Ауғанстаннан келген мигранттар: Қазақстан үшін қандай қауіп-қатер бар? — саясаттанушы пікірі

Ауғанстандағы ахуалдың шиеленісуіне байланысты терроризм мен экстремизмнің таралуы Орталық Азия елдері үшін өзекті мәселе. Сондықтан Қазақстан ҰҚШҰ-ға мүше елдермен кездесулерге үнемі қатысады. Онда деструктивті ағымдарға қарсы тұру мәселелері талқыланып, өңірде терроризмге қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ету нұсқалары ұсынылады. Бұдан басқа, қару-жарақ пен есірткінің заңсыз айналымының өсуін, сондай-ақ босқындардың заңсыз көші-қоны мен ағынын болдырмау шаралары әзірленуде.

Босқындар ағыны әлі де болады

Саясаттанушы Қазбек Бейсебаевтың байқауынша, Орталық Азияның басқа елдеріне қарағанда Қазақстанның ірі қалаларына келгендердің саны бүгінде айтарлықтай көп. Ол қазір көші-қон қызметінде босқындар мен Қазақстан Республикасының азаматтығы мәселелері бойынша жұмысты ұйымдастыруға жауап беретін сыбайлас жемқорлықтың болмауын қадағалау маңызды деп санайды.

— Ауғанстандағы биліктің ауысуын ескере отырып, халық бұл елден “қашуын” жалғастыратыны таңқаларлық емес. Босқындар ағыны әлі де болады. Ал Еуропаға ұшақпен ұшып кете алмайтынын ескерсек, адамдар солтүстікке — басқа Орталық Азия мемлекеттеріне бет алады.

Сондықтан Қазақстанға көші-қон саясатын қатаңдату және көші-қон заңнамасында қандай да бір заңдық кемшіліктердің бар-жоғын тексеру қажет. Ал өңірдегі басқа республикалармен келісілген ынтымақтастық кез келген сын-тегеуріндерге дайын болуға мүмкіндік береді

Егер ертең мигранттар біздің аумақта заңсыз жүретін болса, біз оларды қайда қайтарамыз? Мысалы, егер олар Қырғызстаннан келсе — Қырғызстанға қайтару керек. Осындай міндеттерді жеңілдету үшін өңірлік диалог қажет, — деп атап өтті ол.

Өзгеше мәдениет

Саясаттанушының айтуынша, Қазақстанда Ауғанстаннан келген босқындардың пайда болу қаупі — бұл адамдар “басқа әлемнен”.

— Олардың көбі әйелдің қолы жалаңаш болса, ол өзін әдепсіз ұстап тұр деп есептейді. Мен оларды жаман демеймін, олардың мәдениеті өзгеше. Біздің елде олар неғұрлым көп болса, соғұрлым олар өздерінің дүниетанымдары мен ережелерін енгізе бастайды.

Сонымен қатар, біздің елде де әртүрлі діни ағымдарды жақтаушылар бар. Кейбіреулер біздің қоғам шариғат заңдарына сәйкес өмір сүруі керек деп санайды. Бұл адамдарды сақалынан тануға болады. Қыздарға келетін болсақ, олар әдетте орамалмен жүреді, ал кейбіреулері толығымен “жабылған”. Сондықтан

бізде жаңа діни ағымдарды, оның ішінде деструктивті ағымдарды енгізуге қолайлы жағдай бар. Бірақ біз өз мемлекетімізде бізге тән емес ережелер мен догмаларды орнатуға қарсы тұруымыз керек

Елестетіп көріңізші, Ауғанстаннан келген мигранттар бізге заңды негізде көшіп келіп, бөлек ауылда тұра бастаса да, уақыт өте келе олардың ережелері біртіндеп әрі қарай тарала бастайды. Көші-қонмен бірге есірткі трафигінің жаңа арналарының пайда болу қаупі бар. Есірткі контрабандасы біз арқылы көбірек өтеді”, – дейді саясаттанушы.

Бұған қарсы тұру үшін идеологиялық ағарту жұмыстары жүргізілуі тиіс. Сондай-ақ, көші-қон және шекара қызметтерін қоса алғанда, барлық мемлекеттік қызметтерді үйлестіру және Орталық Азия елдерімен және Ресеймен тығыз ынтымақтастықты жалғастыру қажет. Себебі Ауғанстаннан келетін қауіптер барлығына әсер етуі мүмкін. Тек осылайша ғана алдын алу шаралары қамтамасыз етіледі.