Алматы облысы Шелек ауылында Бижанов атындағы мектеп оқушылары дене шынықтыру сабағын партада отырып оқуға мәжбүр.
Бұл “цирк” 2020 жылы мектепті күрделі жөндеуден өткізгеннен кейін басталды, оған 441 382 929 теңге бөлінді (бұл сома республикалық бюджеттен, қалғаны жергілікті бюджеттен). Бірақ спортзалға бұл ақша жетпеген!
Ақша неге жұмсалды? Алматы облысы Білім басқармасының Еңбекшіқазақ ауданы бойынша білім бөлімінің мәліметінше, даладағы дәретхана жабылды (оқу орнының ішінде жуынатын бөлмелер іске қосылды), асфальт, плитка мен қоршау ауыстырылды. Жөндеу тек мектеп ғимаратында жүргізілді.
Ал спорт және акт залдары, шеберхана, гараж және жеке ғимараттағы басқа да үй-жайлар бұрынғы күйінде қалды. Спортзалды жөндеуге ақша бөлінбеді
Сонымен қатар, ескі спортзал апатты жағдайда деп жабылды.
Спортзал апатты жағдайда тұрғанына алты жылдан асты. “Алматықұрылысэксперт” ЖШС қорытындысы 2015 жылдың 16 қазанында берілді. Конструкциялардың кейбір элементтері бойынша физикалық тозу деңгейі шегіне жеткен болып шықты, ғимарат қалпына келтіруге жарамайды. Соған қарамастан, спортзалда сабақтар 2020 жылға дейін — халық карантинге кеткенге дейін жүргізілді.
Мектеп басшылығы да, білім бөлімінің қызметкерлері де дене шынықтыру сабағы кезінде оқушылар, мысалы, үстел ойындары туралы оқиды дейді. Ал күн жылыда олар далада, спорт алаңында, дене шынықтырумен айналысады.
– Сабақтарда конспект жазбайды, өйткені қажеті шамалы және жұмыс дәптерлер жоқ!!! Қашықтықтан оқыту кезінде сабақтар “Онлайнмектеп” платформасында жүргізіледі, онда мұғалім сабақ тақырыбы бойынша бейнематериалдарды жүктеп отырады және қорытындылау үшін бірнеше сұрақтар қояды. Оқушылар бұл сұрақтарға жазбаша жауап беріп, жауаптарды “онлайн жобаға” жүктейді”, — деп түсіндірді мектеп әкімшілігі.
Мәжіліс депутаты Ирина Смирнованың айтуынша, кабинеттерде спортпен айналысу – мүмкін емес жағдай. Дене шынықтыру сабақтары спортзалда болмаса да, кем дегенде далада өтуі керек: ол аймақта күн жылы. Партада отырып, дене шынықтырумен айналысу мүлдем дұрыс емес.
– Әкімдік пен Білім министрлігі спортзал салу мәселесін шешуі керек. Бай Еңбекшіқазақ ауданы үшін бұл соншалықты қымбатқа түспейді
Менің ойымша, дене шынықтыруды сыныпта оқытуды мектеп әкімшілігі өзі қабылдаған және дене шынықтыру сабақтарының идеясына мүлдем қайшы келеді. Балалар дене тәрбиесін алуы маңызды. Бұл жағдайда бізге жарты емес, осы процестерді басқарудың кешенді шешімдері қажет.
Бұл мәселені шешу керек. Шағын спортзал салып, гимнастика, йога немесе би сабақтарын ұйымдастыруға болады. Бір кеңсені жаттығу залы етуге болады. Яғни, түрлі шешімдер бар, міндетті түрде әрекет болуы керек”, — деді ол.
Смирнова 2020 жылғы күрделі жөндеу құжаттарын егжей-тегжейлі зерделеу керек деп санайды.
– Біз сыбайлас жемқорлық болғаны туралы алдын ала қорытынды жасай алмаймыз. Спортзалды күрделі жөндеусіз қалдырғаны таңқаларлық. Бірақ, әрине, заң бұзушылық бар деп ойлаймын
Сонымен қатар, директор әдетте мектепті жаңартуға ешқалай қатыспайды. Жөндеу қажет болған жағдайда ол қажетті құжаттарды жасамайды және оларға қол қоймайды. Мұның бәрін облыстың немесе ауданның құрылыс басқармасы жасайды — құрылыс жоспарын, жөндеу жоспарын және басқа да нюанстарды қалыптастырады. Осыған әкімдіктерге шығыстардың нақты бағыты бойынша республикалық бюджет бөлінеді. Білім басқармасы әкімдік ведомствосы қарамағында және облыс бюджеті есебінен қаржыландырылады, – деп түсіндірді депутат.
Шелек мектебіндегі жағдайға саясаттанушы Замир Қаражанов та наразы.
— Бұл өрескел жағдай. Нысандар тапсырылған кезде, ішінара емес, толығымен тапсырылады. Жалпы, мұндай мәселе өте көп. Бұған Алматы жол айрықтары бойынша да көз жеткізуге болады, олар да тапсырылып, аяқталмаған жағдайда пайдаланылады.
Бұл мүлдем дұрыс емес. Елімізде заң қабылдануы тиіс деп есептеймін, соның негізінде кез келген нысан 100% пайдалануға берілуі тиіс. Бәрі ойдағыдай жасалғанын тексеру керек, бір жағдайда күрделі жөндеуден кейін мектепте спортзал жоқ болып шығады, екіншісінде — құрылыс аяқталғаннан кейін құбыр жоқ болады”, — дейді ол.
Саясаттанушының тексеруші органдарға, соның ішінде прокуратураға қатысты көп сұрағы бар.
Қаражановтың айтуынша, бұл жағдайда барлық параметрлер бойынша заңнама бұзылған
Бірақ көбінесе олар бұған көз жұмады. Қоғам институттары өздерінің тікелей міндеттерін орындамайды.
— Мен бұл жемқорлық құқық бұзушылық деп айта алмаймын. Мүмкін, бюрократиялық сипаттағы себептер болған шығар. Соған қарамастан, прокуратура осы жобаны іске асырудың барлық қаржылық бөлігін мұқият зерделеуі керек. Неліктен нысан бастапқыда толық жаңартылмаған? Ал жергілікті билік аяқталмаған нысанды қалай қабылдағанын түсіндіруі керек. Жауапкершілікке тарту керек, – дейді саясаттанушы.
Қорытындылай келе, бұрын осы мектептің оқушылары спорттың әр түрі бойынша аудандық, облыстық және қалалық командалық жарыстарға қатысқанын атап өту керек. Жас спортшылардың суреттері спортзалдағы құрмет тақтасын безендіріп тұратын, ал қазір жабық…
Осы жеке алынған ауыл мектебінің призмасы арқылы Қазақстанның балалар мен жасөспірімдер спортының болашағы бұлыңғыр болып көрінеді. Бұл мектеп осындай жағдайға тап болған жалғыз оқу орны емес екені анық.