АҚШ 20 қаңтардан бастап қалай өзгереді — Байденнің жеті уәдесі

Джо Байден инаугурациядан кейін бірден мына істерге кіріспекші. Дәлірек айтқанда, ол қандай уәделерден бас тартқан жоқ.

1. Заңсыз иммигранттарды заңдастыру

Маусымда Байден президенттіктің бірінші күнінде Конгреске АҚШ-та ұзақ уақыт құжаттарсыз тұрып жатқан 11 миллион адамның азаматтығына жол ашатын заң жобасын жіберуге уәде берді. Сонымен бірге, мексикалықтар АҚШ-та істері қаралып жатқанда, өз елінде қалуға мәжбүр болатын хаттамаларды, жалпы мигранттарды қорғау туралы хаттамалардың күшін жою туралы да айтылды.

Алайда, қарашада азаматтыққа жол ашатын заңды президенттіктің алғашқы 100 күнінде ашамын деп айта бастады.

“Бұл ішінара Америка Құрама Штаттарының конгресінен қандай қолдау ала алатыныма немесе алмайтыныма байланысты болады”, — деп мойындады Байден.

26 желтоқсанда оның ресми өкілдері жаңа президент азаматтық мәселесін бірден көтеретінін айтты. Бірақ Трамптың көші-қон саясатын кері қайтару шамамен алты айға созылуы мүмкін. Себебі егер бәрін бірден қабылдайтын болса, бұл шекарадағы босқындар санының күрт өсуіне әкелуі мүмкін.

2. Мұсылманға қарсы тыйымдарды қайтару

Байден Трамптың “исламофобиялық” шектеулері тақырыбын бірнеше рет көтерді. Әңгіме халқы негізінен мұсылмандардан тұратын 13 елдің азаматтарына АҚШ-қа кіруге тыйым салу туралы.

“Трамп әкімшілігінің мұсылмандарға қарсы көзқарасы экономикамызға зиян тигізеді, құндылықтарымызға қайшы және террористерді жалдаудың қуатты құралы бола алады”, — делінген Байден сайтында.

“Мұсылмандардың елге кіруіне тыйым салу моральдық тұрғыдан дұрыс емес және бұл елімізді қауіпсіз ететіндігі туралы ешқандай мәлімет немесе дәлел жоқ.

Бұл Трамп әкімшілігінің билікті теріс пайдалануы, әрі, ең алдымен, қара және қоңыр иммигранттарға бағытталған. Байден бірінші күні “мұсылмандарға қарсы тыйымдарды” жояды”.

3. АҚШ климат үшін күресті басқарады

Байден Париж климаттық келісімдеріне қайта қосылуға уәде берді.

Бұл 200-ге жуық ел арасындағы климаттың өзгеруімен күресу үшін парниктік газ шығарындыларын ерікті түрде азайту туралы келісім. Атап айтқанда, АҚШ, көміртегі шығарындылары бойынша әлемдегі екінші мемлекет, 2025 жылға қарай қазба отындарының шығарындыларын шамамен 30%-ға қысқартуы керек.

Трамп Американың 2017 жылы осы Келісімнен шыққанын мәлімдеді. 2020 жылы АҚШ-тың шығуы ресми түрде рәсімделді.

“Сонымен, біз кетеміз. Париж келісімі ең жоғары деңгейде Америка Құрама Штаттарына өте әділетсіз. Бұл біздің экономикамызға нұқсан келтіреді”, — деді Трамп.

Байден климаттың өзгеруіне қарсы күресті басқара отырып, АҚШ-ты қайтарып алмақшы. Ол қоршаған ортаны қорғау агенттігіне көмектесетін екі жаңа құрылымның басшыларын атады. Елдің климат жөніндегі халықаралық күш-жігерін Джон Керри басқаратын болады. Джин Маккарти — АҚШ-тың ішкі Климаттық саясатымен айналысады.

4. Барлығын маскаға

“Бірінші күні мен өкілеттігім жететін жерлерге маска тағуды талап ету туралы бұйрыққа қол қоямын”, — деп жазды Байден желтоқсан айының басында Twitter-де.

