Дәрігерлердің көпшілігі уәде етілген «Ковидке» қатысты өтемақысын алған жоқ – сауалнама

Сауалнамаға мемлекеттік және жеке ұйымдардың 4 715 медицина қызметкері қатысты.

• Респонденттердің 61%-ы дәрігерлер
• 32% – орта медициналық персонал
• 7%-ы зертханашылар, кіші медицина қызметкерлері, жедел жәрдем жүргізушілері және дәрігерлердің туыстары

2020 жылдың басында елімізде 254 мың дәрігер мен орта медициналық персонал тіркелген.

Сұралғандардың жартысы АМСК ұйымдарында (Алғашқы медициналық-санитариялық көмек), 37%-ы стационарда жұмыс істейді, 7%-ы жедел медициналық көмек персоналының өкілдері. “Басқалар” санатына (6%) зертханалардың, мәйітхананың, білім беру, санитариялық-эпидемиологиялық бақылау объектілері жанындағы медициналық пункттердің қызметкерлері және басқалар кірді.

Көпшілігі (87%) мемлекеттік ұйымдарда, 13%-ы жеке клиникаларда жұмыс істейді. Респонденттердің басым бөлігі (18%) Нұр-Сұлтан қаласында, 15%-ы Алматы қаласында, 12%-ы Алматы облысында тұрады.

Сауалнама республиканың барлық өңірін қамтыды.

Дәрігерлер өтемақы алуға үміттенді, бірақ бұл үміті бекер болды.

Қатысушылардың көпшілігі (78%) қызмет барысында COVID-19 жұқтырған науқастармен байланысқа түскен.

“Бұл медициналық қызметкерлердің көпшілігі өз міндеттерін орындау кезінде төнетін қауіп-қатер үшін мемлекеттен өтемақы алуға үміттенетінін көрсетеді” дейді зерттеу авторлары.

Байланыста болған әрбір төртінші адам карантиндік стационарлар қызметкері.

АМСК ұйымдарындағы қызметкерлердің жартысынан көбі:

• Тар бейінді мамандардың 20%-ы қабылдау жүргізді
• 17%-ы COVID-19 белгісі бар пациенттерді қабылдады
• 8%-ы емхананың мобильді тобының құрамында еңбек етті
• 6%-ы амбулаториялық ұйымның тексеру кабинетінде жұмыс істеді

Респонденттердің тағы 9%-ы стационардың қабылдау бөлімінде жұмыс істеді, онда олар COVID-19 жұқтырды деген күдікпен пациенттерді қабылдады.

Респонденттердің тек 37%-ы пандемия жағдайында жұмыс істегені үшін қандай да бір үстемеақы және (немесе) әлеуметтік жеңілдіктер алды. Ал қатысушылардың 80%-ы үміткер еді.

Респонденттердің тек 12%-ы ай сайынғы үстемеақы мен төлем алады, 7%-ы бірнеше рет материалдық қолдау алды. Тағы 7%-ы төлемдерді кешігіп, ал 11%-ы тек антиковидтік шаралар енгізіліп басталғанда ғана алғанын атап өтті.

— Осылайша, кейбір стационарларда вахталық жұмыс әдісін ескере отырып,

материалдық қолдау бағдарламасы 12-19% жағдайда өте жақсы жұмыс істейді деуге болады.

Мемлекет тарапынан қолдау алған медицина қызметкерлерінің үлесі вирус жұқтырғаны расталған науқастармен тікелей байланыста болған қызметкерлер арасында да мардымсыз.

COVID-19 жұқтырған науқастармен жұмыс істеген әрбір екінші медицина қызметкері материалдық ынталандыру алған жоқ,

– дейді зерттеу авторлары.

Көптеген “жеке ұйым” ештеңе алмаған, тіпті одан үміттенбейді де

Бұл ретте коронавируспен ауырған науқастармен жұмыс істемеген медицина қызметкерлерінің 11%-ы үстемеақы алған. Оның 2%-ы ай сайынғы үстемеақы алып тұрады.

Жағдай аймаққа байланысты өзгереді. Бірақ авторлар астаналық және алматылық дәрігерлердің қалғандары сияқты мүмкіндіктері көп емес екенін атап өтті.

Қостанай облысында медицина қызметкерлерінің тек 29%-ы ғана ешқандай қолдау шараларын алған жоқ.

Бұл ең жақсы нәтиже, қалған өңірлерде көрсеткіш әлдеқайда жоғары.

ШҚО-да олардың 49%-ы, Ақтөбе, Жамбыл, Маңғыстау облыстары мен Шымкентте 70%-дан астамы бар.

Қызметкерлер санаты бойынша үстемақы алмағандардың көбі – дәрігерлер. Олардың 66%-ы қолдау таппаған.

