Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры (ҚДКБҚ) салымдардың кейбір түрлері бойынша ең жоғары шектерді қайта қарау туралы жариялады.
Мұндай шешімдердің негізінде нарықтағы ахуал (атап айтқанда, тартылған салымдар бойынша мөлшерлемелердің нақты мөлшері), сондай-ақ Ұлттық Банк белгілеген базалық мөлшерлеменің серпіні (салымдардың кейбір түрлері бойынша мөлшерлемелер оған тікелей байланысты) жатыр.
10 қаңтарда Қор ақпан айындағы мөлшерлемелер бойынша деректерді жариялады. Сонымен бірге ағымдағы айға бұрын бекітілген табалдырықтарды қайта қарады.
“Мемлекет басшысының қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету жөніндегі тапсырмасын орындау мақсатында Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры (ҚДКБҚ) жеке тұлғалардың ұлттық валютадағы депозиттерінің кейбір түрлері бойынша ең жоғары сыйақы мөлшерлемелерін арттыру туралы шешім қабылдады”, — деп атап өтті ҚДКБҚ-да.
Арттыру салымдардың барлық түрлеріне емес, тек Жинақ депозиттеріне (екі жылдық салымдарды қоспағанда) қатысты болды. Бұл жағдайда олардың ең жоғары шегін толтыру мүмкіндігі бар-жоғына қарамастан артады.
“2022 жылғы 11 қаңтардан бастап стандартты мерзімдері үш және алты ай жинақ депозиттері бойынша ең жоғары сыйақы мөлшерлемелері 2%-ға, ал стандартты мерзімі 12 ай жинақ депозиттері бойынша 1%-ға өсті”, – делінген ҚДКБҚ хабарламасында.
Жинақ салымдарының мерзімді және мерзімсіз түрлерден ерекшелігі, олар бойынша ішінара мерзімінен бұрын алу көзделмеген – тек толық алуға болады. Сонымен қатар, мерзімінен бұрын алу кезінде банк есептелген сыйақыны іс жүзінде жояды, ал ақша 30 күннен ерте берілмейді.
ЕДБ үшін бұл бірінші кезекте тиімді, өйткені олар халық тарапынан қаражатты күрт жаппай алудың болмайтынына сенімді.
Салымшылар үшін басты плюс – сыйақы бойынша ең жоғары пайыз және ең жоғары кепілдік шегі
Егер толықтыру мүмкіндігі жоқ жинақ салымдары туралы айтатын болсақ, мұнда бұрынғыдай бір жылға есептелген депозиттер ең табысты болып қала береді.
Бастапқыда олар бойынша қаңтар айындағы ең жоғарғы шек 13,9%-ды құрады. Қайта қарау және арттырудан кейін — 14,9%. Бұл өте жоғары көрсеткіш. Соңғы рет ол 2020 жылдың көктемі мен жазында карантиндік шектеулер, теңге бағамының төмендеуі және басқа да күйзелістер аясында көп болды.
2022 жылғы қаңтар-ақпанда үш және алты ай мерзімге салымдар бойынша ең жоғары ұсынылған мөлшерлемелер 13,3%-ды құрайды (бұрын мәлімделген 11,3%-ға қарсы). Осылайша, олар барлық мерзімсіз және мерзімді салымдарға, сондай-ақ екі жыл мерзімге ашылатын жинақ депозиттеріне қарағанда тиімдірек болады (олар бойынша төбе 12,2% деңгейінде қалады, бұл ретте ол 2021 жылғы маусымнан бастап өзгермейді).
Егер депозитті толықтыру мүмкіндігі бар жинақ салымдары туралы айтатын болсақ, мұнда жалпы жағдай ұқсас. Ең тиімді мерзім — бір жыл (13,7%). Ағымдағы жіктеу бойынша салымдар бөлінген сәттен бастап (бұл 2019 жылдың күзінде болған) бір рет қана деңгей жоғары болды – 2020 жылдың наурызында (14%). Ол бірнеше күнге созылды: содан кейін бір ай ішінде салымдар бойынша ең жоғарғы шегі үш рет қайта қаралды.
Үш және алты ай мерзімге жинақ салымдары бойынша мөлшерлеменің жаңа ең жоғары мөлшері 12,8%-ды құрайды, бұл екі жылдық депозиттерге (11,4%), сондай-ақ салымдардың басқа түрлеріне қарағанда айтарлықтай көп.
ҚДКБҚ-ның 2021 жылғы III тоқсандағы есебіне сәйкес жинақ салымдарының үлесіне республикада орналастырылған депозиттердің жалпы көлемінің 8,1%-ы тиесілі екенін атап өткен жөн.
Көрсеткіш өсуде: 2020 жылдың 1 қазанына ол 7% құрады. Алайда, бұл ағымдағы және карточкалық шоттарда орналастырылғаннан (15,8%); мемлекет субсидиялайтын салымдардан (10,3%), және одан да ұзақ мерзімді емес депозиттерден (61,7%) кем.