ҰҚШҰ бітімгерлері Қазақстаннан кетіп жатыр — әрі қарай не болады?

Қанша уақыт болатыны бұрын келісілген

— Бітімгерлерді қазір шығару тұжырымы неге негізделген? Тәртіпсіздіктердің қайталану қаупі бар ма?

— Жалпы, Алматыдағы және басқа да ірі қалалардағы жағдай тұрақтанды.

ҰҚШҰ бітімгерлік күштері өз міндеттерін толығымен орындады және оларды осы жерде ұстаудың мәні жоқ

Сонымен қатар, жақында Тоқаевтың ҰҚШҰ Бас хатшысымен кездесуі болды, онда мерзімдер де талқыланды. Сондықтан жақын арада ешқандай шиеленістер күтілмейді.

Қалғандарын біз өзіміз жеңе аламыз. Қазақстанда полицейлер өте көп: олардың саны бойынша, қателеспесем, біз әлемнің алғашқы ондығына кіреміз. Әрине, халыққа қатысты. Сондықтан ішкі резервтер бар.

— Полиция саны көп болса, басынан неге тойтарыс бере алмады?

— Себебі сапа жағынан төмен. Құқық қорғау органдарын реформалау қажет деп неше рет айтылды. Иә, олардың саны көп, көшеден полиция қызметкерлерін үнемі көреміз, бірақ, мысалы, Қытайда немесе Польшада мен оларды мүлдем кездестірмедім. Бірақ олардың санынан қылмыс деңгейі төмендеген жоқ.

Қарақшылық пен тонау толқыны қоғамның бұрыннан криминализацияланғанын анық көрсетті. Тіпті қыздар да тонауға қатысты, яғни жастардың (және олар ғана емес) криминализация деңгейі өте жоғары деңгейде. Бұл

құқық қорғау жүйесінде ғана емес, сонымен қатар соңғы он жыл ішінде мемлекет жүргізген жастар саясатындағы олқылықтар

Яғни, көптеген бағдарламалар қабылданған сияқты, оларға үлкен қаражат бөлінді, нәтижесінде жастар тек Алматыны ғана емес, басқа қалаларды да тонады.

Қауіпсіздік қызметкерлерінің кәсібилігі, мен айтқанымдай, төмен деңгейде. Ішкі істер министрі қызметіне келгелі ешқандай елеулі реформаларды көрген жоқпын. Бірақ полиция қызметкерлерінің қатысуымен көптеген қылмыстық оқиғалар болды.

Осы жылдар ішінде полиция құлдырады. Олар тіпті қылмыстардың ең көп саны құқық қорғау органдарында болғанын ресми түрде мойындады.

Жауапкершіліктің төмендігі, кәсібиліктің төмендігі — осы күндері бәрі көрінді. Әлеуметтік-саяси проблемалар — нәтижесінде кейбіреулер митингіге, басқалары тонауға шықты, ал басқалары тәртіп орната алмады.

Құқықтық негіздер мен ақылға қонымды дәлелдер

— Осы бірнеше күнде сапа түбегейлі жақсара алмайды. Сондықтан біз бастапқы сұраққа қайта ораламыз — бітімгерлерді шығару ерте емес пе?

— Бірақ қазір жағдай басқаша, шиеленіс төмендеді. Қоғам ауыр соққыға ұшырады және

әзірше біраз уақыт көшеге талаптармен ешкім шыға қоймас, қиратып, бүлдіру үшін тіпті де шықпайды

Яғни, бірнеше күн жеткілікті болды.

Екінші жағынан, үкіметтегі ауысудан туындаған шиеленісті төмендетуге аздап көмектесті. Наразылық көңіл-күйі әлсіреді, адамдар соңын күтеді. Тағы да қайталаймын, бітімгерлік күштеріне қажеттілік жоқ.

— Бұл шешімге Батыс ұстанымы қалай да әсер етуі мүмкін бе? Олар өздерінің наразылықтарын барлық жағынан білдірді, тіпті енгізудің заңдылығы туралы сұрақ қойды.

— Олай деп ойламаймын. Біріншіден, бітімгерлік күштерді енгізу бойынша шешім тұтастай алғанда заңды. ҰҚШҰ жарғысына Қырғызстандағы оқиғалардан кейін ел ішіндегі жағдайды тұрақтандыру үшін бітімгерлік күштерді енгізуге қатысты түзетулер енгізілді.

Бұдан басқа, ҰҚШҰ — бұл өз кеңістігінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі өңірлік ұйым, ал мұндай тәртіпсіздіктер өңірлік қауіпсіздікті төмендетеді, оны осал етеді. Көршілердің ешқайсысы мұндай сценарийді қажет етпейді.

Сондықтан оның пайдалылығына құқықтық негіздер мен ақылға қонымды дәлелдер болды

Батыстың ұстанымы енгізу туралы шешімге де, бітімгерлерді шығаруға да әсер еткен жоқ. Оның үстіне, ресми шын мәнінде сыни мәлімдемелер болған жоқ. Егер олар болса, бәрібір үлкен рөл атқармас еді. Бұл мәселелерді біз өзіміз анықтауымыз керек. Біздің сыртқы саясат ведомствосы дәл осындай позициядан үн қатар еді деп ойлаймын.