Нұр-Сұлтан
Қазір
2
Ертең
-1
USD
449
-1.43
EUR
484
-3.48
RUB
4.86
0.00

Дәрігерлердің жалақысын көтеру медицина сапасын жақсартуға кепілдік бермейді – сарапшы

Медицина саласындағы жаңалықтарды Денсаулық сақтау министрі Алексей Цой айтып берді.

“2021 жылы дәрігерлердің орташа жалақысы шамамен 320 мың теңгені, 2023 жылы 561 мың теңгені құрайды. Ал 2021 жылы медицина қызметкерлері – 173 мың, 2023 жылы 210 мың алады”, – деді министр.

Республикалық бюджетте 247 мың медицина қызметкерінің еңбекақысын көтеру қарастырылған:

  • 2021 жылы 222 млрд теңге;
  • 2022 жылы 362 млрд теңге;
  • 2023 жылы 557 млрд теңге.

Бұдан өзге, министрліктің жоспарында медициналық қызметтерге тарифтерді қайта қарау бар. Жаңа тарифтер COVID-19 науқастарын стационарда емдеуге және ауруханада өткізген күннен кейінгі медициналық оңалту көрсетуге көзделген. Сонымен қатар, ведомство мобильді бригадаларға және қашықтықтан кеңес беру тарифтерін әзірледі.

Сабыр сақтаңыздар

Осы жаңалықтардың барлығы кімнің есебінен? Барлық қаржылық шығындар пациенттердің қалтасына түсе ме?

Бұл туралы Primary health care Ұлттық қауымдастығының президенті Төлебай Рахыпбековпен әңгімелестік.

– Төлебай Қосиябекұлы, медициналық қызметтерге тарифтер өсіп, дәрігерлердің жалақысын көтергенде тұтынушылар зардап шегеді ме?

– Жоқ. Олар әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына (ӘМСҚ) қанша аударса, сонша болады. Жалпы, мемлекет жоспарында қор жарнасын біртіндеп арттыру болды, бірақ пандемияға байланысты бұл процесс тоқтатылды. Қазір ол жалақы қорының 2%-ын құрайды. Германияда, мысалы, бұл – 14,2%. Оның 50%-ын жұмыс беруші, 50%-ын қызметкердің өзі төлейді. Тіпті зейнеткерлер де 5% төлейді.

Еуропада біз тек 2% төлейтінімізді білгенде, онымен қоймай бұған шағымданатынымызды естігенде, олар қатты таң қалады.

Себебі бұл 2% тым аз. Мемлекет әлі күнге дейін шұғыл көмек көрсетеді, онкологияны және тіпті есірткі диспансерлерінде маскүнемдерді тегін емдейді.

Сондықтан тарифтердің өсуі бізге тікелей әсер етпейді.

– Бірақ егер тарифтер өзгеретін болса, онда осы 2%-ға біз қазіргіден де аз қызметтерді ала аламыз, солай емес пе?

– Олай емес. Себебі тарифтердің өсуі алғашқы медициналық-санитарлық көмек пен медициналық-әлеуметтік көмек ауруханаларының клиникалық-шығынды топтарын жан басына қаржыландыруды арттырады. Керісінше, бұл халық үшін жақсы.

Медициналық мекемелердің қалыпты жұмыс істеуі үшін олардың шығын құрылымында жалақы қоры 60%-дан аспауы керек.

Алайда, онда бұл көрсеткіш 90% құрайтын ауруханалар бар. Ал егер тарифтерді көтермей, дәрігерлердің жалақысын көтерсек, онда денсаулық сақтау саласын дамыту болмайды. Дәрі-дәрмектер мен жабдықтарды сатып алатын ештеңе қалмайды.

Нарықтық емес тарифтер

— Әңгіме алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсету қызметтеріне, онкология мен жүрек-қан тамырлары ауруларын емдеуге тарифтер өзгеретіні туралы болып отыр. Бұл барлық медицина ақылы негізге ауысады дегенді білдіре ме?

— Қазір осының барлығына тарифтер бар. Әрбір қызметті бюджет немесе ӘМСҚ бекітілген прейскурант бойынша төлейді.

Бірақ әділетсіздік бар. Медициналық мекемелердің пациенттерді емдеуге жұмсаған барлық шығындарын мемлекет өтемейді.

Сондықтан министрдің мақсаты – ауруханалар мен емханалар жұмсайтын нақты бағалар мен ақшаға тарифтерді эксперименталды түрде жақындату. Әрқайсысында жақсы ақша табатын бөлімдер бар, бірақ өздерін қамтамасыз ете алмайтындар да бар. Төмен тарифтерге байланысты. Емделуші қай жерде емделсе де — амбулаториялық, шұғыл немесе стационарда емделіп шыққан әрбір жағдайдың өзін өзі өтеуі тиіс.

Мәселен, тарифтердің өсуі керісінше пациенттерді әлеуметтік қорғауды күшейтеді. Денсаулық сақтауды қаржыландыру, есіңізде болсын, бұл ауруханаларды қаржыландыру емес, бұл – халықты әлеуметтік қорғау.

— Әрбір медициналық мекемеде ақылы қызмет көрсету бөлімшесі бар, бұл қызметтер емделушілер үшін қолжетімді бола ма?

