Түрікменстанда азық-түлік дағдарысы жалғасуда — БАҚ-қа шолу

Түрікменстанда азық-түлік дағдарысы жалғасуда, дейді ресми емес ақпарат көздері. Мемлекеттік сауда орындарында ұн, нан, май және жұмыртқа жетіспейді. Билік фактіні мойындап, дағдарыстың орын алғанын растаудан бас тартып отыр. Олар қажеттінің барлығын жеке жауда иелерінен сатып алуға болады дейді. Алайда, көптеген азаматтың оны сатып алар ақшасы жоқ.

Қысқартылған үлестердің өзін бірнеше айға кешіктіреді

Азаттықтың хабарлауынша, Түркменғалы ауданының Кемине ауылдық кеңесінде тұрғындарға маусым айында ұн берілді.

Бір адамға 5 килограмнан есептелген «ұнның айлық үлесі» халыққа мемлекет белгілеген белгіленген бағамен сатылады, ол нарықтан төмен. Мемлекеттік дүкендерде ұнның бір килограмы 1 манат тұрады (орталық банк бағамы бойынша 0,33 доллар).

Ұнның тиесілі үлесімен бірге бұл жолы тұрғындар жарамдылық мерзімі өткен кекстерді сатып алуға мәжбүр болды. Сонымен қатар, тұрғындардың кейбірі ұнның сапасыздағын, тіпті ішінен құрт шыққанын айтып шағымданды.

— Ұн уақытында берілмейді, бірнеше ай бойы сарайларда сақталады және ол нашарлаған кезде таратыла бастайды. Бұның әдейі немесе немқұрайлылықпен жасалатыны белгісіз, үкімет еш түсініктеме бермейді, — дейді жергілікті мұғалім.

Неліктен қазан айында шілдеге тиесілі  ұн әкелінді деген сұраққа ауыл дүкенінің қызметкері «ауыл үлкен, бәріне жетпейді» деп жауап берді.

Мемлекеттік дүкендерде ұнның ұзақ уақыт болмауына байланысты халық оны жеке сатушылардан сатып алады, ал онда оның бағасы өсуде. Қазіргі уақытта 50 кг — төмен сұрыпты ұнның бағасы 360-тан 400 манатқа дейін жетеді (Орталық банк бағамы бойынша 100-130 доллар).

Етті тек ішек-қарынмен бірге сатады

Ашхабадта азық-түлік дағдарысы жалғасуда. Елорда базарларында да азық-түлік жетіспейді. Сонымен, олардың бірінде сиыр еті, қой еті және ішек-қарын бірге сатылады.

— Қой етінің екі тілімі, сиыр етінің бір тілімі, бауыр мен өкпенің бағасы 50 манат. Сатып алушылар 15 метрлік бөлмеде орналасқан ет бөліміне бір-бірден жіберіледі. Мұны полиция бақылайды. Әрбір кірушіге ет пакеті беріледі, Сатып алушы 50 манат төлейді және бірден шығады, — дейді портал.

Сыртқа шыққаннан кейін немесе үйге келіп қана сөмкеде не бар екенін біле алады. Осылайша, сатып алушылар сатып алған заттарын қайтарып, ақшасын қайтара алмайды.

Ашхабадтың орталық базарларында көкөністер мен жемістер қымбаттады.

Елордалық мемлекеттік азық-түлік дүкендері

сатып алушылардан мемлекеттік бағамен сатылатын тапшы тауарларға «қосымша»  жергілікті өнімдерді де сатып алуды

талап етуде.

— Бүгін таңертең мемлекеттік дүкендерде қант сатылды, бірақ онымен бірге жергілікті кока-коланы сатып алу керек. Бір килограмм қант 7 манат тұрады. Алюминий банкадағы 330 г коланың құны  5 Манат, — деді журналист.

Оның айтуынша, бұл басқа да сұранысқа ие азық-түлік өнімдеріге қатысты. Мысалы,

13 манат тұратын өсімдік майын сатып алу үшін сатып алушылар 7 манаттық шырын бумасын сатып алуы керек

Отандық өндірістің кондитерлік өнімдері де жүктемеге беріледі.

Түрікменстан Орталық банкінің бағамы бойынша 3,5 Манат — $1.

Түрікмендерше отандық өнімде қолдау

Халық арасында нан, ұн, өсімдік майы, қант, күріш және жұмыртқа үлкен сұранысқа ие. Мемлекеттік дүкендерде олардың бағасы белгіленген және олар коммерциялық дүкендерден төмен. Бұл өнімдер мезгіл-мезгіл сөрелерден жоғалып кетеді, сатылымның қайта басталғанда халық ұзын-сонар кезекке тұруға мәжбүр.

