Қашықтан оқытудың артықшылығы бар! Сіздер оларды байқамайсыздар

Жаңа оқу жылындағы қашықтықтан оқытудың алғашқы күндерінің қорытындысы келесідей болды: ата-аналардың 90%-ы кейбір қолайсыздықтарға наразы. Ата-аналар жаңа материалдарды балалардың түсінуі қиын, оны түсіндіріп отыратын уақытымыз жоқ деп атап өтті. Сондай-ақ жұмыс істейтін аналар мен әкелер өздерінің бастауыш сыныпта оқитын балаларын сабаққа апаруға мәжбүр. Нәтижесінде жұмыс істеуге де, сабақ оқытуға де уақыты жоқ. 1 қыркүйекте Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына кезекті Жолдауында Үкіметке күндізгі оқу түріне тезірек оралу мүмкіндігін қарастыруды тапсырды. Мәселенің қашан шешілетіні әлі белгісіз.

27 жылдық тәжірибесі бар Алматы №10 жалпы білім беретін мектебінің музыка пәнінің мұғалімі Армана Исабекова жақында 365info студиясының қонағы болды. Ол бұның барлығын өзінің ДЦП диагнозына қарамастан атқарады. Қарапайым оқушылармен музыка сабақтарынан басқа, арман үйде ерекше балалармен музыкалық терапиямен айналысады. Ол церебральды сал ауруы, аутизм және басқа да ауыр диагноздар шығармашылықпен айналысуға кедергі бола алмайды дейді. Керісінше, оның ерекше оқушылары сабақтан кейін жақсы әлеуметтенеді және қарапайым балалардың қарапайым өміріне жақындайды.

Ниет болса

— Интернет 2000 жылдардың басында білім беру процесінің маңызды қатысушысы ретінде енді, — дейді педагог. — Ал бүгінде оқытуда технологияны мүлдем пайдаланбайтын мұғалім немесе оқушы сирек кездеседі. Біз әріптестерімізбен, студенттермен және олардың ата-аналарымен мессенджерлерде сөйлесеміз, электрондық журналды қолданамыз, Интернеттен қосымша материалдар іздейміз.

— Дегенмен, көпшілігі электронды форматта оқуға наразы.

— Бұл үйреншікті емес немесе тәжірибесі жоқ болғаннан деп ойлаймын. ELearning Industry мәліметтері бойынша, тек 2001-2017 жылдар аралығында электронды білім беру шешімдері нарығы 900%-ға өсті. Шындығында, қашықтықтан оқыту мүмкіндігі көптеген адамдарды қызықтырады.

Алдағы жылдары қашықтан білім алатын балалардың үлесі тек арта түседі. Өйткені, мұндай оқуды ұйымдастыруға арналған құралдар күн сайын көбеюде.

Қазақстанда онлайн-білім беру үшін қажеттінің бәрі бар. Бұл интернет-ресурстардың кең жиынтығы, сандық форматтағы оқулықтар, тіпті электронды журнал және онлайн-тақта. Оқушылар мен студенттер мұғалімдермен бейне байланыс арқылы сөйлеседі. Осылайша, олар үйден шықпай-ақ сабаққа қатысады. Бұл ыңғайлы, қауіпсіз, ең бастысы – өскелең ұрпақ өзіне керекті білім нәрін сусындауда.

Мен өзім үшін 2008 жылы интернет-ресурстарды қолдана отырып, компьютерде оқытудың артықшылықтарын аштым

Сол кезде басқа пән бойынша сабақ беретін әріптестерімнің көбі музыка сабақтарында ақпараттық технологияларды қолдану мүмкіндігін түсінбеді. Менің кабинетімде тіпті компьютер жоқ еді, мен авторлық бейне презентацияларымды DVD ойнатқышына бейімдедім. Бейне монтаждың, фотошоптың, файлдарды түрлендірудің, түрлі бағдарламалардың негіздерін және тіпті кейбір драйверлерді орнатуды меңгеріп алдым.

2012 жылы кабинетімде компьютер пайда болған соң толығымен презентация сабақтарына көштім. Тек бастауыш сыныптарда әндерді фортепианода ойнадым. Ал содан кейін, аранжировка принциптерін меңгеріп, жанымда музыкалық аспапты алып жүру қажеттілігінен арылдым. Бастысы компьютер мен жақсы динамиктер болса болды. Сондықтан менің оқушыларым үшін қашықтықтан оқытуға көшу таңқаларлық жағдай емес, өйткені олар музыка сабақтарын компьютерде оқуға үйренген.

Процестерді автоматтандыру

— Сіз секілді ұстаздар көп емес. Қалғандары ескі тәсілмен мектеп сыныптарындағы сабаққа, кәдімгі бор мен тақтаға үйренген. Сондықтан оқудың жаңа форматына бейімделу оңай болып жатқан жоқ.

— Иә, қашықтықтан оқытуды барлығы — қолайсыздық, тәртіп пен үлгерімге зияны тиеді деп ойлайды. Бірақ бұл олай емес. Мен өзім үшін қашықтан оқудың көптеген артықшылықтарын аштым. Бұл

• әр оқушымен жеке жұмыс істеу мүмкіндігі. Қашықтықтан оқыту технологиясы әркімнің жағдайына бейімделуге көмектеседі.

