүстіктен кетеді, оңтүстікке келеді

Өңірлер бойынша сыртқы көші-қон айтарлықтай бір мәнді: Қазақстанның оңтүстік және батыс өңірлерінің тұрғындары, қалғандарына қарағанда, шетелге ұмтылмайды. Алматы, Жамбыл, Қызылорда, Түркістан облыстары мен Шымкенттен кеткендердің жалпы мөлшері Шығыс Қазақстан облысынан кеткендермен салыстырғанда екі есе аз болды.

Сыртқы көшіп-қонудың 43%-ын Қазақстанның үш өңірі қамтамасыз етеді: Шығыс Қазақстан, Қостанай және Қарағанды облыстары. 2018 жылы осы жерден басқа елдерге шамамен 18 мың адам көшіп кеткен.

Қазақстанға келетіндер үшін неғұрлым тартымды облыстарға келетін болсақ, олардың 56%-ы бес өңірдің бірін таңдаған: Алматы, Шымкент, Маңғыстау, Қостанай немесе Алматы облыстары.