Екінші автонарықтағы карантиндік тенденциялар

Айта кету керек, сегменттегі сату тек сәуір айында салыстырмалы түрде тұралап қалды. Мысалы, Toyota center Aktau жүрісі бар 5 автомобильді, Toyota Kostanay – 11, Toyota Сity Astana және Toyota City Almaty – 4 автокөліктен сатты, Nissan Atyrau, EURASIA MOTOR Uralsk және Volkswagen Atyrau бір-бірден және Toyota Karaganda есебінде сатылған 2 автомобиль бар.

Алайда, мамыр айында сатылымдар қайта басталды, ал маусым айында олар сенімді өсуді көрсетті. Toyota City Astana маусым айында жүрілген 50 автокөлікті сатты, ал бұған дейін орташа есеппен айына 20-ға жуық осындай көліктің сатылымын жүзеге асырған (қаңтар айынан басқа, ол кезде 32 көлік сатылған). Бұған қоса, сату еш төмендемеді – шілдеде 44 автомобиль, тамызда 52 машина сатылды.

Бұл нені білдіреді? Карантиннің салдары немесе қазақстандықтар «өркениетті» екінші нарыққа көшуге дайын ба? Автокөлік дилерлерінің өкілдері белгілі бір қорытынды жасауға әлі ерте екенін алға тартады.

Карантиндік тенденциялардың бірі жүрілген автомобильдер ағымының өсуі болды. Атап айтқанда, автосалон өкілдері used cars қабылдаудың мамыр-маусым айларында айтарлықтай (өткен жылдармен салыстырғанда) артқанын атап өтті.

«Бұл адамдардың қаржылық жағынан «отырып қалып», көптегенінің табысынан айырылуымен байланысты. Сәуір айында олар көліктерді сатуға келді, бірақ қайта ештеңе алмады. Анығырақ айтқанда, көлігін несиеге алған адамдар машиналарды белсенді түрде сатты, себебі жұмысынан айрылғандықтан өтемді төлей алмады», – дейді Toyota Сity trade-in бөлімінің бастығы Максим Плетнев.

Карантин used cars-қа сұраныстың артуына да әсер етті.

Есіңізде болса, көктемде бүкіл әлемдегі бірқатар әлемдік автомобиль өндірушілері өндірісті қысқартуға немесе тіпті тоқтатуға мәжбүр болды, өйткені коронавирус жеткізілім тізбегі мен жұмыс күшінің қол жетімділігіне әсер етті. Тиісінше, жаңа көліктердің өндірісі айтарлықтай төмендеді. Сондықтан да, автомобиль дилерлері жүрілген автомобильдерге сұраныс артуының себептерінің бірі ретінде мамыр және маусым айларындағы сатылымдардың күрт өсуін атайды (көптеген адамдар ықтимал девальвациядан үрейленіп, автомобиль сатып алуға асықты) және жаңа машиналар нарығындағы уақытша жетіспеушілік факторы да бар.

Нәтижесінде, жаңа көлік жетпегендердің көпшілігі екінші жолға кетті. Мысалы, қазір автодилерлер атап өткендей, Қазақстанда премиум сегментіндегі автомобильдер мен жол талғамайтын көліктердің саны шектеулі. Ал оларға сұраныс артты. Біреулер жаңа көлікті күтуге дайын, ал біреулер жоқ.

«Мен Toyota Land Cruiser Prado-ны таңдадым. Жалпы, мен наурыз-сәуір айларында көлігімді ауыстыруды жоспарладым, карантин ол кезде басталмаған еді. Маусым айында Prado-ны күтуге тура келетіні белгілі болды. Алайда, өзіңіз аңғарғандай, қазіргі уақытта күту ең жақсы нұсқа емес. Тағы бір девальвация орын алса, маған жаңа көлік үшін қосымша төлем жасауға қаражат жетпейді. Ал қазіргі уақытта несие алғым келмейді. Сондықтан мен салыстырмалы түрде аз жүрілген үш жылдық Prado-ны таңдадым. Негізінде, әзірге барлығына дән ризамын. Ақыр соңында, мен оны әрқашан аз қосымша ақымен жаңасына ауыстыра аламын. Себебі мен сатып алған көліктің жылы жаңа және бұл – жол талғамайтын көлік, оның бағасының өзі қымбат», – дейді сатып алушылардың бірі.

