Алматыға қарағанда доллар Шымкентте қажеттірек

• Шымкентте долларға деген сұраныс өткен жылдың желтоқсан айында ең жоғары деңгейде болды
• Алматыда қарашамен салыстырғанда көрсеткіштер 26%-ға немесе 19,1 млрд-қа төмендеді.

Нәтижесінде, бұл екі қала америкалық валютаға жалпы республикалық сұраныстың жартысынан көбін қамтамасыз етті. Ресми деректер бойынша, желтоқсан айында қазақстандықтар оларды сатып алуға сатқаннан гөрі 201,8 млрд теңгеге артық қаржы жұмсаған. Алайда қарашамен салыстырғанда сұраныс 1,3%-ға, 2019 жылдың желтоқсанмен салыстырғанда – 5,9%-ға төмендеді.

Төмендеудің басты себебі – алматылықтар тарапынан сұраныстың төмендеуі. Сонымен қатар, соншалықты күшті болмаса да, нетто-сатылымдардың қысқаруы, республиканың тағы үш өңірінде байқалады:

• Атырау облысы – минус 3,3 млн, 6,4 млрд дейін,
• Жамбыл – минус 532,8 млн, 4,5 млрд дейін
• Қостанай – минус 277,4 млн, 7,9 млрд дейін

Екінші жағынан, 5 аймақта долларға деген сұраныс 2020 жылы ең жоғары деңгейде болды. Шымкенттен басқа бұл оқиға:

• Нұр-Сұлтан –  6,6 млрд дейін
• Ақмола облысы – 3 млрд дейін
• Қарағанды –  11,4 млрд дейін
• Солтүстік Қазақстан – 3,9 млрд дейін

2020 жылдың қорытындысы бойынша халық америкалық валютаны сатып алуға оларды сатудан түскеннен 1 трлн 674,2 млрд теңгеге артық жұмсады. Бұл өткен жылғы көрсеткіштерден әлдеқайда аз – төмендеу 18,2% немесе 372,5 млрд. болды. Бұл ретте бәрін карантинге жаба салуға болмайды (ол маңызды рөл атқарса да) :

• сұраныстың төмендеуі жылдан жылға 9 ай ішінде байқалады. Оның бесеуі – екінші жартыжылдықта
• жыл сайын ең қатты төмендеу маусым айында тіркелді: 2020 жылы таза сату көлемі 2019 деңгейінің 36,8% құрады. Осы уақытқа дейін көптеген қатаң шектеулер алынып тасталды.

Жалпы, 2020 жылдың қорытындысы бойынша алматылықтар долларға деген үлкен сұранысты көрсетті. Өңірде нетто-сату көлемі 565 млрд теңгені құрады. Шымкент көрсеткіші – 328,7 млрд (өсім 8 ай қатарынан жалғасуда). Сұраныстың ең төмен деңгейі – Алматы (17,8 млрд) және Ақмола (18,1 млрд) облыстарында.

Нұр-Сұлтан Алматыны еуроға сұраныс бойынша басып озды

Еуроға сұраныс тұрақсыз болып тұр. Желтоқсан айында қазақстандықтар оны сатып алуға сатудан түскеннен 19,2 млрд астам қаражат жұмсады. Бұл 4 айдағы ең төменгі көрсеткіш және қараша деңгейінен 7,3% төмен. 2019 желтоқсанымен салыстырғанда төмендеу әлдеқайда күшті – шамамен 30%.

Еуроға сұраныс аймақтардың басым көпшілігінде төмендеді. Алматы тағы да ең күштісі – 5,6 млрд теңге. Сонымен қатар, Оңтүстік мегаполисте еуроға деген сұраныс үш ай қатарынан төмендеді. Батыс Қазақстан облысында да осындай үрдіс бар.

Еуропалық валютаға сұраныс аз да болса өскен аймақтар:

• Нұр-Сұлтан – 2,1 млрд теңгеге, 5,2 млрд теңгеге дейін
• Ақмола облысы – 41,8 млн-ға, 534,6 млн-ға дейін
• Жамбыл – 112,6 млн-ға, 506,4 млн-ға дейін
• Маңғыстау – 77,6 млн-ға, 383,9 млн-ға дейін

Айта кетейік, 2020 жылы Астанада алғаш рет еуроның нетто-сатылымы Алматыға қарағанда жоғары болды.

Жыл қорытындысы бойынша еуропалық валютаға жиынтық сұраныс 42,1% ға төмендеп, 2019 жылғы 351,2 млрд қа қарсы 203,4 ті құрады. Алматы көш бастап тұр – 12 айда 74,8 млрд теңге. Одан әрі Нұр-Сұлтан (30,3 млрд) және Шымкент (18,5 млрд) орналасты. Түркістан облысында еуроға сұраныс ең азы болды – жыл қорытындысы бойынша нетто-сату көлемі бар болғаны 400,6 млн теңгені құрады.

Көлемінің төмендегеніне қарамастан, еуро рубльге қарағанда Жамбыл, Қызылорда облыстарында, Алматы мен Нұр-Сұлтан өңірлерінде танымал болды.

Рубльге сұраныс артты

Бұл ретте Ресей валютасына сұраныс аздап өсті – қарашаға қарай 2,6% ға және 2019 жылдың желтоқсанымен салыстырғанда 57,4% ға өсті. 2020 жылдың соңғы айының қорытындысы бойынша нетто-сатудың жиынтық көлемі 53 млрд теңгені құрады. Ең жоғары сұраныс дәстүрлі түрде республиканың солтүстік-шығысында сақталады:

• Павлодар және Солтүстік Қазақстан облыстарында ол доллар мен еуроға жиынтық сұраныстан жоғары болып шықты: тиісінше 7,4 және 4,6 млрд теңге
• Шығыс Қазақстан облысында нетто-сату 7 млрд теңгеден асты. Тенденция бесінші ай қатарынан сақталуда
• Ақтөбе облысы – 5,8 млрд

Алайда, Ақтөбе облысында рубльге сұраныстың төмендеуі қатарынан үшінші ай байқалуда. Осындай үрдіс Қарағанды және Ақмола облыстарында. Маңғыстау облысында рубльге деген сұраныс желтоқсан айында 2020 жылдың ең төменгі деңгейі болды. Екінші жағынан, Астанада сұраныс, керісінше, жылдың соңына қарай шыңына жетті.