АҚШ-тағы COVID-19-дың таралуы тағы бір карантиннен қашып құтыла алмайтынымызды көрсетеді

КВИ-мен күрес моделі

Пандемияның бірінші кезеңі: 2019 жылдың аяғында Қытайда  өте жұқпалы және тез таралатын жаңа вирус пайда болды. Әлемнің әр елі мен аймағы пандемияға өзінше жауап беруге тырысты.

Италия өзінің солтүстігінде сыртқы әлемнен байланысын үзу арқылы оның таралуын тоқтата алды. АҚШ-та Нью-Йорк қаласы да, сол штат та зардап шекті. Ондағы инфекция әсіресе агрессивті түрде таралды, пандемиядан зардап шеккендердің көбеюі бүкіл ұлттық денсаулық сақтау жүйесіне ауыртпалық әкелді. АҚШ-тағы аурухана тоңазытқыштарындағы қаза тапқандардың денесі түсірілген видеоны бүкіл әлем көрді. Губернатор Эндрю Куомо локдаун енгізіп, аурудың таралуына тоқтата алды. Нью-Йорктің әкімшілік тәжірибесі, сондай-ақ осы қаланың медициналық қызметтерінің жедел әрекет етуі коронавируспен күресудің моделіне айналды.

SARS вирусынан бірінші болып зардап шеккен кейбір Азия елдері вирустың таралуының алғашқы кезеңінде ықтимал жұқтырған адамдарды анықтау үшін жаппай тестілеуді бастады. Бұл шараның көмегі тиіп, вирустың таралуын тоқтата алды.

Штаттар бұл тәжірибеге сүйенбеді.

Ақ үй дүрбелең болмас үшін коронавирустың қауіптілігін жоққа шығарды

Өкінішке орай, АҚШ-тың жаһандық эпидемиологиялық бақылау орталығы, аурудың таралуын бақылау орталығының шешімі қате болып шықты. Ол тіпті вирустың адамнан адамға берілу тізбегін бақылау процесін қиындатты.

Нәтижесінде вирустың таралуын бақылауды қолдан шығарып алды. АҚШ басшылығы вирусты бақылап, қызметкерлердің кейбір санатына ұлттық локдаун енгізу арқылы оның таралу салдарын азайтуға тырысты.

Миллиондаған адамдар жұмыссыз қалды, мектептер жабылды, кез келген жиындар мен жаппай іс-шаралар ресми түрде тоқтатылды. Сәуір айының ортасында АҚШ-та күніне 32 мың жаңа жағдай тіркелді. Бір айдан кейін 22 мың адам болды, ал америкалықтар жағдай реттеліп, пандемияны жеңеміз деп үміттенді.

Шала-жансар жау

Екінші кезең мамыр айының соңына келді. Америкалықтар босаңсып, вирус жұқтырғандар туралы жаңа деректерді «өздері жеңіске жетіп жатқан» майданнан алынған мәліметтер ретінде қабылдады. Ақ үй пандемияны біржола жеңу үшін локдаунды жалғастырамыз ба әлде  экономиканы жандандырамыз ба деген таңдаудың алдында тұрды.

Олар шектеулерді алып тастай бастады, бірақ үш аптадан кейін

шілде айында америкалықтардың әлеуметтік белсенділігі артты, ал денсаулық сақтау министрлігі жаңа анти-рекорд орнатты – 66 мың адам вирус жұқтырды

Джордж Флойдтың өлімінен кейін болған жаппай наразылықтар жұқтырғандардың күрт өсуіне себеп болмады. Өйткені, наразылық  көшеде өтті. Мұның бірден бір себебі: жабық кеңістіктегі жастардың жағажай кештері.

Тамыздың аяғында АҚШ-та тәулігіне 44 мыңға жуық жаңа жағдай тіркелді

Сәнге айналған сөз

Позитивті есептеулерге сәйкес

бүгінгі таңда АҚШ халқының 12%-ы вирус жұқтырған

Егер мемлекеттер  Швеция үлгісімен ұжымдық иммунитеттің соңына түсетін болса, бұл жылдар бойы созылуы мүмкін. Ал қазірше

бүкіл әлем халқының шамамен 4%-ы тұратын Штаттарда COVID-19-дан қайтыс болғандар саны бүкіл әлем бойынша жаңа инфекциядан қайтыс болғандардың 1/4 құрайды

Америка өзінің қарттарын және әлсіз азаматтарын қорғай алмады. Бұған перзентханаларда, ауруханаларда және қарт адамдарға күтім жасау мекемелерінде індеттің таралуы дәлел.