Белгілі болғандай, жол талғамайтын көліктерден басқа Toyota Camry, Hyundai Accent, Volkswagen Polo, Nissan Qashqai-ға сұраныс жоғары болып отыр.

Сонымен қатар, көптеген ірі компаниялар биыл өз автопаркін алмастырудан бас тартты. Біріншіден, карантин кезінде олардың көпшілігінде бизнес тоқтап қалды, сәйкесінше бюджетті қайта қарау керек болды.

Екіншіден, автомобильдер де ұзақ уақыт пайдаланылмады, сондықтан заңды тұлғалар арасында паркті пайдалану мерзімі артты.

Бұл автомобильдер, ал олар аз емес, ақыр соңында екінші нарыққа шықпады. Оларды күткен сатып алушылар басқа нұсқаларды қарауға мәжбүр болды.

Сондай-ақ, көктемде көліктерін сатқандар қазір автомобильге деген қажеттілікті сезіне бастады. Бірақ олардың көпшілігінің қаржылық жағдайы толығымен қалпына келмегендіктен, екінші нарыққа назар аударды. Бұл да сатып алушылар ағынын арттырды.
Әсіресе, қазір көптеген дилерлік желілер пайдаланылған көліктерге жеңілдікпен несие беру мүмкіндігі бойынша белсенді жұмыс істеп жатқанын ескерcек.

«Шілде-тамыз айларында көліктерді сатып ала бастады. Сонымен қатар, «жүрілген автомобильдер жаңаларына қарағанда жиі сатып алынады. Көп жағдайда несиеге сатып алуды рәсімдейді. Біз серіктес банктермен бірлесіп used cars үшін кредиттік бағдарламалар әзірлейміз. Мысалы, біздің клиенттер үшін төмендетілген пайыздық мөлшерлемемен қайталама нарықтағы авто үшін жеңілдікпен кредиттеу бағдарламасы пайда болды. Серіктес банктермен келісімдер орнатылуда, банктер жеңілдіктерге барады және пайыздарды төмендетеді», – деді Volkswagen Almaty автоорталығында.

Дәл осындай жағдай барлық автокөлік дилерлерінде байқалады.

«Кейде несиеге жаңа көлік сатып алу жүрілген автомобильді сатып алуға қарағанда тиімдірек болады. Себебі used сars бойынша пайыздық мөлшерлеме стандартты несиеден 2 есе көп. Бірақ бұл жағдайда банктерде тәуекелдер де көп. Біз мұны жақсы түсінеміз және серіктес банктермен бірге осы мәселенің шешімін табуға тырысамыз. Нәтижесінде біз несие беру бағдарламаларын құруға қол жеткіздік, онда жүрілген автомобильді сатып алу тиімдірек болады.

Рас, біз екі жылға дейінгі несиелер туралы айтып отырмыз. Бұл жағдайда, егер несие бір жылға берілсе, used cars-қа стандартты пайыздық мөлшерлемені дәстүрлі 27-30%-дан жылдық 7-9%-ға дейін төмендету мүмкіндігі бар, несие мерзімі екі жыл болса, жылдық 12-13%-ға дейін төмендетуге болады.
Бірақ мұның өзі де жеткілікті. Осындай бағдарламалардың пайда болуымен бізде жүрілген автомобильді сатып алғысы келетіндердің саны айтарлықтай өсті», – деді Orbis Auto бас директоры Динара Ысқақова.

Болашақта trade-in сегментінде жағдай қалай қалыптасатынын айту қиын. Қалай болғанда да, авторитейлер қандай да бір болжам жасауға кіріспейді.