“Жедел жәрдем” жүргізушілерінің жағдайы салыстырмалы түрде жақсы: 13%-ы тұрақты түрде, 17%-ы бірнеше рет, 13%-ы кешігіп, 9%-ы карантиннің басында ғана жәрдемақы алды.

Мемлекеттік ұйымдарда жағдай салыстырмалы түрде жақсы. Мұнда қызметкерлер “жеке меншік иелеріне” қарағанда төлемдерді екі есе жиі алған.

Жеке медициналық орталықтар жұмысшыларының 80%-ы ештеңе алмаған, тіпті бұған үміттенбейді де.

Кейбір дәрігерлерден өтемақының бір бөлігін қайтаруды сұраған

Сондай-ақ, респонденттер COVID-19 немесе вирустық пневмонияны жұқтырған кездегі әлеуметтік төлемдер немесе өтемақы туралы айтты.

Респонденттердің жартысына жуығы (2 288 адам) коронавируспен ауырған, олардың тек 11%-ы ғана толық өтемақы алды.

Тағы 0,3% (7 адам) алынған ақшаның бір бөлігін қайтаруға мәжбүр болды.

— Осылайша, COVID-19-бен ауырған медицина қызметкерлерінің 90%-ы әртүрлі себептермен үкімет уәде еткен өтемақыларды алған жоқ.

Бас тартудың ең жиі кездескен себебі

• критерийлерге сәйкес келмеуі (41%)
• медициналық ұйымның басшысы тізімге енгізбеген (25%)
• ДСБ немесе әкімдіктің шешімі бойынша шығарылды (11%)
• ауызша өтемақы алуға ұсыныс бермеу ұсынылған (12%)

— дейді зерттеу авторлары.

Ұйымдардың түрі бойынша, зертханаларда жағдай салыстырмалы түрде жақсы: вирус жұқтырған жұмысшылардың 50%-ы бір реттік өтемақы алды. Мәйітхана қызметкерлерінің әрбір үшіншісі көмек алған. Жедел медициналық жәрдем қызметкерлерінің төрттен біріне көмек берілген.

АМСК қызметкерлерінің тек 6%-ы ғана өтемақы алды.

Өңірлер бойынша ең үздік нәтиже Алматы қаласы мен Атырау облысында. Орташа республикалық көрсеткіш 11% болғанның өзінде мұнда медициналық қызметкерлердің шамамен 20%-ы төлем алды.

БҚО, Павлодар, Қарағанды және Жамбыл облыстарында кейбір дәрігерлерден өтемақының бір бөлігін қайтаруды сұраған.

Дәрігерлердің жартысы вирус жұқтырды және олар жұмыста жұқтырғандарына сенімді

Қызметкерлердің санаттары арасында дәрігерлердің 12%-ы ауырғаны үшін толық өтемақы алды. Бұл – ең жақсы нәтиже. Жедел жәрдем жүргізушілері (67%) және дәрігерлерге (45%) критерийлерге сәйкес келмеуіне байланысты бас тартылды.

Кейбір зертханашылардан алынған өтемақының бір бөлігін қайтаруды сұрады.

Көбінесе әкімшілік кіші медициналық қызметкерлерге (47%), зертханашыларға (35%) және орта медициналық қызметкерлерге (31%) өтемақы төлеуден бас тартты.

Мемлекеттік және жеке клиникалар арасында біржолғы төлемдерді алуда айтарлықтай айырмашылықтар анықталған жоқ. Мемлекеттік қызметкерлердің 88%-ы және жеке клиникалар қызметкерлерінің 93%-ы өтемақы алған жоқ.

Өз тәжірибесінен басқа, респонденттер әріптестерінің жағдайы туралы айтты. Онда 85% қатысушы таныстары да мемлекеттен өтемақы алмағанын хабарлады.

Авторлар зерттеу нәтижелерін қорытындылады:

• Респонденттердің 78% науқастармен өзара әрекеттескен
• COVID-19 жұқтырған науқасты қабылдаған әрбір екінші медицина қызметкері материалдық ынталандыру шараларын алған жоқ
• тек 12% ғана ай сайынғы үстемеақы алады
• медицина қызметкерлерінің жартысы COVID-19-бен ауырып, оны жұмыспен байланыстырды
• науқастардың 90%-ы мемлекеттен біржолғы өтемақы алған жоқ
• АМСК және стационарлар қызметкерлеріне өтемақы алу ең қиыны
• Респонденттердің 85%-ы COVID-19 жұқтырған әріптестері немесе таныстары (соның ішінде медицина қызметкерлері) ақыры өтемақы ала алмағанын айтты.