Ірі салымшылар теңгеге сенбейді

Қисынсыз өсу

Үшінші тоқсандағы Қаржы нарығын шолудан көрініп тұрғандай, халықтың салымдарын долларландыру деңгейі біртіндеп төмендеуді жалғастырды. Маусым айындағы 34,7%-дан долларлық депозиттердің үлесі 34,3%-ға дейін төмендеді. Жыл басында шетел валютасының үлесі 38,4% құрады.

Алайда, негізінен, халықтың депозиттерін долларсыздандыру шағын және орта салымдар сегментінде орын алды. Осылайша, көлемі 10 млн теңгеге дейінгі долларлық депозиттер 16%-ды, 50 млн-ға дейін — 20%-ды құрады.

Ұлттық Банкте мұндай жағдай теңгелік салымдар бойынша кепілдіктің жоғары деңгейімен түсіндіріледі — 10-нан 15 млн теңгеге дейін, ал валюталық салымдар бойынша олардың арасындағы кірістілік бойынша айтарлықтай айырмашылықты айтпағанда, 5 млн теңгеге дейінгі сомаға кепілдік беріледі.

Бірақ ірі салымдар сегментінде (50 млн-нан астам) долларлану деңгейі оның жалпы деңгейінен екі есе жоғары — 70%-дан астам. Бұл ретте Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының сарапшылары соңғы уақытта валюталық депозиттер көлемін арттыруда осы сегменттің жетекші рөлін атап өтті.

Екінші тоқсанда мұндай депозиттердің өсуі 6,7%-ды, оның ішінде екінші тоқсанның қорытындылары бойынша долларлық депозиттердің — 5,8%-ды құрады. ҚДКБҚ-дағы мұндай айқын сигнал жеткілікті қарама-қайшы деп саналады, өйткені алдыңғы төрт тоқсан ішінде олардың төмендеуі немесе қалыпты динамикасы байқалды.

Өсу қарқыны төмендеп жатыр

Ірі салымшылар – жеке тұлғалардан басқа, долларланудың жалпы деңгейінің динамикасына валюталық депозиттердің үлесі жоғары қалыптасқан корпоративтік клиенттердің депозиттері әсер етті. Олардың долларлық салымдары 38%-ды құрады, ал биылғы жылдың басында — 36,2%.

Сондай-ақ, Ұлттық Банкте депозиттердің жылдық мәнде өсу қарқынының баяулағанын атап өтті. Егер екінші тоқсанда өсім 26,5% болса, үшінші тоқсанда — 21%.

Бұл ретте қорландыру базасының өсуіне қосқан үлесі төмендей бастағанына қарамастан, теңгелік депозиттерді қолдауды жалғастырды. Бұл халық тарапынан зейнетақы жинақтарын ішінара пайдалану әсерінің әлсіреуіне байланысты болды.

Үшінші тоқсанда теңгелік бөлшек депозиттер 2,1%-ға (екінші тоқсанда — 8,3%-ға) ұлғайды, ал кәсіпкерлік субъектілеріне жеңілдікпен кредит беру бағдарламаларын іске асырудың жалғасуы нәтижесінде корпоративтік депозиттер 6,2%-ға артты.