Өзбекстанмен тауар айналымы 16,5%-ға төмендеді, бірақ сауда теңгерімі 225 млн долларға артты

Министрдің айтуынша, Өзбекстан өңірдегі республиканың негізгі сауда серіктесі болып қала береді. Бірақ әзірге тараптар алдын ала келісілген көлемді орындай алмауда.

«2020 жылы біз өзара тауар айналымын 5 млрд долларға жеткізуді жоспарладық, бірақ пандемияға байланысты оны жасау қиын <…> Әріптестерімізге өзбек нарығына жеткізуге болатын тағы 64 тауар позициясын ұсындым. Бұл түрлі құбырлар, металл қалқандар, автомобильдер, химия және мұнай химиясы, машиналар, фармацевтика және тамақ өнеркәсібі өнімдері», — деп атап өтті ведомство басшысы.

Әзірге министр айтып отырған 9 айдың қорытындысы бойынша сауда бойынша деректер қолжетімді емес. Алайда, қаңтар-тамыз айларындағы жағдай бір жыл бұрынғымен салыстырғанда нашар көрінеді. Екі ел арасындағы тауар айналымы 1 млрд 727,1 млн долларды құрады. Салыстырар болсақ, 2019 жылдың ұқсас кезеңінде ол 2 миллиард 095,3 миллион болды.

Осылайша,

8 айдың қорытындысы бойынша өзара сауда 17,6%-ға қысқарды.  Бірақ қыркүйек айының соңында алшақтық біршама төмендеді.

Сондай-ақ, тауар айналымының жалпы көлемінің қысқаруы сауда балансына оң әсер еткенін атап өткен жөн. Өткен жылмен салыстырғанда, 8 ай ішінде ол Қазақстанның пайдасына шамамен 225 млн долларға өсті.

8 айдың қорытындысы бойынша Қазақстан мен Өзбекстанның өзара сауда көрсеткіштері (ҚР Статистика комитетінің деректері бойынша, млн доллар)

Өзбекстанға не керек?

2020 жылдың 8 айында Қазақстанның экспорты 1 млрд 239,4 млн долларды құрады. Бұл 75,4 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 2019 миллионға аз.

Негізгі экспортталатын тауар – бидай. 2020 жылғы қаңтар-тамызда Өзбекстанға жалпы сомасы 331,1 млн долларға 1,6 млн тоннадан астам өнім сатылды. Өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда мәмілелер көлемі 40,5%-ға артты. Бұл ретте тиеу 14,5%-ға ұлғайды. Қазір  бидайдың барлық экспортының 57%-ы Өзбекстанға  жөнелтіледі.

Өзбекстанда қазақстандық мұнай да сұранысқа ие: сату 41,4 млн доллардан 87,6 млн долларға дейін ұлғайды. Жеңіл автокөліктердің экспорты да күрт өсті. Егер 2019 жылғы қаңтар-тамызда сатылған техниканың жалпы құны 6,5 млн долларды құраса, бір жылдан кейін 61,5 млн долларға жетті. Қазақстан электр энергиясын да сата бастады: мәмілелер көлемі 1,9 млн доллардан 14,7 млн долларға дейін өсті.

Алайда шығын да жеткілікті. Ол ең алдымен шикізат пен өнеркәсіп өнімдеріне қатысты:

• Мыс кендері мен концентраттарының экспорты 52 млн доллардан 0,5 млн долларға дейін
• Темір мен болаттан жасалған жартылай фабрикаттар – 119,1-ден 67,9 млн-ға дейін
• Мырыш кендері мен концентраттары – 40,2-ден 13,9 млн долларға дейін
• Битуминозды жыныстардан мұнай – 42,4 млн-нан 21,8 млн-ға дейін
• Күміс –  23 миллионнан 5,7 миллионға дейін
• Алюминий –  55,8-ден 43,4 млн долларға дейін төмендеді

Сонымен қатар, қой мен ешкілерді сату көлемі де күрт төмендеді – 17 миллионнан 68 мың долларға дейін және ірі қара мал (51,1-ден 1,7 миллион долларға дейін).

2020 жылғы қаңтар-тамызда Өзбекстанға экспортталатын негізгі тауарлар (ҚР Статистика комитетінің деректері бойынша, млн доллар)

Газдың сұранысы төмендеді

Импорт әлдеқайда күшті. Егер 2019 жылдың 8 айында Қазақстанға 780,5 млн доллар сомасында тауарлар әкелінсе, бір жылдан кейін 487,7 млн долларға жетті.

Негізгі төмендеу мұнай газдары импортының күрт төмендеуімен байланысты. Мәмілелер көлемі 335,7 млн доллардан 49,3 млн долларға дейін төмендеді. Этилен полимерлерінің импорты 20,4 миллионға, темір мен болаттан жасалған шыбықтар 26,7 миллионға төмендеді (олардың импорты іс жүзінде тоқтатылды).

Екінші жағынан, Өзбекстаннан  автомобильдер көбірек әкеліне бастады. 8 айдың қорытындысы бойынша импорт 84,8 млн долларды құрады, бұл өткен жылдың көрсеткішінен 6,7 есе артық. Осы жеңіл автомобильдер  Өзбекстаннан елге жеткізілетін негізгі тауар.

2020 жылғы қаңтар-тамызда Өзбекстаннан импортталған негізгі тауарлар  (ҚР Статистика комитетінің деректері бойынша, млн доллар)

–