Мемлекеттік дүкендердегі қазіргі талап жергілікті өндірушілерді қолдауға деген ұмтылыспен түсіндіріледі

Портал Ашхабадта қантпен бірге сатылатын кока-коланы билікке жақын, жергілікті жеке кәсіпкер шығарады деп мәлімдейді.

Осы уақытта түрікмен астанасында «нанның» кезегі жойылмай тұр. Нанның құны —  0,6 манат. Астаналық тұрғындармен бірге Ашхабадтың маңында тұратын ауыл тұрғындары да кезекте тұр.

Орталық Азиядағы коронавирус: көршілеріміз қалай күресуде?

Түрікменстандағы мемлекеттік БАҚ өкілдері  бұл мәселе туралы хабарламайды. Онда азық-түліктің молшылығы туралы ғана айтады.

Қазан айының басында билік ірі киім және аяқ киім дүкендеріде, сондай-ақ Лебап велаятының базарларында тек отандық тауарларды сатуды талап етті.

Санап еді, көзге жас келді

Тамыз айында Лебап уәлаятында дауылдан зардап шеккен үйлердің тұрғындарына жергілікті билік мемлекеттік баға бойынша шифер мен цемент сатып алуға мүмкіндік берді. Адамдар құрылыс материалдарының ақысын 2020 жылдың соңына дейін төлеуі керек еді.

«Хроника Туркменистана»  басылымының хабарлауынша қазан айының басында олардан айдың соңына дейін төлем жасауды талап еткен. Жергілікті билік органдарыана да тиісті хаттар келді. Олар орындалмаған істер үшін құқық қорғау органдарына береміз деп сес көрсеткен.

Сонымен бірге құрылыс ұйымдарының өкілдері адамдарға келіп,

материалдардың өздері үшін ғана емес, сонымен қатар жеткізу, тиеу/түсіру және тіпті ҚҚС құнын төлеңіз деп талап етті

Алайда жергілікті тұрғындардың айтуынша, құжаттарда олардың іс жүзінде алғанынан  көбірек көлем көрсетілген. Мысалы, 50 кг-дық 10 қап цемент алғандар 600 кг-ның ақысын төлеуге міндеттелді.

Нәтижесінде, дауылдан зардап шеккендердің айтуынша, құрылыс материалдарының бағасы нарықпен бірдей болып шықты. Адамдар велаят прокуратурасына шағым жаза бастады. Ол хаттарды облысқа жіберді. Содан кейін зардап шеккен тұрғындар сол жерге келді. Бірақ

прокурор шағымданушылар көрсетілген мерзімде толық соманы төлеуге міндетті екенін айтты

Бірақ ол жазбаша жауап беруден бас тартты.

Бір отбасыға бір тауықтың саны және жарты киллограм қант

Мараның мемлекеттік дүкендерінде жекелеген тауарларға сату лимиттері төмендеді, деп хабарлайды Turkmen.news. Енді

әр отбасы айына екі рет тек бір тауық еті мен бір фунт қант сатып ала алады

— Бұрын ветчина мен қант аптасына үш рет, кейде одан жиі әкелінді, — дейді Мара тұрғыны.— Аптасына үш рет бір ветчина мен 1 кг қант алуға болатын. Кейбіреулер тіпті екі рет кезекке тұрып, екі санын алатын.

Қалада жұмыртқа тапшылығы да байқалады. Бұрын мемлекеттік дүкендерде аптасына үш рет 10-20 жұмыртқа сатып алуға болатын, қазір олар бір қолға алты данадан беріледі. Жақында ғана Көк базардан  еш жүктемесіз таңертең екі-үш жұмыртқа науасын сатып алуға болатын Қазір Көк базарда бұл өнім сатылымнан жоғалып кетті. Сонымен қатар, май сату нормалары да төмендеді.

Сондай-ақ, басылым

Марада мемлекеттік дүкен сатушыларына 15 қазаннан бастап әйелдерге темекі сатуға тыйым салынды

деп хабарлайды.

Мемлекеттік дүкендерде олар бір пачкасы 30 манат (нарықтық бағам бойынша 1,3 доллар) тұрады, бірақ олар бірнеше айдан кейін, енді ғана пайда болды. Жеке саудагерлердің бағасы 240-250 манатқа жетеді ($10,5). Кез келген адам бірден бір пачкасын сатып ала алмайды, сондықтан бөлшек сауда кең таралған.

Түрікменбашыда мемлекеттік дүкендерде бір қолға екі пачка темекі сатылды. Азаматтардың айтуынша,  үлкен кезек қалыптасып, бірнеше жүз адамға дейін жетті.

Түркіменстан билігі азық-түлік пен темекі тапшылығы фактісін мойындамайды,

себебі елде барлық қажетті заттар жеке дүкендерде бар

Бірақ, басылымның айтуынша, азаматтардың көпшілігі үшін бұл дүкендердегі баға қол жетімді емес.