– Егер аурухана тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне кіретін қызмет үшін ақы алса, ӘМСҚ айыппұл салады. Сондықтан бекітілген талаптарды бұзу ешкімге пайдалы емес. Айтпақшы, бұл кепілдендірілген көлемге диагноздардың барлығын дерлік емдеу кіреді. Қазірдің өзінде оңалту сол жерге кірді.

Ақылы қызметтер негізінен пациенттердің жеке қалауына байланысты. Бір орындық палата немесе жеке тамақтану дегендей.

Ақылы қызметтерге тарифтер нарықтық баға белгілеу негізінде жеке белгіленеді. Бұл жақсы.

Ал кепілдендірілген көлемге кіретін қызметтердің тарифтеріне келетін болсақ, онда тарифтер соншалықты төмен, көптеген жеке клиникалар ӘМСҚ жүйесіне қатысқысы келмейді. Оларға нарықтық негізде жұмыс істеу оңайырақ әрі тиімді.

Ынталандыру жүйесі

— Медицина қызметкерлерінің жалақысы мен тарифтерді арттырады делік. Ал денсаулық сақтау жүйесі жұмысының сапасы арта ма?

— Бұл мәселе. Себебі бүгінгі күні дұрыс толтырылмаған құжаттаманың нәтижесінде ӘМСҚ ауруханаларға үлкен көлемде айыппұл салады. Бұл бүкіл персоналға әсер етеді. Жақында

біз Қырғызстанда болдық. Онда 5 жыл бұрын айыппұлдан бас тартып, жазалау жүйесін ынталандыру жүйесіне ауыстырған. Медициналық қызметтердің сапасы жақсарды

Біздің қауымдастық Денсаулық сақтау жүйесі қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу біліктілігі мен тиімді жұмысы үшін үстемеақы төленетін белгілі бір базалық жалақы негізінде құрылуы тиіс деп есептейді. Бұл медициналық көмектің сапасын ынталандырады.

Мысалы, егер дәрігерлерге қатерлі ісіктің сыртқы локализациясын ерте анықтау үшін қосымша ақы төленсе, олар профилактикалық тексерулермен белсенді айналысады

Кейін асқыну болмаған операциялар үшін қосымша ақы төлеу керек. Сапалы көмек көрсету, пациенттерге жақсы қарым-қатынас жасау және барлық стандарттар мен талаптарды сақтау арқылы өз жалақысына әлі де жалақы алуға мүмкіндігі бар жүйеде кез келген қызметкер өз жұмысына мүлдем басқаша қарайды. Жазалау жүйесі қызметкерлердің қателіктерін жоққа шығармайды және жақсы жұмыс істеуге ынталандырады.

Қауымдастық бұл мәселені денсаулық сақтау министрлігі мен ӘМСҚ басшылығы деңгейінде көтерді, бірақ әзірге айыппұл жүйесінен техникалық тұрғыдан алшақтау мүмкін емес.

Нәтижесінде жекелеген медициналық мекемелер қызметкерлерге қандай да бір қосымша төлемдер туралы айтпағанда, банкротқа дейін жақындайды. 2020 жылы тіркеу жанжалынан кейін ауруханалардан 4,7 млрд теңге алынып қойды. Бұл ауруханалармен не болды деп ешкім ойламады. Бірақ пациенттер сонда барады ғой, олардың қызметіне ақшаның болмауы оң әсер етпесі анық.

Әділ қаржыландыру

2025 жылға дейін денсаулық сақтау саласына жұмсалатын шығындарды ЖІӨ-нің 5%-на дейін жеткізу жоспарланған. Бұл қуантарлық жайт. Себебі біз ЖІӨ-нің 5,5%-дан аз алатын денсаулық сақтау тиімді бола алмайды деп есептейміз. Қазір менің мәліметтерім бойынша бұл көрсеткіш ЖІӨ-нің 1,9%-ын құрайды. Министрлік 3%-ға дейін көрсеткіш береді. Бірақ бұл өте аз.

– Егер бюджетте ақша болмаса, министр 2023 жылға қарай жүйе қызметкерлерінің жалақысын қалай көтергісі келеді?

— Үш жылдық бюджет бекітілді, сондықтан ақша бар. Бірақ олардың таралуын ынталандыру негізінде қайта қарау керек.

2020 жылдың қыркүйегінде пандемия кезінде президент дәрігерлердің жалақысын көтеруге 150 млрд теңге бөлуді бұйырды. Бөлінді. Олар таратқан кезде жүргізушілер туралы, сондай-ақ отбасылық дәрігерлер тобына кіретін әлеуметтік қызметкерлер мен психологтар туралы ұмытып кетті. Себебі президент тек медицина қызметкерлерінің жалақысын көтеру туралы ескерту жасады.

Нәтижесінде психологтар әлі 70 мың теңге алады. Мұндай жалақы бойынша жүйеде кім жұмыс істейді?

Денсаулық сақтау министрі мен осы салаға жауапты вице-премьердің бұл проблемадан хабары болғаны қуантады. Сондықтан 2023 жылы жалақыны көтеру жүйенің барлық қызметкерлеріне қатысты болады.

Серіктестер жаңалықтары
© «365 Info», 2014–2024 info@365info.kz, +7 (727) 350-61-36
050013, ҚР, Алматы қ., «Керемет» ықшамауданы, 7 үй, 39 корпус, 472 кеңсе
Қате байқасаңыз, оны белгілеп Ctrl+Enter басыңыз