Банктар ұзақмерзімді депозиттердің сыйақысын төмендетуі мүмкін

2020 жылдың бірінші жартысында депозиттердің ондығына шекті пайыздарының ай сайын өзгеруі қалыпты жағдай болды. Бұл бағамның динамикасы, базалық мөлшерлеменің өзгеруі және басқа да факторларға байланысты қаржы нарығындағы үнемі өзгеріп отыратын жағдайды көрсетті.

Жыл соңына қарай өзгерістер азайды. Мысалы, 2020 жылы қарашадағы жариялымға 6 өзгеріс енгізілген, желтоқсанда 2, ал 2021 жылы қаңтарда бірде-бір өзгеріс енгізілмеген. Оның үстіне өзгерістер сыйақының максималды мөлшерін азайтуға қатысты болған.

Тағы бір төмендеу

Жаңа жыл кішігірім өзгерістермен басталды. ҚДКБҚ-да екіжылдық жинақтардың шегін азайту шешімі қабылданды. Толықтырылатын депозит ашқанда ол 11,7 пайыздан 11,5 пайызға төмендейді. Толықтырылмаса 13,2 пайыздан 13 пайызға төмендейді. Қор бұл өзгерісті былай түсіндірді:

“Қысқа мерзімді депозиттер бойынша максималды мөлшерлеме сол қалпында қалады. Ол Ұлттық банктың базалық мөлшерлеме деңгейін сақтап қалуына байланысты. Нарыққа тәуелді мерзімді депозиттер де өзгеріссіз қалады. 24 айға жоспарланған ұзақмерзімді жинақ біраз төмендеді. Оған себеп – банктардың нарықтық мөлшерлемесінің төмендеу”, – делінген қор сайтында.

Жаңа максималды мөлшерлемелер өте төмен екенін айтып өткен жөн. Осылайша, екі жылдық жинақ салымдары бойынша пайыздар 2019 жылғы қыркүйектен бастап ақпандағы көрсеткіштен жоғары болды. Толықтырусыз депозиттер сол уақыттан бері ең төменгі деңгейде.

Депозиттер бойынша не білу керек?

• Ең тиімсіз депозиттер – бұл 3 және 6 айға жоспарланған мерзімді және мерзімсіз депозиттер. Олар бойынша ең жоғарғы сыйақы 9% (толтырудан бас тартқан жағдайда 9,5%) құрайды. Олардың артықшылығы ақшаны кез-келген уақытта алуға болатынында. Осы жерде айтарлықтай айыппұлдарды айналып өтуге болатынын ескерткен жөн.
• Ақша салудың ең тиімді жолы – толықтыру мүмкіндігінсіз бір жылға жинақ салымы. “Салу және ұмыту” принципі. Ақша алу мүмкін емес. Бірақ бір жылдан кейін сыйақы 14% дейін жетеді.
• Жылдық салымдар сол шартпен ашылатын екі жылдық салымдарға қарағанда тиімдірек. Яғни, 12 айға жоспарланған толықтырусыз салым 24 айға жоспарланған салымға қарағанда үлкен пайызға ие.
• Соңғы рет толықтырусыз жинақ салымдары бойынша ең жоғары ұсынылған сыйақы 2020 жылғы маусымда ұлғайды. Содан кейінгі өзгеріс қазан айында толықтыру опциясы бар депозиттер үшін болды. Толықтырусыз екі жылдық салымдар бойынша шек 7 айда бесінші рет төмендеп отыр.
• Бір мерзімге ашылған жинақ пен мерзімді салым арасындағы сыйақыдағы айырма мынаны құрауы мүмкін:

толтыру қарастырылмаса, 1%-дан 3,6%-ға дейін
толықтыру болса, 1%-дан 2,4%-ға дейін