Жас, күші көп, жеңіл ауырғандарға келетін болсақ … олар коронавирустан кейін  созылмалы шаршау, жүрек аурулары, қан тамырлары мен тыныс алу, жүйке жүйесі ауруларына шалдықты.

Ұжымдық иммунитет, медицина және санитария саласындағы американдық сарапшы Майкл Остерхолм (Миннесота университетінің жұқпалы ауруларды бақылау және санитарлық-эпидемиологиялық саясатты дамыту орталығының директоры) және Вашингтонның әйгілі тергеу журналисі Марк Олшакердің пікірінше, бұл жай ғана сәнге айналған сөз және басқа ештеңе емес.

Тек қана локдаун

Бұл пандемия драмасының екінші толқынын локдаун арқылы жеңуге болатынын білдіреді. Елдің ең проблемалы аймақтарында вирустың таралуын тоқтату  мақсатында бірқатар аймақтық нокдаун жариялау. Күніне 100 мың адамға бір жаңа жағдайдан аспайтын деңгейге жету үшін

мұндай локдаундарды 6-8 апталық мерзіммен  енгізу керек

Дәл осындай статистикалық жағдайда барлық контактілерді бақылау мен бақылаудан қандай да бір пайда болады.

Енді локдаунды қаржыландыру туралы айтайық. Адамдардың өз еркінен тыс жұмысын тоқтатқаны үшін қандай төлемдер жасау керек?  Миннеаполис Федералды резервтік банкінің президенті Нил Кашкари жоғарыда аталған Остерхолммен бірге The New York Times газетінде мақала жазды. Ол мұны қалай ұйымдастыруға болатынын түсіндірді: Американың карантиннен қатты зардап шекпеген және осы мерзімде көп ақша жұмсамаған азаматтардың ақшасының есебінен қаржыландыруға болады дейді. АҚШ-та жеке жинақ нормасының банктік көрсеткіші  қаңтар айындағы 8%-дан тамыз айында 20%-ға дейін өсті. Бұл жинақты ұлттық экономиканы инвестициялауға пайдалануға болады. Пандемия кезінде капиталы күрт өскен банктер жұмыс орындары мен бизнеске ақша бере алады. Сыртқы қарыздарға жүгінудің орнына бір-біріне көмек көрсетеді.

Локдаунды жартылай шаралар алмастыра алады

Ауру әлі де өршіп тұрған аудандар мен аймақтарда маска кию және әлеуметтік қашықтықты сақтау  мәселені өздігінен шеше алмайды.

Әлем вакцина ойлап тапқанға дейін ұйымдар мен кәсіпорындардың тағы 6-8 ай бойы жұмыс істеуі вирустың таралуын күшейтеді. Әсіресе мектептер мен университеттердің қайтадан ашыла бастауы жағдайды қиындатады. Қыркүйек айының ортасына қарай АҚШ-тың кейбір университеті оффлайн режимдегі сабақтарды тоқтатуға мәжбүр болды. Студенттік қалашықтарда  жаңа індет ошақтары пайда болып, ең жаманы бұрын ауырған адамдар вирусты екінші рет жұқтырды.

КВИ-ге қарсы вакцина

Үшінші кезең тиімді вакцина кең жаһандық айналымда болған кезде басталады. (немесе егер болса). Вакцина вирустың таралуын тоқтатса да,  басқа да проблемалық мәселелерді шеше алмайды.

Неліктен бұл әсіресе АҚШ-қа қатысты? Себебі АҚШ-тың қоғамдық денсаулық сақтау жүйесінің кейбір үндеулері батыстық қоғамның ең негізгі принциптерінің бірі –индивидуализмге және жеке бостандыққа ұмтылуға түбегейлі қарсы келеді. Штаттарда бұл маска кию және басқа адамдардан оқшаулану, үйден шықпау және  байланыстарды шектеу талабын ашық ескермеу арқылы көрінеді.

Қазірде қоғамда азаматтардың вакцина салуға деген ниетін бұзатын түрлі астыртын теориялар пайда болуда, олар «цифрлық концлагердің құрбаны» болмаңдар деген үндеу тастауда

Осы уақытта АҚШ-та биліктің беделіне нұқсан келіп,  оған деген сенім күрт төмендеді. Сонымен қатар, америкалықтар 1955 жылы жаңа вакцина тестілеудің барлық кезеңінен өтпегендіктен 40 мың полиомиелит жұқтыру жағдайы анықталғанын естеріне түсірді.

Яғни, локдауннан қашып құтыла алмайынымыз сөзсіз.  Ол не жалпыұлттық, не бірнеше аймақтық деңгейде болады.