Сонымен бірге ол Америкада маска тағуды талап етуге өкілеттігі барлық жерге жетпейтінін мойындады. Бірақ ол федералды ғимараттарда және ұшақтар, пойыздар және автобустар сияқты мемлекетаралық көліктерде міндетті түрде маска тағуды енгізеді. Ол сонымен бірге губернаторлармен және әкімдермен тығыз жұмыс істейтінін айтты, оларды жергілікті жерлерде тиісті Жарлықтар шығаруға шақырды.

5. Тағы да иммиграция

Байден “президент Трамптың баспана беруді шектеу туралы шешімін алып тастауға” шешім қабылдады. Бұл Трамптың АҚШ-қа үшінші елдер арқылы келген эмигранттар алдымен осы елдерде белгілі бір мәртебеге ие болып, содан кейін ғана АҚШ-қа көшуге өтініш беруі керек ережесіне қатысты.

6. Байларға салық

Байден Трамптың салық жеңілдіктерін 2019 жылдың қарашасынан бастап жоюға уәде берді.

“Мен Трамптың өте бай адамдар үшін салықты төмендетуін, Салық кодексіндегі негізсіз олқылықтарды алып тастаймын және бұл ақшаны Американың болашағына инвестициялау үшін қолданамын”, – деп жазды ол.

Байден бірнеше рет “жылына 400 мың доллардан аз ақша табатындар үшін салықты көтермеймін” деп уәде берді.

Көп ақша табатындар үшін жалақы салығы 2,6%-ға артады. Корпоративтік салық ставкалары 21%-дан 28%-ға дейін көтеріледі.

7. Мұнай-газ саласын реттеу

Трамп АҚШ-та тақтатас мұнайын өндіруді қайта іске қосса, Байден оны күрт шектемек.

Атап айтқанда, 20 қаңтарда ол мұнай компанияларына қойылатын экологиялық талаптар мен отын үнемдеу стандарттарын қатаңдатуға бағытталған бірқатар Жарлықтарға қол қоймақшы.

Сондай-ақ, ол таза ауа туралы заңды қайтаруға уәде берді, бұл бастапқы көріністі қалпына келтіруге және 2030 жылға қарай Американың аумақтары мен су ресурстарының 30%-ына қол сұғылмауға кепілдік берді. Шын мәнінде, бұл табиғи ресурстарды өндіруге тыйым салуды қарастырады.

Сарапшылар не дейді

Бастапқыда Байденнің уәделерін негізінен республикалық сарапшылар сынға алды. Атап айтқанда, олар “бірінші күннің” уәделері жақсылыққа апармайтынын атап өтті.

Мысалы, азаматтық алу және кейбір мұсылман елдерінен кіруге тыйым салуды алып тастау қауіпсіздікке теріс әсер етеді. Қылмыс өседі, террористік актілердің қаупі артады.

Корпоративтік салықтың өсуі бағаның күрт өсуіне әкеледі. Себебі “корпорациялар кез-келген салықты тұтынушылардың мойнына аса салады”.

Мұнай өндірушілер үшін шектеулер жұмыс орындарының қысқаруына және бензин бағасының өсуіне әкеледі. Жалпы, сарапшылар Байденнің ішкі саясаты байлар мен билік иелеріне әсер етпестен орта тапқа зиян тигізеді деген қорытындыға келді.

АҚШ Конгресі “COVID-19-мен күресу туралы” демократиялық заң жобасын ұсынғаннан кейін, АҚШ Демократиялық партиясын қолдайтын сарапшылар да белсенді сыншыларға қосылды.

Олардың наразылығын тудырған негізгі мәселе — 900 миллиард бюджеттік доллардың 700 миллиарды басқа елдерге жіберілетіндігі. Сонымен қатар, Америка азаматтары 600 долларға “ковидтік чектер” алады. Ал АҚШ-та тұратын заңсыз иммигранттар үшін олардың сомасы 1 800 долларды құрайды.