Нұр-Сұлтан
Қазір
1
Ертең
-1
USD
449
-1.43
EUR
484
-3.48
RUB
4.86
0.00

Доллар 500 теңгеден асуы мүмкін — экономист

551

Мұнай бағасының өсуі күтпеген кідіріс тудырғанымен, теңгенің құнсызданатыны сөзсіз, деп есептейді экономист Айдархан Құсайынов. Өз пікірін ол Facebook-тегі парақшасында дәйектеді.

Қазір курс әкімшілік әдістермен реттелуде

Экономист инфляцияға кінәлі Ұлттық Банктің ақша-кредит саясаты. Оның үстіне, ол бұл нәтижені 2019 жылдан бері бірнеше рет болжаған.

— Бүгінгі құрылымдық монетарлық емес сыртқы факторлар туралы әңгімелер — жай ғана ақталу, — деді ол.

Одан әрі бағам қалыптастыру факторларына көшті, олардың арасында “әкімшілік мемлекеттік ұсынысты” ерекше атап өтті.

— Әкімшілік бөлігі Ұлттық қордан бөлінетін трансферттерді сатудан және квазимемлекеттік сектор компанияларының 50% мөлшеріндегі валюталық түсімін міндетті сатудан тұрады, – деп нақтылады сарапшы.

Құсайынов атап өткендей, аталған сатылымдар түсімнің жартысын құрайды

2020 жылғы наурызда Төтенше жағдай кезеңіне уақытша шара ретінде енгізілді

— Бұл қалыпты емес шара, Қазақстан одан 2000-шы жылдардың басында бас тартты, Ресей 2006 жылы бас тартты және тіпті 2014-2015 жылдардағы дағдарыс кезінде де енгізбеді. Өзбекстан 2017 жылдың қыркүйегінде (міндетті түрде жойылғанға дейін 25% сату болды). Беларусь 2018 жылы (міндетті түрде жойылғанға дейін 10% сату болды),  Украина — 2019 жылы бас тартты, – деді ол.

Ерекшелігі, бұл сатылымдар Ұлттық Банктің валюталық интервенцияларын алмастырады. Бағамды тұрақтандыру үшін нарыққа сату үшін валюталар “лақтырылады”. Осылайша сұраныс пен ұсыныс арасындағы теңгерімсіздікті тегістейді. Мұны тікелей — Ұлттық Банктің интервенцияларымен жасауға болады, немесе “қулықпен” —

табыстың бір бөлігін сатуға міндетті ұлттық компаниялардың ақшасы арқылы

Бір қадам алға — екі қадам артқа

Құсайынов уақытша шара “байқаусызда” тұрақты болып қалды деп есептейді.

— Бұл тұрғыда біз жиырма жыл артқа қайтып оралдық және валюталық реттеудің нарықтық жағдайы Өзбекстанға, Беларуське, Ресейге, Украинаға қарағанда бізде нашар. Айтпақшы, еске салайын, ресми түрде бізде еркін “жүзу”, нарықтық бағам және инфляциялық таргеттеу режимі бар. Инфляция нәтижелері қазірдің өзінде көрініп тұр. Нарықтық бағам құрылуының нәтижелері қалай көрінетінін бақылайық”, – деп жазды ол.

Сарапшы бұл шараны қолданбаса “есеп көңіл көншітпейтін еді” деп санайды. Доллар бағамы қазір 10-15%-ға қымбат немесе бір доллар үшін шамамен 470 теңгеге жоғары болуы тиіс.

Бұдан өзге, трансферт (Ұлттық қордан — еск.) үнемі азайып отыр. 2020 жылы ол 4,8 трлн, 2021 жылы — 4,45 трлн болды. 2022 жылға 1,95 трлн жоспарланған — шамамен екі есе аз.

— Мемлекеттік сектордың валютаны сату түріндегі “жасырын” араласуын сақтаса да, 2022 жылы валюта ұсынысы айтарлықтай төмендейді. Сонымен қатар, ол экономиканың қалпына келуіне және Ресейден импорттың рентабельділігіне байланысты валютаға сұраныстың өсуі аясында төмендейді. Яғни, валюта ұсынысы бірдей 10%-ға төмендейді, яғни бағам бәрібір 470-480-ге жетеді”, – деп жазады Құсайынов.

Оның пікірінше, трансферттің ұлғаюы да көмектеспейді, өйткені ақша “импортты сатып алу үшін валюта нарығына оралады”.

— Әрине, жоғары инфляциялық күтулерде және инфляция спиралын жылжытуда трансферттің артуы өте күмәнді бастама, – деп қосты ол.

Күтпеген жағдай емес

Құсайыновтың пікірінше, валюталық түсімнің бір бөлігін міндетті түрде сатуды белгілеп, Ұлттық қордан трансфертті қысқартатын (немесе жоятын) болса,

доллар бағамы тіпті 500 теңгеге жетуі мүмкін

Бәлкім кейінірек “арзандайды”, бірақ бәрібір сол аймақта қалады.

— Жағдай баяғыдан қалыптасып, дамыды — біз тек қорытындыға келіп жатырмыз. Соңғы уақытта инфляциямен де сол жағдай бірдей –

бұл тосынсый емес, бірақ болжамды нәтиже немесе соңғы үш жылдағы саясаттың нәтижесі

Айтпақшы, соңғы айлардағы мұнай бағасының күтпеген өсуі ештеңені өзгертпеді — жай ғана екі айға кейінге шегерілді. Сондықтан бүгінде мұнайдың өсуімен теңге нығайып жатқан жоқ. Шындығында, ол қазірдің өзінде құлдырай бастауы керек еді, содан кейін мұнай қол жетімді болды, жыл соңына дейін осы жағдай сақталуы мүмкін”, — деп түйіндеді ол.

Серіктестер жаңалықтары
© «365 Info», 2014–2024 info@365info.kz, +7 (727) 350-61-36
050013, ҚР, Алматы қ., «Керемет» ықшамауданы, 7 үй, 39 корпус, 472 кеңсе
Қате байқасаңыз, оны белгілеп Ctrl+Enter басыңыз