Кейбір балалар басқа сыныптастарының алдында белсенді жұмыс істеуге ұялып, өзінің қабілетін тиісінше көрсете алмайды

Бірақ қашықтан оқыту кезінде ол өзін еркін сезінеді, мұғалімге чатта сұрақтар қояды және тапсырмаларды сәтті орындайды. Мұндай оқушылардың пәнге деген қызығушылықты арттыру үшін олардың бейімділігіне сәйкес келетін қызықты қосымша оқу тапсырмаларын таңдай аламын.

Қашықтықтан оқыту — тәлімгерлеріңізбен жақынырақ танысудың тамаша мүмкіндігі. Бұрын оқушылар көп және сабақтың қысқалығы мен сиректігіне байланысты әркімге жеке көңіл бөле алмайтынбыз.

Ең қызығы, қашықтықтан оқыту кезінде біз кейбір күрделі оқушылармен қарым-қатынасты түзедік. Олардың көпшілігі тіпті музыка және вокал бойынша қашықтан ұйымдастырылатын олимпиадаларға қатысты. Кейбіреулер жеңімпаз атанды.

• Күнделікті процестерді автоматтандыру. Қарапайым сөзбен айтқанда, технология мұғалім жұмысының жалықтыратын бөлігін орындай алады. Мысалы,  bilimland.kz білім беру платформасында алғаш рет музыка сабақтарына арналған тест тапсырмалары пайда болды. Енді музыка мұғалімдері бұрынғыдай тесттер мен тапсырмаларды өздері жасамайды.

Бастауыш сыныптарға арналған жұмыс дәптерлерінің жетіспеушілігі және олардың орта буын үшін толық болмауы мәселесі бірден шешілуде

Оқулықтар мен дәптерлердің қағаз нұсқасына қатысты да сондай мәселелер бар,  бірақ электронды платформада олардың барлығы электронды нұсқада. Бұл платформада сіз сабақтарды құрастырып, сабақ жоспарларын қоса аласыз.

Жаңа мүмкіндіктер

— Кейбір мұғалімдер қашықтан оқыту барысында гаджеттер мен заманауи бағдарламаларды қолдануды біраз меңгеріп қалғанын атап өтті.

— Бұл үшінші артықшылық. Барлығы жаңа технологияларды игеруге мүмкіндік алды. Қашықтықтан жұмыс тәжірибесі бар оқытушыларға сұраныс жоғары — бұл шындық. Интерактивті оқыту платформаларын, Google Docs, электронды жұмыс дәптерлерін және бейнеконференцияларға арналған сервистерді пайдалану мүмкіндігі мұғалімнің еңбек нарығындағы құндылығын арттырады.

Бұл онлайн-мектепте қосымша жұмыс табудың нақты мүмкіндігі. Ондай мектептердің саны күн санап артып келеді және олар білікті мамандарға зәру

Өз уақытын ұйымдастыру, қашықтықтан жұмыс жасау, оларды қашықтықтан бақылау және ынталандыру дағдылары одан да құнды. Мен өзім үшін алғаш рет ZOOM және Skype сияқты платформаларды аштым. Бәріміз білетін WhatsApp та, біз ойлағаннан әлдеқайда функционалды екен.

Төртінші артықшылығы — ойын тапсырмалары. Өйткені, қашықтықтан оқыту формасы цифрлық технологияларды өте белсенді қолдануды қамтиды. Оның ішінде геймифицирленген тапсырмалар. Бұл онлайн ойындар, музыкалық қосымшалар, викториналар, тапқырлыққа арналған интерактивті тапсырмалар. Кез  келген бала үшін ойын әлемді танудың ең табиғи тәсілі екенін ұмытпайық. Тіпті жоғары сынып оқушылары оқулықтағы құрғақ тапсырмаларға қарағанда осындай тапсырмаларды ұнатады.

Ойындар жаттығуды қызықты етіп қана қоймайды. Олар прогресті бағалауға көмектеседі және оқуға жарыс элементін әкеледі

Оқу ойындары ресми бағдарламаға кірмейді, бірақ әріптестеріме оларды әдеттегі тапсырмалармен араластырып беруді ұсынамын. Бар жан-тәнімен сабаққа берілген бала сабақта отырып жалыққан балаға қарағанда көп нәрсені меңгереді..

Уақытты үнемдеу

— Сонымен қатар қашықтан оқыту бізге бұрынғыға қарағанда асықпай жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Оқушылармен көбірек мессенджерлермен қарым-қатынас жасағандықтан,  мұғалімдер олардың сұрақтарына ойланып, толық жауап бере алады. Анықтамалық әдебиеттермен салыстырып, мұқият және егжей-тегжейлі жауап беру мүмкіндігі бар.

Бұл мұғалім мен оқушылардың қарым-қатынасын кәсіби және сонымен бірге еркін етеді

Кейбір ата-аналар менімен алғаш рет танысты. Музыка негізгі білім беру процесіне көмекші пән болғандықтан, олардың айтуынша музыка сабағының ерекше форматымен танысу таңқаларлық және қызықты болды. Бұрындары ата-аналардың көпшілігі менің сабағымды қарапайым ән сабағы деп санады. Енді бәрі өзгерді.

Менің ойымша, шын жүрегіңізбен қалап, ұмтылсаңыз, сіз кез-келген жағдайға бейімделе аласыз. Ең бастысы — инновациялардың артықшылықтарын табу, содан кейін қателіктермен жұмыс істеу.